Tự động hóa trở thành bệ phóng vững chắc nâng cao năng suất doanh nghiệp

Trong bối cảnh doanh nghiệp liên tục tìm lời giải cho bài toán năng suất và hiệu quả vận hành, tự động hóa đang nổi lên như một hướng đi tất yếu, tạo ra bước chuyển lớn trong cách thức sản xuất và quản trị hiện đại. Nhận định về xu hướng này, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI (chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh) Trần Ngọc Liêm khẳng định, tự động hóa đang trở thành giải pháp cốt lõi giúp doanh nghiệp Việt nâng cao năng suất trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Theo ông Liêm, khi siêu tự động hóa được dự báo đạt 26 tỷ USD vào năm 2028 và thị trường robot công nghiệp tăng lên 30,8 tỷ USD vào năm 2027, việc đầu tư vào công nghệ không chỉ là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tăng năng lực sản xuất và duy trì vị thế trên thị trường.

Ông Liêm cho biết thêm dù nhiều doanh nghiệp từng lo ngại chi phí đầu tư, nhưng thực tế cho thấy dây chuyền tự động giúp tăng năng suất vượt trội: vận hành liên tục, giảm gián đoạn, hạn chế sai sót và đảm bảo sản phẩm đồng đều. Đại dịch COVID-19 càng khiến nhu cầu tự động hóa rõ rệt hơn khi doanh nghiệp buộc phải tăng tốc chuyển đổi số để giữ nhịp sản xuất. Hiện hơn 90% doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đã ứng dụng tự động hóa, trong khi doanh nghiệp nội còn nhiều dư địa để cải tiến quy trình nhằm tạo ra bước nhảy vọt về năng suất.

Doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng tự động hóa: Ảnh minh họa

Từ góc độ ngành điện tử, bà Đỗ Thị Thúy Hương – Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho rằng, tự động hóa và AI là “chìa khóa tăng năng suất” trong các công đoạn yêu cầu độ chính xác cao như lắp ráp bo mạch hay kiểm định chất lượng. Theo bà, doanh nghiệp áp dụng tự động hóa không chỉ cải thiện tốc độ và độ chính xác mà còn đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn của chuỗi cung ứng toàn cầu, từ đó mở rộng cơ hội tham gia thị trường quốc tế.

Một minh chứng cụ thể, Tập đoàn Hạo Phương (thành phố Cà Mau) là doanh nghiệp lâu năm trong ngành thiết bị điện và giải pháp công nghiệp, đã tiến hành tự động hóa khâu đóng bao sản phẩm thức ăn chăn nuôi bằng robot OMBA. Hệ thống OMBA sử dụng robot 6 bậc tự do của Yaskawa, KUKA, tích hợp PLC Mitsubishi, Siemens hoặc Allen-Bradley để điều khiển. Nhờ tự động hóa, Hạo Phương có thể đóng bao từ 5 – 50 kg với tốc độ đạt 8–12 bao mỗi phút, đồng thời đảm bảo chất lượng bao đồng đều, giảm sai sót do nhân công. Hơn nữa, toàn bộ khâu đóng bao được kết nối với phần mềm quản lý ERP của doanh nghiệp, giúp tối ưu hóa quản lý sản xuất, giảm chi phí nhân sự và tăng hiệu suất vận hành. Việc đạt được năng suất cao và chất lượng ổn định thông qua tự động hóa là minh chứng rõ ràng cho hướng tiếp cận bền vững của Hạo Phương trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0.

Tiếp nối xu hướng tự động hóa mạnh mẽ, ATTS (Autotech Services & Technical Solutions) là một trong những đơn vị hàng đầu cung cấp giải pháp tự động hóa tại Việt Nam. Trong dự án hợp tác cùng Thyssenkrupp tại nhà máy động cơ VinFast, ATTS đã thực hiện lắp đặt hệ thống robot và tự động hóa theo tiêu chuẩn quốc tế. Hệ thống này bao gồm cơ khí, điện và robot được lập trình để gia công chính xác các chi tiết động cơ như đầu máy, thân xy-lanh và trục khuỷu. Nhờ đó, VinFast có thể vận hành nhà máy “smart factory” với công suất cao, thời gian sản xuất nhanh hơn, chất lượng động cơ ổn định hơn góp phần nâng cao năng suất và giảm sai sót. Đồng thời, ATTS phối hợp chặt chẽ với kỹ sư tại chỗ để điều chỉnh, dạy robot và tối ưu hệ thống giúp doanh nghiệp nội địa chủ động hơn trong việc ứng dụng công nghệ tự động hóa quy mô lớn.

