Tiểu thương thời công nghệ số

Từ những sạp hàng nhỏ trong chợ nay nhiều tiểu thương đã “lên mạng” để tiếp cận khách hàng. Việc áp dụng công nghệ số – từ sử dụng ứng dụng quản lý bán hàng, thanh toán điện tử cho tới kinh doanh qua mạng xã hội đang giúp nhóm kinh doanh nhỏ lẻ từng bước thích ứng với thời đại số, nâng cao hiệu quả và mở rộng quy mô kinh doanh.

Nếu trước đây, người bán hàng chủ yếu trông chờ khách ghé chợ thì nay chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, họ có thể tiếp cận hàng trăm khách mỗi ngày thông qua Facebook, Zalo hay TikTok Shop. Chị Nguyễn Thu Hà, tiểu thương bán quần áo tại chợ Phùng Khoang (Hà Nội) chia sẻ: “Trước tôi chỉ bán ở sạp, giờ livestream mỗi tối là có đơn về liên tục, doanh thu cao hơn và xu hướng mới người tiêu dùng ngày một chuộng mua hàng online.”

Các tiểu thương chợ dân sinh đã bắt đầu sử dụng công nghệ để đưa sản phẩm lên chợ "online".

Công nghệ cũng giúp tiểu thương quản lý công việc hiệu quả hơn. Nhiều người đã quen với các ứng dụng như SoBanHang, KiotViet hay PosApp – những công cụ giúp ghi đơn, quản lý thu chi, cập nhật tồn kho và theo dõi lợi nhuận.

Theo nhà sáng lập SoBanHang, hiện có hàng trăm nghìn tiểu thương tại Việt Nam sử dụng ứng dụng này để bán hàng qua mạng xã hội hoặc tạo cửa hàng online miễn phí. Nhờ đó, họ giảm sai sót trong tính toán, tiết kiệm thời gian và có thêm khách hàng từ xa.

Bên cạnh đó, xu hướng thanh toán không tiền mặt đang lan tỏa nhanh trong cộng đồng tiểu thương. Nhiều chợ dân sinh ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đã triển khai thanh toán qua mã QR, ví điện tử hoặc chuyển khoản. Việc này không chỉ giúp giao dịch thuận tiện, mà còn tăng tính minh bạch và an toàn. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, trong năm 2024, tỷ lệ giao dịch không tiền mặt tại các chợ truyền thống đã tăng hơn 35% so với năm trước.

Không chỉ dừng ở việc bán hàng cá nhân, nhiều tiểu thương đã bắt tay cùng nhau lập “chợ online” trên các nền tảng như Shopee, Lazada, hoặc các nhóm cộng đồng. Mô hình này cho phép họ chia sẻ chi phí vận chuyển, phối hợp khuyến mãi và cùng nhau quảng bá sản phẩm địa phương.

Tuy nhiên, quá trình số hóa tiểu thương vẫn gặp không ít rào cản. Nhiều người lớn tuổi chưa quen công nghệ, ngại thay đổi thói quen bán hàng truyền thống. Một số khác lo ngại chi phí quảng cáo, phí vận chuyển hoặc sợ bị lừa đảo khi giao dịch trực tuyến. 

Nhận thấy tiềm năng lớn của chuyển đổi số trong khối kinh doanh nhỏ, Bộ Công Thương và nhiều địa phương đã triển khai chương trình hỗ trợ “Đưa tiểu thương lên sàn thương mại điện tử”. Hàng nghìn tiểu thương đã được tập huấn kỹ năng chụp ảnh, viết mô tả sản phẩm, livestream bán hàng và sử dụng công cụ quảng bá online. Các nền tảng như TikTok Shop, Zalo Shop hay Voso (Viettel Post) cũng dành nhiều gói hỗ trợ giúp tiểu thương dễ dàng mở gian hàng mà không cần kiến thức kỹ thuật.

Sự thay đổi này không chỉ mang lại lợi ích cho người bán, mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế số địa phương. Khi các sạp hàng nhỏ trở nên minh bạch, chuyên nghiệp và hiện đại hơn, người tiêu dùng cũng được hưởng lợi nhờ mua sắm tiện lợi, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và giá cả cạnh tranh.

Dù vẫn còn nhiều thách thức, song làn sóng số hóa trong giới tiểu thương đang cho thấy hiệu quả rõ rệt. Việc áp dụng công nghệ trở thành bước đi tất yếu để thích ứng và phát triển. Khi người bán hàng nhỏ nhất cũng có thể tiếp cận công nghệ lớn, nền kinh tế số Việt Nam sẽ ngày càng trở nên bao trùm và bền vững hơn.

Nam Dương