Trẻ dậy thì sớm: Lo hay mừng?

Tuổi dậy thì trung bình của trẻ hiện nay là 9 – 13 tuổi đối với bé gái và 11 – 15 tuổi đối với trẻ trai. Tuy nhiên, có nhiều em dậy thì trước độ tuổi này. Các biểu hiện dậy thì ở bé gái là: vú phát triển, mọc lông nách và lông mu, bắt đầu có kinh nguyệt, có thể nổi mụn ở mặt. Biểu hiện dậy thì ở bé trai là: tăng kích thước dương vật và tinh hoàn, mọc lông nách và lông mu, vỡ giọng, có thể nổi mụn ở mặt và có xuất tinh.

Các bậc phụ huynh nên trò chuyện với con để chuẩn bị tâm lý. Ảnh minh họa

Dậy thì sớm, dễ lùn

Mới học lớp 4 nhưng bé Thủy đã cao 1m50. Khi đó, bố mẹ em cảm thấy rất mừng vì con mình lớn nhanh hơn những đứa trẻ cùng lứa. Tuy nhiên, đến năm lớp 12, chiều cao của em hầu như không suy chuyển, trong khi những bạn cùng lớp hồi tiểu học vốn thua Thủy một cái đầu nay đã bỏ xa em.

Theo TS, BS Nguyễn Văn Bàng - Phó trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai, những trẻ dậy thì sớm thường sẽ bị lùn khi trưởng thành vì sau khi phát triển, các sụn ở đầu xương đóng sớm và chiều cao của trẻ hầu như không tăng thêm kể từ đó.

Tâm lý mất cân bằng

Bé gái có xu hướng thu mình lại, ngại giao tiếp, ít nói... Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia tâm lý, sự phát triển quá nhanh và quá sớm về thể chất so với tuổi có thể khiến trẻ gặp phải những khó khăn về mặt tinh thần và xã hội.

Về mặt tinh thần, nhiều trẻ có thể quá lo lắng và ngại ngùng với những biến đổi nơi cơ thể mà chúng không thể kiểm soát hoặc che giấu được, trong khi đó, một số trẻ khác lại quá vô tư hồn nhiên vì chưa ý thức được nhiều về "sự lớn lên" nơi cơ thể cũng như về sự giữ gìn và chăm sóc thân thể khi đến tuổi dậy thì.

Điều quan trọng là ngay trong giai đoạn tiền dậy thì, các bậc phụ huynh nên trò chuyện với con để chuẩn bị tâm lý và những kiến thức sức khoẻ sinh sản, giới tính cần thiết cho trẻ, nhờ đó trẻ có thể vững vàng và an tâm đón nhận sự trưởng thành phát triển tự nhiên nơi cơ thể mình.

Về mặt xã hội, trẻ có thể bị trêu chọc ở trường lớp. Điều này khiến bé gái có xu hướng thu mình lại, ngại giao tiếp, ít nói, ít bộc lộ bản thân, còn bé trai có xu hướng dễ nổi cáu, hay gây gổ.

Làm gì khi con dậy thì sớm?

Từ góc độ của một bác sĩ nhi khoa, TS Bàng khuyên các bậc phụ huynh nên đưa con đi khám (tại các cơ sở chuyên khoa) khi trẻ có các biểu hiện của dậy thì sớm. Lý do là dậy thì sớm có thể là một hội chứng có thật bắt nguồn từ việc tăng tiết quá mức hormone sinh dục, nhưng cũng có thể là chỉ là hội chứng giả do khối u ở các tuyến nội tiết (chủ yếu là u tuyến thượng thận) gây ra.

Trong trường hợp trẻ thuộc nhóm dậy thì sớm thật, các bác sĩ có thể can thiệp để kìm hãm bớt việc tăng tiết quá mức hormone sinh dục (dù đây là một việc hết sức khó khăn và tốn kém), giúp trẻ đạt được đầy đủ chiều cao khi trưởng thành. Còn nếu là hội chứng dậy thì sớm giả, việc phát hiện và điều trị sớm các khối u sẽ giúp trẻ thoát khỏi tình huống hiểm nghèo, vì trong một số trường hợp các khối u thuộc nhóm ác tính.

Từ góc độ tâm lý, thạc sĩ tâm lý Nguyễn Hà Thành - Trung tham vấn và hỗ trợ tâm lý - Giáo dục phát triển cộng đồng (CPEC) cho rằng “dậy thì hay dậy thì sớm không khác nhau về bản chất vấn đề”. Điều quan trọng là ngay trong giai đoạn tiền dậy thì, các bậc phụ huynh nên trò chuyện với con để chuẩn bị tâm lý và những kiến thức sức khoẻ sinh sản, giới tính cần thiết cho trẻ, nhờ đó trẻ có thể vững vàng và an tâm đón nhận sự trưởng thành phát triển tự nhiên nơi cơ thể mình.

Ảnh minh họa

Nếu cha mẹ e ngại về cách thức hay phương pháp trò chuyện với con, có thể nhờ sự giúp đỡ của các nhà tâm lý hoặc gửi con đến các lớp giáo dục sức khoẻ sinh sản cho tuổi vị thành niên.

“Được trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản không rất cần thiết đối với trẻ trong giai đoạn tiền dậy thì, vì đây chính là vũ khí giúp trẻ tránh được các nguy cơ bị lạm dụng tình dục hoặc có những xu hướng tình dục lệch lạc sau này”, thạc sĩ Thành cảnh báo.

QN