Xuất khẩu tôm tăng mạnh trong 5 tháng đầu năm, doanh nghiệp lo ngại thuế từ Mỹ

Theo bà Kim Thu – chuyên gia thị trường tôm thuộc Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến hết tháng 5/2025, kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 1,7 tỷ USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo đó, nhiều thị trường ghi nhận mức tăng trưởng vượt kỳ vọng: Trung Quốc & Hong Kong dẫn đầu với 494 triệu USD, tăng 90%; Hoa Kỳ đạt 294 triệu USD, tăng 28,6%; Khối CPTPP đạt 472 triệu USD, tăng 37%, trong đó nổi bật là Nhật Bản, Canada và Anh; Liên minh châu Âu (EU) tăng 22%, đặc biệt Đức (+28%) và Bỉ (+41%); Hàn Quốc đạt gần 140 triệu USD, tăng 13%.

Nhu cầu tiêu thụ tôm tại các thị trường chính đang hồi phục cùng với hiệu ứng tích cực từ các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, RCEP và việc đẩy mạnh xuất khẩu trước thời điểm áp thuế mới tại Mỹ là những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng.

Xuất khẩu tôm Việt Nam đang có dấu hiệu phục hồi tích cực trong năm 2025.

Dù đang tăng trưởng tốt, ngành tôm Việt Nam phải đối mặt với nguy cơ lớn từ thị trường Hoa Kỳ – nơi đang cân nhắc áp thuế đối ứng lên tới 46% đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Đây là mức thuế cao nhất so với các nước xuất khẩu tôm khác như Ecuador (10%), Ấn Độ (26%), Thái Lan (36%).

Nếu bị áp thuế này, xuất khẩu tôm sang Mỹ – hiện chiếm khoảng 18% tổng kim ngạch thủy sản xuất khẩu có thể bị sụt giảm nghiêm trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu mà còn tác động trực tiếp đến sinh kế của khoảng 4 triệu lao động trong chuỗi cung ứng tôm và cá tra tại Việt Nam.

Áp lực còn gia tăng khi Mỹ vừa công bố kết quả sơ bộ kỳ rà soát chống bán phá giá lần thứ 19 (POR19), trong đó Công ty Thông Thuận được áp thuế 0%, nhưng STAPIMEX và 22 doanh nghiệp khác bị áp mức 35,29% – cao nhất từ trước đến nay. Điều đáng chú ý là Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) không áp mức thuế trung bình giữa hai bị đơn như thông lệ, mà áp thẳng mức cao lên nhóm còn lại. VASEP đánh giá đây là động thái bất thường, thiếu khách quan và đang đề nghị DOC xem xét lại kết quả cuối cùng dự kiến công bố vào tháng 12/2025.

Ngày 17/6/2025, VASEP đã gửi công văn đến Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan, bày tỏ quan ngại về các chính sách thuế của Hoa Kỳ và kiến nghị: Tăng cường đàm phán song phương ở cấp Chính phủ với phía Hoa Kỳ; Xây dựng lập luận pháp lý vững chắc, làm rõ rằng các doanh nghiệp Việt Nam không bán phá giá; Nhấn mạnh vai trò của ngành thủy sản Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu và tác động tiêu cực của các chính sách thuế đến quan hệ thương mại Việt – Mỹ.

Dù đối mặt thách thức, ngành tôm vẫn có cơ hội nếu nhanh chóng thích ứng. VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp: Chủ động mở rộng thị trường, tránh phụ thuộc vào một thị trường lớn; Đẩy mạnh chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng; Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý và dữ liệu giá thành, phục vụ công tác phòng vệ thương mại.

Xuất khẩu tôm Việt Nam đang phục hồi rõ rệt nhưng thách thức từ chính sách thuế Hoa Kỳ có thể đảo ngược đà tăng trưởng nếu không có giải pháp kịp thời. Đây là thời điểm toàn ngành cần sự hỗ trợ sát sao từ Nhà nước, cùng với sự chủ động của doanh nghiệp và người nuôi để bảo vệ thành quả, duy trì đà tăng trưởng và củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.

Phương Nam