TP.HCM thành lập liên minh nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán dẫn

Ngày 21/8, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp Hội Công nghệ Vi mạch Bán dẫn TP.HCM (HSIA) công bố thành lập Liên minh nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán dẫn, điện tử cho giai đoạn 2025 - 2030. Đây là hoạt động nhằm cụ thể hóa Kế hoạch số 1231/KH-UBND ngày 24/02/2025 của UBND TP.HCM về triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam và Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ TP, trong bối cảnh ngành bán dẫn giữ vai trò then chốt toàn cầu, việc hình thành một cơ chế phối hợp hiệu quả là yêu cầu cấp thiết. Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM khẳng định thành phố luôn khuyến khích các nỗ lực đổi mới sáng tạo, đồng thời cam kết đồng hành trong việc thu hút nhân tài, cũng như mở rộng cánh cửa chào đón các nhà đầu tư trong và ngoài nước ở lĩnh vực công nghệ cao.

Ông Yên nhấn mạnh: “Liên minh hôm nay được kỳ vọng trở thành ngôi nhà chung, nơi các thành viên hợp tác, cùng chia sẻ trách nhiệm, thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đặc biệt là đào tạo ra thế hệ nhân lực vàng cho ngành công nghiệp bán dẫn TP.HCM”.

Thành lập liên minh về nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán dẫn, vi điện tử (ARTSeMi).

Liên minh được thành lập theo đề xuất của HSIA, với mục tiêu tập hợp và gắn kết doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức liên quan, cùng phát triển ngành bán dẫn và điện tử. Các hoạt động trọng tâm bao gồm: trao đổi thông tin kỹ thuật, phối hợp triển khai đề tài nghiên cứu, công bố khoa học và đăng ký sở hữu trí tuệ; tham gia đào tạo và phát triển nhân lực; thúc đẩy ứng dụng và chuyển giao công nghệ; tăng cường hợp tác quốc tế.

Trong chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam, cả nước đặt mục tiêu đến năm 2030 đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực chất lượng cao, trong đó riêng TP.HCM đảm nhận khoảng 9.000 nhân lực chủ yếu trong thiết kế vi mạch, chế tạo chip và các ngành công nghệ liên quan.

Ông Yên cũng đặt ra nhiều yêu cầu cụ thể: các trường đại học, viện nghiên cứu cần đổi mới chương trình giảng dạy, rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn; doanh nghiệp cần tham gia sâu vào hoạt động đào tạo, tạo cơ hội thực tập cho sinh viên; đồng thời, cộng đồng doanh nghiệp phải cam kết mạnh mẽ hơn trong việc hỗ trợ xây dựng đội ngũ nhân lực.

Bên cạnh đó, ông đề nghị các doanh nghiệp thẳng thắn phản ánh những rào cản về chính sách để Nhà nước kịp thời tháo gỡ, tạo điều kiện cho đầu tư R&D (nghiên cứu và phát triển) và sản xuất. Về phía cơ quan quản lý, TP.HCM sẽ tiếp tục đưa ra các cơ chế đột phá để hình thành hệ sinh thái công nghệ hấp dẫn, vừa giữ chân nhân tài, vừa thu hút các “đại bàng” toàn cầu.

Ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu tại sự kiện. 

Tại lễ công bố, ông Lê Trường Duy, Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tại TP.HCM (C4IR) cho biết quy mô thị trường bán dẫn toàn cầu dự kiến đạt 1.000 tỉ USD vào năm 2030, nhưng nguồn nhân lực thiếu hụt tới 1 triệu kỹ sư. “Đây chính là cơ hội để ngành bán dẫn Việt Nam chuyển mình, bứt phá và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu”– ông Duy nhấn mạnh.

Cũng theo ông Duy, C4IR sẽ tập trung nghiên cứu và cơ cấu lại các chương trình R&D quốc gia, đề xuất để phổ quát thành chương trình tổng thể, đồng thời xây dựng liên minh R&D liên vùng, liên ngành nhằm gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm 5 quốc gia xuất khẩu điện tử, máy tính lớn nhất thế giới, đứng thứ hai toàn cầu về xuất khẩu điện thoại và linh kiện. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu điện tử đạt hơn 134,5 tỉ USD, chiếm hơn một phần ba kim ngạch xuất khẩu cả nước; năm tháng đầu năm 2025 tiếp tục tăng trưởng 39% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, phần lớn giá trị gia tăng vẫn đến từ khu vực FDI, trong khi doanh nghiệp nội địa chủ yếu dừng lại ở khâu lắp ráp. Nếu sớm làm chủ thiết kế và chế tạo chip, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tận dụng quy mô thị trường trong nước để trở thành “bệ phóng”, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và củng cố sức cạnh tranh quốc gia.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, ngành công nghiệp bán dẫn - điện tử Việt Nam không thể phát triển nếu thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường. Liên minh ARTSeMi vì vậy được kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối hiệu quả, mang tiếng nói của doanh nghiệp và chuyên gia đến gần hơn với cơ quan quản lý, từ đó xây dựng chính sách linh hoạt, thực tiễn hơn.

Mục tiêu chung là xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực then chốt như thiết kế vi mạch, công nghệ bán dẫn, AI, IoT, đồng thời tạo tiền đề để TP.HCM trở thành siêu đô thị công nghệ, trung tâm nghiên cứu quốc tế, cũng như điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn toàn cầu trong ngành bán dẫn.

Kim Thoa