Xuất khẩu cá tra gặp khó khăn khi Trung Quốc nâng hàng rào thương mại

Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), tính đến hết tháng 7/2021, tổng giá trị xuất cá tra sang thị trường Trung Quốc - Hồng Kông đạt hơn 238 triệu USD, giảm 5% so với cùng kỳ năm trước. Trong hơn nửa đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản nói chung và sản phẩm cá tra nói riêng sang thị trường này gặp nhiều khó khăn do những chính sách hạn chế thủy sản vào nước này.

Nguyên nhân là từ cuối tháng 5, Trạm Giang - một trong những trung tâm trung chuyển lớn của Trung Quốc đã thông báo dừng nhập khẩu thực phẩm đông lạnh từ các nước xuất khẩu thuỷ sản lớn gồm Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan cùng 8 nước châu Á khác từ 20/6 đến 15/7 do nhiều thành phố như Quảng Châu, Phật Sơn, Thâm Quyến, Trạm Giang... có dấu hiệu nhiễm, lây lan Covid-19.

VASEP cho biết, nửa đầu năm nay, nhu cầu nhập khẩu cá tra của Trung Quốc từ Việt Nam vẫn lớn nhưng Chính phủ nước này vẫn đưa ra nhiều chính sách nhằm giảm bớt nguồn thủy sản nhập khẩu từ các nước.

Không chỉ cá tra, các loại sản phẩm thuỷ sản khác như cá thịt trắng, cá hồi Na Uy, Chile hay cá minh thái của Nga sang Trung Quốc cũng gặp nhiều khó khăn. Ví dụ như hồi đầu quý II, khoảng 50.000 – 60.000 tấn cá minh thái nguyên con, rút ruột (H&G) của Nga bị mắc kẹt ở Hàn Quốc do Trung Quốc yêu cầu phải có Giấy chứng thư H/C đi kèm lô hàng xuất khẩu.

Mặt khác, người tiêu dùng Trung Quốc tiếp tục lo lắng về việc nhiễm nCoV từ nguồn hàng thủy sản nhập khẩu nên tăng tiêu dùng thủy sản nội địa. Do vậy, giá nhiều loại sản phẩm cá nuôi nước ngọt như: cá chép, cá trắm đen, trắm trắng, cá mè đã tăng 34%, thậm chí tới 50-100%.

Do đó, VASEP dự báo, với tình hình như hiện nay, Trung Quốc sẽ nâng hàng rào thương mại trong thời gian tới là điều chắc chắn. Thậm chí việc kiểm soát Covid-19 thông qua các cửa khẩu, cảng nhập khẩu sẽ được siết chặt hơn. Xuất khẩu cá tra đông lạnh của Việt Nam sang thị trường này nhiều khả năng sẽ giảm tiếp trong Q3/2021.

Nếu tình hình kiểm soát dịch bệnh tại đồng bằng sông Cứu Long (ĐBSCL) tốt hơn, doanh nghiệp quay trở lại sản xuất, xuất khẩu ổn định thì mức giảm sút này dưới 10%. Tuy nhiên, ảnh hưởng kéo theo đó là giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL trong quý tới sẽ nhiều biến động.

Tính tới tháng 7/2021, giá cá tra nguyên con, cắt khúc đông lạnh xuất khẩu sang Trung Quốc - Hồng Kông dao động mức 1,70 – 1,75 USD/kg; sản phẩm cá tra chế biến như: cá tra fillet cắt tẩm bột đông lạnh; cá tra fillet beach nuggets tẩm bột đông lạnh; cá tra viên tẩm bột đông lạnh; Khô cá tra miếng nướng; cá tra fillet nugget tẩm bột đông lạnh; cá tra finger tẩm bột đông lạnh; cá tra ép khuôn tẩm bột xù vàng đông lạnh; da cá tra tẩm gia vị chiên giòn... có giá xuất khẩu trung bình từ 3,79 – 4,35 USD/kg.

Hiện có hơn 100 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá tra Việt Nam tham gia vào thị trường Trung Quốc, trong đó lớn nhất là 3 doanh nghiệp, IDI CORP; CADOVIMEX II và NAVICO.

Theo các địa phương, hiện nay, nguồn cung cá tra cho xuất khẩu đang dồi dào nhưng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 lan rộng nên việc nuôi cá, vận chuyển nguyên liệu, sản phẩm xuất khẩu bị ảnh hưởng, nhiều doanh nghiệp chế biến cá tra ngưng hoạt động hoặc giảm công suất. Điều này dẫn tới giá cá giảm.

Trên thực tế, nhiều ao nuôi cá tra đang vào vụ thu hoạch nhưng giá cá nguyên liệu đã giảm từ 500 - 1.000 đồng/kg so với trước. Đúng thời điểm mà thị trường tiêu thụ đầu ra có nhiều khả quan, tích cực thì dịch Covid-19 lại ngăn cản kế hoạch nuôi, kinh doanh, xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp cá tra trong những tháng cuối năm.

Diệu Hương (T/h)