Bao bì kẹo cao su và một số đồ uống đóng chai ra khỏi danh mục tái chế bắt buộc

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 05/2025/NĐ-CP, sửa đổi và bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Điểm nổi bật của Nghị định mới này là điều chỉnh chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), trong đó bao bì kẹo cao su và một số đồ uống đóng chai không phải thực hiện tái chế như trước đây.

Sửa đổi quy định về tái chế: Gỡ khó cho doanh nghiệp

Theo quy định trước đây, nhà sản xuất và nhập khẩu một số mặt hàng, như kẹo cao su, phải thực hiện đồng thời cả hai trách nhiệm: Thu gom, xử lý và tái chế. Đối với các sản phẩm như chai bia, chai nước 19 lít, bao bì đã thu gom và tái sử dụng cũng phải tái chế. Quy định này bị đánh giá là không phù hợp, gây khó khăn cho doanh nghiệp, bởi một sản phẩm phải chịu hai nghĩa vụ cùng lúc.

Để khắc phục, Nghị định số 05/2025/NĐ-CP đã sửa đổi, quy định rằng nhà sản xuất, nhập khẩu kẹo cao su không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với bao bì thương phẩm. Tuy nhiên, mặt hàng này vẫn phải thực hiện trách nhiệm thu gom và xử lý theo đúng quy định.

Đối với bao bì sản phẩm được nhà sản xuất, nhập khẩu tự thu hồi, đóng gói và tái sử dụng trên thị trường (như chai nước 19 lít), cũng không cần thực hiện trách nhiệm tái chế. Đây là điểm thay đổi quan trọng, giảm bớt gánh nặng hành chính và chi phí cho doanh nghiệp.

Theo quy định mới, kẹo cao su, bao bì và một số đồ uống đóng chai không phải thực hiện tái chế. Ảnh minh họa

Danh mục sản phẩm áp dụng trách nhiệm tái chế

Theo quy định mới, các nhóm sản phẩm và hàng hóa phải thực hiện trách nhiệm tái chế bao gồm: Săm lốp; Pin và ắc quy; Dầu nhớt; Các sản phẩm có bao bì như: Thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, xi măng, chất tẩy rửa, phân bón, …; Điện và điện tử; Phương tiện giao thông.

Trong khi đó, nhóm sản phẩm chỉ phải thực hiện trách nhiệm thu gom và xử lý gồm: thuốc bảo vệ thực vật, tã bỉm, khăn ướt, kẹo cao su, thuốc lá, và một số hàng hóa làm từ nhựa tổng hợp như bóng bay, đồ chơi trẻ em, túi nilon khó phân hủy, v.v.

Một điểm mới quan trọng của Nghị định 05/2025/NĐ-CP là cách xác định doanh nghiệp phải thực hiện trách nhiệm tái chế. Thay vì căn cứ vào tổng doanh thu hay giá trị nhập khẩu, doanh nghiệp chỉ cần tính dựa trên doanh thu các sản phẩm có bao bì thuộc diện phải tái chế.

Về thời điểm thực hiện, trách nhiệm tái chế sẽ được áp dụng sau khi kết thúc năm tài chính, dựa trên số liệu thực tế về lượng sản xuất, nhập khẩu và tiêu thụ. Doanh nghiệp có thể bảo lưu kết quả tái chế từ năm trước (2024) để tính vào khối lượng tái chế của năm sau (2025).

Nếu lựa chọn hình thức đóng góp tài chính, doanh nghiệp cần thực hiện nộp một lần trước ngày 20/4 của năm kế tiếp.

Quy định về tỷ lệ và quy cách tái chế

Tỷ lệ tái chế bắt buộc được xác định dựa trên vòng đời sản phẩm, tỷ lệ thải bỏ, mục tiêu tái chế quốc gia và điều kiện kinh tế - xã hội. Trong ba năm đầu tiên, tỷ lệ này sