Thuốc kháng cholinergic có nguy cơ gây sa sút trí nhớ

Một nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng các loại thuốc kê đơn được sử dụng rộng rãi lại có liên quan đến việc làm tăng gần 50% tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ ở người lớn tuổi.

Báo cáo này được công bố trên JAMA Internal Medicine. Các tác giả tin rằng loại thuốc liên quan đến chứng mất trí nhớ là thuốc kháng cholinergic (Thuốc kháng cholinergic chứa chất có tác dụng ức chế chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine trong hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên), bao gồm cả thuốc trị trầm cảm, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, kiểm soát bàng quang, động kinh và một số bệnh về rối loạn tâm lý.

Họ đã nhận thấy nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn gần 50% ở những bệnh nhân tiếp xúc với hơn 1.095 liều thuốc này trong khoảng thời gian 10 năm - tương đương với việc dùng thuốc kháng cholinergic liều mạnh mỗi ngày trong ít nhất ba năm.

Các nhà khoa học nghi ngờ những loại thuốc này có thể dẫn đến chứng mất trí nhớ từ trước đó. Một nghiên cứu của BMJ được công bố vào năm ngoái cũng đã tìm thấy mối liên hệ mạnh mẽ giữa các loại thuốc kháng cholinergic với chứng mất trí nhớ.

Nghiên cứu này cung cấp thêm bằng chứng để các bác sĩ nên chú trọng, cẩn thận hơn khi kê đơn một số loại thuốc có đặc tính kháng cholinergic - Tom Dening, thuộc Trung tâm điều trị chứng mất trí nhớ tại Đại học Nottingham của Vương quốc Anh, nơi nghiên cứu diễn ra cho biết.

Dữ liệu sử dụng cho nghiên cứu được thu thập thông qua QResearch, một cơ sở dữ liệu về hồ sơ y tế ẩn danh, liên quan đến 284.343 người lớn tuổi ở Anh, từ 55 tuổi trở lên trong khoảng thời gian từ 2004 đến 2016. Trong đó, 58.769 người được chẩn đoán mắc chứng mất trí nhớ.

Các loại thuốc kháng cholinergic phổ biến nhất được ghi nhận là thuốc trầm cảm, thuốc chữa chóng mặt, nôn mửa và bàng quang hoạt động quá mức. Các loại thuốc phổ biến không liên quan đến chứng mất trí nhớ bao gồm thuốc kháng histamine, thuốc giãn cơ, thuốc trị co thắt đường tiêu hóa, thuốc chống loạn nhịp tim hoặc một số loại thuốc hít.

Tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ ở những người có mức phơi nhiễm thấp nhất với nhóm thuốc kháng cholinergic cao hơn 1.06 lần và nguy cơ đối với những bệnh nhân phơi nhiễm cao nhất là gấp 1.49 lần so với những người không dùng thuốc này.

Các tác giả lưu ý rằng nghiên cứu này chủ yếu dùng phương pháp quan sát, vậy nên thuốc kháng cholinergic không thể được coi là nguyên nhân gây ra chứng mất trí nhớ. Trên thực tế, một số loại thuốc thuộc nhóm này có thể được kê đơn để điều trị các triệu chứng sớm của bệnh về thần kinh.

Nếu điều này được coi là nguyên nhân, việc đó có nghĩa là khoảng 10% các trường hợp mất trí nhớ có thể bị đổ lỗi cho các loại thuốc này - tương đương với khoảng 300.000 trong số 3.000.000 trường hợp được chẩn đoán mỗi năm ở Mỹ.

Các rủi ro khi sử dụng nhóm thuốc này cần được các bác sĩ cân nhắc cẩn thận bên cạnh lợi ích của nó và nên xem xét các phương pháp điều trị thay thế nếu có thể. Chẳng hạn như sử dụng các loại thuốc chống trầm cảm khác hoặc các loại điều trị thay thế cho tình trạng bàng quang hoạt động quá mức, Carolo Coupland, giáo sư tại Nottingham nói thêm.

Những phát hiện này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đánh giá thuốc thường xuyên. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cảnh báo không nên ngừng sử dụng bất kỳ loại thuốc được kê đơn nào trước khi tham khảo ý kiến ​bác sĩ. Những bệnh nhân đang dùng nhóm thuốc kháng cholinergic nếu dừng lại đột ngột thì thậm chí còn nguy hại hơn nhiều. Bệnh nhân nên thảo luận trực tiếp với bác sĩ để cân nhắc những ưu và nhược điểm của phương pháp điều trị mà họ đang nhận được.

Hương Giang (theo: nypost)