Trung Quốc thắt chặt tiêu chuẩn đối với tay nắm cửa xe ô tô điện

Trong nhiều năm qua, làn sóng xe điện và xe thông minh đã kéo theo sự thay đổi mạnh mẽ trong ngôn ngữ thiết kế. Tay nắm cửa ẩn nhanh chóng trở thành biểu tượng của tính hiện đại, giúp cải thiện khí động học và mang lại cảm giác “tối giản công nghệ”. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài tinh gọn đó là những rủi ro ngày càng rõ nét khi các tình huống khẩn cấp xảy ra.

Theo các cơ quan quản lý Trung Quốc, đã có không ít vụ tai nạn giao thông mà trong đó cửa xe không thể mở do mất điện, hệ thống điện tử bị hư hỏng sau va chạm, hoặc tay nắm ẩn không hoạt động đúng thiết kế. Chính từ thực tế này, yêu cầu siết chặt tiêu chuẩn tay nắm cửa đã được đặt ra, không còn dừng ở mức khuyến nghị.

Nội dung trong bản tiêu chuẩn mới do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc công bố xác định rõ các tiêu chí, các mẫu xe du lịch và xe thương mại nhẹ phải được trang bị tay nắm cửa có cơ chế mở cơ học độc lập, có thể vận hành ngay cả khi toàn bộ hệ thống điện bị vô hiệu. Điều này đồng nghĩa với việc các thiết kế phụ thuộc hoàn toàn vào mô-tơ điện, cảm biến hay phần mềm sẽ không còn đáp ứng yêu cầu an toàn trong tương lai. 

Cụ thể, mỗi cửa (trừ cốp sau) phải có tay nắm bên ngoài với chức năng mở cơ khí; Trong trường hợp xảy ra sự cố nhiệt từ pin, cửa ở phía không va chạm vẫn phải mở được từ bên ngoài mà không cần dụng cụ; Tay nắm bên ngoài phải có khoảng trống thao tác đủ lớn (tối thiểu 60×20×25 mm), bất kể ở vị trí nào; Mỗi cửa phải có tay nắm bên trong với chức năng cơ khí, cho phép mở cửa mà không cần dụng cụ; Nếu xe sử dụng tay nắm điện bên trong, phải bố trí tay nắm cơ khí dự phòng; Tay nắm bên trong phải dễ nhận biết, dễ thấy, đặt trong phạm vi 300 mm tính từ mép cửa và phù hợp với vị trí ghế ngồi.

Trung Quốc sẽ tiến hành áp dụng tiêu chuẩn mới từ năm 2027

Điểm đáng chú ý là quy định mới không cấm tuyệt đối tay nắm cửa ẩn, nhưng đặt ra các yêu cầu kỹ thuật rất rõ ràng. Tay nắm có thể được thiết kế chìm để bảo đảm thẩm mỹ, song bắt buộc phải có phương án mở cơ khí trực quan, dễ nhận biết và dễ thao tác, kể cả với người không quen sử dụng xe. Đồng thời, tiêu chuẩn cũng yêu cầu các bộ phận này phải hoạt động ổn định trong điều kiện va chạm, nhiệt độ khắc nghiệt hoặc khi pin xe điện gặp sự cố, những tình huống vốn không hiếm trên thực tế.

Ông Rong Hui, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Tiêu chuẩn hóa Ô tô Trung Quốc, cho biết các tiêu chuẩn được xây dựng dựa trên nghiên cứu hơn 230 mẫu xe và thử nghiệm trực tiếp hơn 20 mẫu, với sự tham gia của hơn 100 hãng xe, nhà cung cấp linh kiện và tổ chức thử nghiệm trong và ngoài Trung Quốc. Theo ông Rong, “Với sự phát triển của xe điện, tay nắm cửa điện tử ẩn đã được sử dụng rộng rãi với nhiều cách vận hành và kiểu dáng khác nhau. Các tiêu chuẩn này được đưa ra nhằm phản ứng với công nghệ mới và nhu cầu an toàn mới”.

Ý kiến từ giới chuyên môn cho thấy dự thảo tập trung vào ba vấn đề chính: quy định loại hình tay nắm, đảm bảo cơ chế mở cửa vẫn hoạt động khi mất điện, và chuẩn hóa vị trí cũng như ký hiệu an toàn cho tay nắm.

Sự thay đổi này phản ánh một bước dịch chuyển quan trọng trong tư duy quản lý an toàn đối với ngành công nghiệp ô tô. Nếu như trước đây, nhiều chi tiết thiết kế trên xe ô tô không được chú trọng, các nhà sản xuất có thể tự điều chỉnh thiết kế theo phong cách riêng. Thì nay, tay nắm cửa cũng là một trong những thiết kế được chú trọng về an toàn và phải tuân theo một quy định chung.

Liên quan đến vấn đề này, về phía doanh nghiệp đã bày tỏ nhiều ý kiến, không ít nhà sản xuất cũng thừa nhận rằng, tiêu chuẩn mới sẽ buộc họ phải đầu tư lại cho khâu thiết kế và thử nghiệm, kéo theo chi phí gia tăng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng đây là cái giá cần thiết để ngành ô tô bước sang giai đoạn phát triển bền vững hơn, nơi an toàn không còn là “tính năng cộng thêm” mà trở thành yêu cầu mặc định.

Về dài hạn, quy định siết tay nắm cửa có thể mở ra một xu hướng thiết kế mới: dung hòa giữa thẩm mỹ hiện đại và tính an toàn truyền thống. Các giải pháp “bán ẩn”, kết hợp cơ cấu điện tử với cần mở cơ học dự phòng, đang được xem là hướng đi khả thi. Điều này cho thấy, sáng tạo không bị triệt tiêu, mà được dẫn dắt bởi những giới hạn an toàn rõ ràng hơn.

Bảo Linh