Tôm Việt chinh phục thị trường EU: Không chỉ giá mà là chất lượng

Xuất khẩu tôm sang EU tăng trưởng ấn tượng

Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt sang EU đạt trên 252 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024 và chiếm khoảng 12% tổng giá trị xuất khẩu tôm của cả nước. Đây là mức tăng trưởng đáng khích lệ, cho thấy EU là thị trường bền vững nhất cho tôm Việt trong nửa đầu năm nay.

Trong khối EU, các thị trường chủ lực ghi nhận mức tăng trưởng khả quan: Đức tăng 24%, Bỉ tăng 31%, Pháp tăng gần 20%. Dù vậy, Hà Lan – thị trường lớn trong khối lại sụt giảm nhẹ 4%, phản ánh sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng và phân hóa nội bộ thị trường EU mà các doanh nghiệp cần chú ý.

 Tôm chân trắng tiếp tục chiếm lĩnh thị trường

Về cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng vẫn là “át chủ bài” với kim ngạch xuất khẩu đạt 206 triệu USD (chiếm 81,9%), tăng 17,8%. Cả hai phân khúc chủ lực của dòng sản phẩm này đều tăng trưởng: tôm chế biến (mã HS16) đạt 97,4 triệu USD (+17%), tôm sống/tươi/đông lạnh (mã HS03) đạt 108,7 triệu USD (+18,6%).

Tôm sú đạt kim ngạch 25 triệu USD, chiếm 9,9% và giảm nhẹ 7,1% so với cùng kỳ. Trong đó, tôm sú đông lạnh giảm 7,6%, tôm sú chế biến giảm 3,9%, phản ánh nhu cầu chưa phục hồi mạnh ở nhóm sản phẩm này.

Ngược lại, tôm các loại khác đạt 20,7 triệu USD, tăng mạnh 33,2%. Đặc biệt, nhóm sản phẩm chế biến khác (HS16) tăng đến 50%, cho thấy xu hướng tiêu dùng tại EU đang chuyển dịch về phía các sản phẩm tiện lợi, có giá trị gia tăng cao và phù hợp với yêu cầu về an toàn thực phẩm ngày càng nghiêm ngặt.

EU trở thành “vùng trú ẩn” giữa cơn bão thuế quan

Trong bối cảnh Mỹ có khả năng tái áp thuế chống trợ cấp lên hàng hóa nhập khẩu – bao gồm tôm – theo kế hoạch của Tổng thống Donald Trump, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tôm đang chuyển hướng sang thị trường EU. Với chính sách thương mại ổn định hơn và nhu cầu tiêu dùng đang hồi phục, EU nổi lên như một điểm đến chiến lược, ít rủi ro và giàu tiềm năng.

Số liệu từ Rabobank và Kontali cho thấy, nửa đầu năm 2025, lượng tôm nhập khẩu vào EU ước tăng 25% so với cùng kỳ. Riêng trong tuần 23 (2–8/6/2025), khối lượng tôm EU nhập từ Ecuador tăng 49%, từ Ấn Độ tăng 42% – cho thấy mức độ cạnh tranh đang gia tăng và Việt Nam cần chiến lược thích ứng kịp thời.

EU nổi tiếng với các tiêu chuẩn nhập khẩu nghiêm ngặt. Các nhà nhập khẩu yêu cầu cao về tính minh bạch, khả năng truy xuất nguồn gốc, cũng như tuân thủ các chứng nhận quốc tế như ASC, GlobalG.A.P và Organic. Đồng thời, sản phẩm đóng gói thương hiệu, tôm bóc vỏ cao cấp, tôm sú nuôi tự nhiên với chứng nhận sinh thái đang được ưu tiên tại các hệ thống bán lẻ lớn như Lidl, Aldi hay Waitrose.

Madagascar là minh chứng điển hình khi thành công trong việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho tôm sú, giúp tăng giá trị xuất khẩu tại thị trường Pháp – điều mà Việt Nam có thể học hỏi. Ngoài ra, kênh bán lẻ tại EU đang trở nên quan trọng hơn khi người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu tại nhà hàng. Các nhà cung cấp có thể khai thác xu hướng này để tăng độ phủ sản phẩm, đồng thời xây dựng hình ảnh thương hiệu rõ ràng và minh bạch hơn.

Chiến lược nào để giữ vững lợi thế tại EU?

Để duy trì và mở rộng thị phần tại thị trường EU trong nửa cuối năm 2025 và các năm tiếp theo, doanh nghiệp tôm Việt cần:

Tái định vị chiến lược cạnh tranh: Thay vì tập trung vào giá rẻ, cần nhấn mạnh vào chất lượng, truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững.

Phát triển sản phẩm cao cấp: Đầu tư vào các dòng tôm hữu cơ, có chứng nhận ASC, xây dựng thương hiệu riêng cho tôm sú và các sản phẩm chế biến tiện lợi.

Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc: Sử dụng mã QR, blockchain để chứng minh tính minh bạch về xuất xứ và quy trình nuôi trồng.

Tiếp cận hệ thống phân phối xanh: Tập trung vào các chuỗi bán lẻ ưu tiên sản phẩm sinh thái – yếu tố then chốt giúp tăng trưởng bền vững tại thị trường này.

Trong bối cảnh thương mại quốc tế tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là từ thị trường Mỹ, EU đang trở thành “bến đỗ an toàn” cho ngành tôm Việt. Để tận dụng cơ hội này, doanh nghiệp cần đổi mới tư duy, đầu tư vào chất lượng và thương hiệu – thay vì chỉ chạy theo sản lượng hay cạnh tranh bằng giá.

 Nam Dương