Truy xuất nguồn gốc điện tử theo dõi lượng phát thải carbon trên trái thanh long

Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử do Bộ NN-PTNT và Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) đang triển khai thí điểm trên trái thanh long được trồng tại Bình Thuận.

Hệ thống này giúp người tiêu dùng trong nước và các nước nhập khẩu khi mua trái thanh long được trồng tại Bình Thuận có thể quét mã QR truy xuất nguồn gốc để biết rõ lượng khí carbon trong từng công đoạn sản xuất, biết được mức độ thực hành "xanh" hoặc thân thiện với môi trường của loại trái cây này.

Trong hệ thống này, các thiết bị thông minh lắp đặt tại vườn trồng sẽ tự động đo lường phát thải khí carbon và cập nhật lên không gian mạng, cho phép theo dõi và thống kê dấu chân carbon theo thời gian thực.

Đặc biệt, công nghệ này còn phân tích để đưa ra các giải pháp giảm phát thải carbon trong sản xuất. Cụ thể, nếu vườn trồng chuyển đổi sử dụng điện chiếu sáng từ bóng compact sang đèn led sẽ giúp giảm tới 68% lượng phát thải từ sử dụng điện năng.

Ngoài ra, nếu trồng xen cây thân gỗ tại các bờ bao, đường ranh giới, khoảng trống trong vườn sẽ giúp hấp thu đáng kể lượng khí carbon do cây thanh long thải ra. Theo ước tính, nếu vườn trồng 100 - 300 cây thân gỗ/ha sẽ hấp thụ được 0,9 - 2,8 tấn CO2/ha/năm, tương đương giảm 20 - 45% lượng phát thải.

Theo thống kê của Bộ NN-PTNT và UNDP, hiện đã có 99 vườn trồng thanh long tại 4 đơn vị ở tỉnh Bình Thuận gồm: HTX Thanh long Hòa Lệ, HTX Hàm Minh, HTX Thuận Tiến, Công ty Phúc Hà đã được cấp tài khoản tham gia hệ thống truy xuất carbon.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hoàng Trung cho rằng, hệ thống này là sản phẩm tiêu biểu cho thấy lợi ích của chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, chuyển đổi số nông nghiệp và phát triển nông thôn là yêu cầu tất yếu khách quan và là trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của cả hệ thống sản xuất, đặc biệt là người nông dân.

Còn theo ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, sau tôm, thanh long là nông sản thứ hai của Việt Nam ứng dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc carbon và đây sẽ là lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu. Hiện nay, nhiều thị trường xuất khẩu có yêu cầu và sẵn sàng trả giá cao cho sản phẩm tuân thủ các chuẩn mực "xanh", tiêu chuẩn "xanh" trong quá trình sản xuất.

Ông Patrick Haverman cũng khuyến nghị Bộ NN-PTNT cần hỗ trợ nông dân nhiều hơn trong đổi mới sáng tạo quy trình sản xuất góp phần giảm phát thải, để xuất khẩu nông sản đến các thị trường xuất khẩu có giá trị kinh tế cao. Chuyển đổi số hướng tới nông nghiệp xanh và chống chịu tốt với biến đổi khí hậu sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thế hệ tương lai, phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam.

Điều này có ý nghĩa quan trọng, giúp trái thanh long Bình Thuận có lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu, vì ngày nay nhiều thị trường quan trọng đòi hỏi sản phẩm phải tuân thủ tiêu chuẩn xanh và sẵn lòng trả giá cao hơn cho những sản phẩm nông nghiệp duy trì tiêu chuẩn bền vững.

Mặc dù có những thành tựu ban đầu đáng khích lệ, việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc carbon trên trái thanh long chỉ là một phần nhỏ trong hành trình chuyển đổi nông nghiệp xanh và bền vững của Việt Nam. Thực tế, chỉ có một số ít nông sản, như con tôm và thanh long, đã sử dụng hệ thống này, trong khi Việt Nam xuất khẩu rất nhiều loại nông sản khác nhau với giá trị hàng tỷ USD.

Một trong những thách thức hiện nay là sự hiểu biết và kỹ năng sử dụng các thiết bị thông minh của người sản xuất, đặc biệt là người nông dân, vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, quy mô sản xuất nông nghiệp còn nhỏ, trong khi nhiều tổ chức và doanh nghiệp chưa đầu tư đủ vào công nghệ và khoa học cho nông nghiệp. Vì vậy, để mở rộng việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử và "dấu chân" carbon cần tăng cường sự quan tâm và hỗ trợ người sản xuất, đặc biệt là người nông dân, trong việc thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới.

Ngoài ra, cần có sự tham gia tích cực và chủ động của các cơ quan quản lý Nhà nước tại các cấp trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc tạo ra một hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử và "dấu chân" carbon là một bước quan trọng để thúc đẩy sự bền vững trong ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, việc áp dụng hệ thống này cần có sự hỗ trợ và đầu tư từ các cơ quan chính phủ, các tổ chức liên quan và các doanh nghiệp. Bằng cách tăng cường nhận thức và cung cấp nguồn lực, Việt Nam có thể tiến bộ hơn trong việc xây dựng một ngành nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường.

An Dương (T/h)