WHO kêu gọi các quốc gia cần mạnh tay hạn chế sử dụng chất béo gây hại

Chất béo chuyển hóa là một loại chất béo hiện diện trong nhiều loại thực phẩm, chúng được tạo ra khi thêm hydrogen (H+) vào dầu thực vật dạng lỏng nhằm chuyển dầu sang dạng rắn, khiến các động mạch quanh tim bị tắc nghẽn. Chúng thường được sử dụng trong thực phẩm đóng gói, bánh nướng, dầu ăn và các loại đồ phết như bơ thực vật. Các nhà sản xuất thực phẩm sử dụng chất béo chuyển hóa vì chúng có thời hạn sử dụng lâu hơn và rẻ hơn một số chất béo thay thế.

Năm 2018, WHO kêu gọi loại bỏ chất béo chuyển hóa trong thực phẩm sản xuất công nghiệp trên toàn thế giới vào năm 2023, do có nhiều bằng chứng cho thấy đây là nguyên nhân gây ra 500.000 ca tử vong sớm mỗi năm. Mục tiêu này không đạt được và được lùi lại đến năm 2025.

Tuy nhiên, tính đến nay mới chỉ có 53 quốc gia, chiếm 46% dân số thế giới, đang thực hiện các chính sách tối ưu để hạn chế chất béo độc hại này, tăng từ 11 quốc gia và tỷ lệ 6% vào năm 2018. WHO ước tính khoảng 183.000 người được cứu sống mỗi năm nhờ các chính sách này.

Theo WHO, 7 quốc gia đã triển khai các chính sách thực hiện tốt việc ngăn chặn chất béo chuyển hoá độc hại năm 2023 là Ai Cập, Mexico, Moldova, Nigeria, Bắc Macedonia, Philippines và Ukraine.

Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh chất béo chuyển hóa mang đến nhiều rủi ro cho sức khỏe con người. Ông ca ngợi nhiều quốc gia đã ban hành các chính sách cấm hoặc hạn chế chất béo chuyển hóa trong thực phẩm, đồng thời kêu gọi các quốc gia khác tham gia và tăng cường đối thoại với ngành công nghiệp thực phẩm.

Chất béo chuyển hóa có thể khiến động mạch ở quanh tim bị tắc nghẽn. Ảnh minh họa

Theo WHO, cách để loại bỏ chất béo chuyển hóa tại các nước nên đặt ra các giới hạn bắt buộc trên toàn quốc hoặc thậm chí là ban lệnh cấm hoàn toàn, điển hình như Đan Mạch chẳng hạn. Đại sứ Đan Mạch tại Liên Hợp Quốc ông Ib Petersen cho biết các chính sách được áp dụng ở Đan Mạch đã làm giảm bệnh tim mạch vành ở nước này tới 11%.

Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Ước tính có khoảng 17,9 triệu người chết vì những căn bệnh như vậy vào năm 2019, trong đó 85% là do đau tim và đột quỵ. Theo các chuyên gia y tế, loại bỏ chất béo chuyển hóa được coi là một cách dễ dàng để giảm số lượng tử vong này.

Tom Frieden, Chủ tịch tổ chức phi lợi nhuận Resolve to Save Lives, đối tác với WHO về chất béo chuyển hóa, cho biết: “Việc loại bỏ chất béo chuyển hóa là khả thi về mặt kinh tế và cứu mạng sống bởi hầu như nó không gây tốn kém cho chính phủ hoặc người tiêu dùng. Hợp chất có hại này là không cần thiết và không ai nhớ nó khi nó biến mất cả".

Các biện pháp tối ưu để loại bỏ chất béo chuyển hóa bao gồm đặt giới hạn quốc gia bắt buộc là 2 gram chất béo chuyển hóa sản xuất công nghiệp trên 100 gram tổng lượng chất béo trong tất cả các loại thực phẩm; hoặc ban hành lệnh cấm quốc gia đối với việc sản xuất hoặc sử dụng dầu hydro hóa một phần, một nguồn chính của chất béo chuyển hóa.

Khánh Mai (t/h)