Trong ngành khai thác và sản xuất ô tô cho ngành than – khoáng sản, VMIC (Công nghiệp ô tô Vinacomin) đã áp dụng robot cộng tác (cobot) UR10 để tự động hóa khâu lắp ráp cơ khí. Việc triển khai cobot đã giúp VMIC tăng năng suất gấp 2–3 lần, đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm rất đáng kể. Hơn nữa, sau khi dùng cobot, công ty ghi nhận số lượng đơn đặt hàng tăng từ 50% đến 60%, phản ánh nhu cầu thị trường cao đối với sản phẩm có chất lượng đồng đều.

Theo Tổng Giám đốc VMIC, dù đầu tư robot ban đầu, tỷ lệ hoàn vốn (ROI) ước tính sẽ đạt chỉ trong 1–2 năm một con số rất khả thi so với mức độ hoàn vốn thông thường tại Việt Nam. Mô hình này minh chứng rõ ràng giá trị của tự động hóa trong nâng cao năng suất bền vững tại doanh nghiệp nhà nước.

Một ví dụ khác là Công ty TNHH Tự động hóa Mặt Trời (Sun Automation), doanh nghiệp chuyên cung cấp các giải pháp tự động hóa định hướng công nghiệp 4.0 tại Việt Nam. Sun Automation hợp tác với các thương hiệu toàn cầu như Beckhoff, Nidec, Motor Power để mang công nghệ điều khiển, IIoT, MES và SCADA vào các nhà máy sản xuất cao cấp. Công ty không chỉ thiết kế hệ thống điều khiển chuyên nghiệp mà còn hỗ trợ đào tạo, chuyển giao công nghệ cho khách hàng, giúp họ tối ưu hóa chi phí và gia tăng hiệu suất vận hành. Với sứ mệnh “kết nối công nghệ tiên tiến và phát triển bền vững”, Sun Automation đã góp phần thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam áp dụng tự động hóa để đạt mục tiêu sản xuất thông minh và bền vững trong dài hạn.

Từ những điển hình trên cho thấy tự động hóa không chỉ nâng cao năng suất mà còn giúp doanh nghiệp Việt tối ưu chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững. Chính những thành công này đã tạo ra một chuẩn mực mới, minh chứng rằng việc đầu tư vào công nghệ hiện đại không còn là rủi ro mà là cơ hội để doanh nghiệp vươn lên.

Xong theo ông Trần Hồng Quân, Giám đốc thương mại, RX Tradex Vietnam, câu chuyện tự động hóa và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong sản xuất mang ý nghĩa thiết thực không chỉ đối với ngành điện tử mà còn đối với toàn ngành sản xuất tại Việt Nam nhưng bên cạnh những cơ hội, các doanh nghiệp cũng đối mặt với nhiều thách thức như làm thế nào tối ưu hóa chi phí đầu tư công nghệ mà vẫn đảm bảo hiệu quả dài hạn.

Đặc biệt, với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, bài toán lớn nhất là làm sao tiếp cận được các giải pháp tự động hóa và AI khi nguồn lực còn hạn chế. Để tham gia bền vững vào chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp Việt cần chủ động cập nhật công nghệ, đẩy mạnh tổ chức sản xuất, ứng dụng tự động hóa, AI và chuyển đổi số nhằm tối ưu chi phí và củng cố năng lực cạnh tranh.

Chính khoảng trống này cũng mở ra cơ hội cho các nhà cung cấp giải pháp công nghệ, khi thị trường còn rất nhiều “đất” để tiếp tục cải tiến, đổi mới và nâng cấp quy trình lên mức độ cao hơn, phức tạp hơn. Tự động hóa vì thế đang trở thành bệ phóng quan trọng giúp doanh nghiệp nâng năng suất, nâng chất lượng và phát triển bền vững. Những doanh nghiệp nhanh chóng nắm bắt cơ hội sẽ chiếm ưu thế, còn những doanh nghiệp chậm chân sẽ đối mặt với nguy cơ tụt hậu.

An Dương