Tự do thương mại: Thách thức đi kèm cơ hội

Kể từ tháng 1/2007, sau khi chính thức gia nhập WTO, Việt Nam (VN) đã tham gia vào khu vực Thương mại tự do ASEAN (AFTA) và các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) khác ký kết với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc và New Zealand. Sắp tới đây, nhiều hiệp định FTA khác nữa với Chile, EU, Bắc Âu cũng có thể được kí kết.

 

Thực tế hiện tại cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam chưa giải quyết xong bài toán trong nước thì đã phải chuẩn bị cho một sức ép ngày càng lớn từ nước ngoài.

Ông Trần Bá Cường – trưởng phòng WTO, chuyên gia đàm phán, Vụ chính sách thương mại Đa biên, Bộ Công Thương nhận định những hiệp định FTA đem lại nhiều cơ hội cũng như thách thức cho Việt Nam.

Theo ông, hiệp định FTA mang đến nhiều thuận lợi những cũng không ít khó khăn. Điều dễ dàng nhận thấy nhất là các doanh nghiệp (DN) sẽ phải chịu cạnh tranh khốc liệt ngay trên sân nhà. Việc các nước đối tác giảm thuế cho mặt hàng VN gia nhập thị trường họ cũng đồng nghĩa với việc VN phải có hành động tương tự. Đó là mở cửa thị trường, cắt giảm thuế quan cho hàng hóa các nước khác vào VN. Khi đó, hàng rào bảo hộ thuế quan trong nước sẽ giảm đi đáng kể, DN sẽ phải dùng nội lực của mình để chống chọi.

Một số doanh nghiệp Việt bắt đầu tận dụng được những ưu đãi mà hiệp định mang lại.

Bên cạnh đó, nhiều DN vẫn đang gặp khó trong việc tìm hiểu ưu đãi. Về cơ bản, các hiệp định FTA giúp thuế suất xuất khẩu các mặt hàng của Việt Nam sang các nước đối tác xuống mức thấp (nhiều mặt hàng có mức thuế 0%). Tuy nhiên, nhiều DN Việt Nam tham gia xuất khẩu nhưng chưa nắm vững hiệp định FTA với từng nước, chưa nắm vững quy định, chưa nắm vững cam kết cắt giảm thuế quan của các nước đối tác, dẫn đến không được hưởng những ưu đãi này.

Tuy nhiên, bên cạnh những khó khăn trước mắt, ông Cường cũng cho rằng, các DN VN cũng có nhiều thuận lợi và cơ hội mới để phát triển.

Theo ông, với những hiệp định FTA được ký kết, DN VN có thể tận dụng những ưu đãi mà hiệp định mang lại. Trong đó đáng kể nhất là chính sách ưu đãi về thuế đối với các ngành hàng trong hiệp định. DN được hưởng ưu đãi thuế suất cực lớn (như ở Nhật Bản dự kiến mức thuế suất hàng hóa đến từ Việt Nam sẽ là 0,4% vào năm 2018, rất nhiều mặt hàng khác cũng có mức thuế suất là 0%). Điều quan trọng là phải phổ biến tường tận cho các DN Việt về những ưu đãi này.

Trên thực tế, một số doanh nghiệp Việt đã bắt đầu tận dụng được những ưu đãi. Cụ thể như các ngành dệt may, thủy sản, nông sản, giày dép, chế biến và một số mặt hàng điện tử. Nguyên nhân chính là do những mặt hàng có tỉ lệ ưu đãi rất cao. Trong tương lai, đây vẫn sẽ là những ngành hàng then chốt trong xuất khẩu của Việt Nam.

“Các DN cần nắm bắt rõ những thuận lợi và triệt để khai thác các cơ hội và lợi thế của thị trường xuất khẩu, từ đó chủ động định ra chiến lược tiếp cận thị trường một cách phù hợp”, ông Cường nhấn mạnh.

Thu Huyền