Bình chữa cháy giả: Hiểm họa cháy nổ từ những 'lá chắn' rởm

Hàng triệu bình chữa cháy giả bị phát hiện trong năm 2025

Chỉ trong năm 2025, lực lượng chức năng liên tiếp phát hiện nhiều vụ sản xuất, kinh doanh bình chữa cháy giả trên quy mô lớn. Nghiêm trọng nhất là vụ việc liên quan đến Công ty Cổ phần Sản xuất Thương mại Dịch vụ Vietlink – chủ sở hữu nhãn hiệu bình chữa cháy Dragon.

Theo kết quả điều tra của Công an TP.Hà Nội, từ năm 2018 đến nay, doanh nghiệp này đã sản xuất và tiêu thụ khoảng 3 triệu bình chữa cháy giả, doanh thu lên tới 1.000 tỷ đồng. Riêng trong năm nay, công ty đã tung ra thị trường khoảng 250.000 sản phẩm giả, trị giá hơn 100 tỷ đồng.

Kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho thấy, các mẫu bình giả của Dragon không có hai hoạt chất chính là NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂SO₄ – thành phần bắt buộc để dập tắt cháy loại B theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2021/BCA về bình chữa cháy xách tay. Điều này đồng nghĩa bình giả hoàn toàn không có tác dụng chữa cháy, thậm chí còn có thể phát nổ trong quá trình sử dụng.

Tương tự, vụ việc tại Công ty TNHH PCCC Tomoken Việt Nam (Phú Thọ) cũng gây chấn động dư luận. Theo điều tra, từ năm 2023 đến nay, công ty đã bán ra hơn 2,2 triệu bình chữa cháy giả các loại, thu lợi bất chính hơn 834 tỷ đồng. Nhiều mẫu bình bị giám định cho thấy không đạt yêu cầu về áp suất và khả năng dập tắt cháy, vi phạm nghiêm trọng QCVN 03:2021/BCA và TCVN 7026:2013 về phương tiện chữa cháy dạng bột. Công an tỉnh Phú Thọ đã khởi tố, bắt tạm giam giám đốc và giám đốc điều hành công ty về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.

Các vụ việc liên tiếp bị phát hiện cho thấy thực trạng đáng lo ngại: hàng giả trong lĩnh vực PCCC không chỉ mang tính chất gian lận thương mại mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng người dân khi sự cố cháy nổ xảy ra.

Các đối tượng đã sản xuất 3,25 triệu bình chữa cháy giả, tiêu thụ ra thị trường, thu lợi 1.100 tỷ đồng.

Yêu cầu siết chặt tiêu chuẩn an toàn

Theo quy định hiện hành, mọi bình chữa cháy lưu thông trên thị trường phải đáp ứng QCVN 03:2021/BCA do Bộ Công an ban hành, quy định chi tiết về cấu tạo, khả năng chịu áp, khối lượng chất chữa cháy, tem kiểm định và nhãn hàng hóa. Bên cạnh đó, Luật Phòng cháy, chữa cháy năm 2001 (sửa đổi năm 2013) và Nghị định 136/2020/NĐ-CP yêu cầu mọi phương tiện PCCC phải được kiểm định, chứng nhận hợp quy trước khi đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn lách luật bằng cách nhập linh kiện không rõ nguồn gốc, tự lắp ráp và dán nhãn giả thương hiệu nổi tiếng. Theo cơ quan điều tra, phần lớn bình giả trên thị trường hiện nay có xuất xứ từ nguồn nguyên liệu trôi nổi nhập từ Trung Quốc, không qua kiểm định chất lượng, được đóng gói, sơn màu và gắn nhãn Dragon, Tomoken hay các thương hiệu đã được đăng ký. Việc kiểm tra, truy xuất nguồn gốc còn gặp khó khăn do hệ thống tem chứng nhận, mã định danh sản phẩm chưa được đồng bộ và số hóa đầy đủ.

Giới chuyên gia cho rằng, để ngăn chặn triệt để, cần siết chặt kiểm định đầu vào tại cơ sở sản xuất, tăng cường hậu kiểm các điểm kinh doanh thiết bị PCCC, đồng thời áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc bằng tem điện tử, mã QR kết nối cơ sở dữ liệu của Bộ Công an. Các cơ quan quản lý cần tăng cường xứ lý hình sự hành vi sản xuất, buôn bán bình chữa cháy giả, coi đây là hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến an toàn công cộng.

Việc bình chữa cháy giả tràn lan cho thấy sự cấp thiết nâng cao ý thức người tiêu dùng và trách nhiệm của cơ quan quản lý. Chỉ khi các sản phẩm PCCC được kiểm soát nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc gia, niềm tin và sự an toàn của người dân mới thực sự được bảo đảm.

Thanh Hiền