Tình hình Biển Đông ngày 16/11: ‘Kiềm chế không có trong từ điển của Tập Cận Bình ở Biển Đông’

Những tin tức mới nhất trên báo chí dẫn lời chuyên gia Lâm Chính Nghĩa (Sở Nghiên cứu Âu - Mỹ thuộc Viện Nghiên cứu trung ương Đài Loan) cho biết, dưới thời lãnh đạo của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Bắc Kinh đã không còn áp dụng chiến lược kiềm chế ở Biển Đông.

Phát biểu tại một hội thảo ở Đài Bắc về tình hình Biển Đông và Hoa Đông trong mối quan hệ với Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản, ông Lâm Chính Nghĩa cho hay: Kể từ đầu năm 2014, Trung Quốc đã thắt chặt kiểm soát bất hợp pháp Biển Đông bằng cách tung ra hàng loạt dự án cải tạo một số bãi đá thành đảo nhân tạo nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền vô lý và phi pháp đối với khu vực.

Tình hình Biển Đông ngày 16/11: Trung Quốc ngang ngược đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam. Ảnh minh họa

Theo ông Nghĩa, các dự án cải tạo biến đá thành đảo ở quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam) không chỉ thay đổi địa mạo của quần đảo này mà còn là minh chứng cho thấy Bắc Kinh đã từ bỏ chiến lược giấu mình chờ thời trong quá khứ.

Rõ ràng là, chiến lược mới của Trung Quốc trong khu vực bao gồm phản đối việc quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông và sự can thiệp của các nước bên ngoài khu vực như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và nhấn mạnh vào việc giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán tay đôi với từng bên tranh chấp.

Mặt khác Bắc Kinh cũng có những nỗ lực được ông Nghĩa cho là "tuyệt vời" nhằm đẩy mạnh chiến lược "ngoại giao Biển Đông" thông qua phát triển các mối quan hệ đối tác chiến lược đầy đủ với các thành viên ASEAN. Đồng thời việc đảo hóa các bãi đá ở Trường Sa đã cho phép Bắc Kinh tăng cường sự hiện diện quân sự của mình và kiểm soát khu vực chiều sâu chiến lược.

Tuy nhiên, hệ lụy từ những hành động này của Trung Quốc là nguy cơ xung đột quân sự trong khu vực cũng sẽ tăng lên, làm gia tăng thách thức trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông.

Tình hình Biển Đông ngày 16/11: Ông Lâm Chính Nghĩa bình luận về chính sách của Trung Quốc tại Biển Đông. Ảnh Giáo Dục

Không chỉ có tranh chấp lãnh thổ với các nước Đông Nam Á ở biển Đông, Trung Quốc cũng có tranh chấp lãnh thổ với Nhật Bản quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông.

Tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở Naypyidaw, Myanmar, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã cố gắng chống lại áp lực từ Washington bằng cách đề xuất những gì ông gọi là một hiệp ước hữu nghị với các nước Đông Nam Á. Nội dung cái gọi là hiệp ước hữu nghị này không rõ ràng, nhưng Lý Khắc Cường nhấn mạnh yêu cầu đàm phán tay đôi của Bắc Kinh với từng bên tranh chấp. Trong khi đó, Washington lại đang thúc đẩy một cách giải quyết đa phương, trong đó Mỹ có vai trò nhất định.

Lý Khắc Cường cũng nhắc lại đề nghị xây dựng Con đường tơ lụa mới trên biển của thế kỷ 21 của Trung Quốc với 40 tỉ USD đầu tư trong khu vực để hấp dẫn các nền kinh tế Đông Nam Á. Nhưng đề xuất này không làm giảm sự căng thẳng đang gia tăng trên Biển Đông.

Trong hội nghị này, Lý Khắc Cường đã tìm cách làm giảm nhẹ những căng thẳng ở Biển Đông khi nói rằng "tình hình Biển Đông nói chung cơ bản ổn định" trong khi trên thực tế, Biển Đông là một biểu tượng bùng nổ của những căng thẳng toàn cầu.

Được biết, trong bài phát biểu tại Đại học Queensland (thành phố Brisbane, Úc) ngày 15/11, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng cảnh báo tranh chấp lãnh thổ tại những các quần đảo ở châu Á có thể dẫn đến xung đột, đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc phải “tuân thủ luật pháp quốc tế về thương mại và biển giống như các quốc gia khác”.

Tình hình Biển Đông ngày 16/11: Tập Cận Bình và Obama tại Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương APEC. Ảnh Giáo Dục

Một trật tự an ninh hiệu quả cho châu Á phải dựa trên sự liên minh chứ không phải dựa trên sự áp bức, hăm dọa, hay “nước lớn ăn hiếp nước bé”, ông Obama - đang ở Úc để tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 - ám chỉ Trung Quốc.

Xung quanh vấn đề căng thẳng trên Biển Đông, Global Research ngày 15/11 bình luận, trong năm qua Mỹ đã thể hiện vai trò và sự quan tâm đặc biệt của mình ở Biển Đông thông qua một loạt hành động thay vì chỉ phát biểu suông.

Năm 2014, Washington đã điều 4 tàu chiến Littoral đồn trú vĩnh viễn ở Singapore, hỗ trợ vụ kiện của Philippines, ký kết hiệp định quốc phòng mở rộng và dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam.

Bên cạnh đó, các tàu hải quân Mỹ cập cảng ở Biển Đông nói riêng, châu Á - Thái Bình Dương nói chung năm 2014 nhiều hơn bất cứ năm nào trước đó, Washington cũng lặp lại nhiều cuộc tập trận bắn đạn thật ở Biển Đông.

Minh Thùy (tổng hợp từ Thanh Niên, Giáo Dục)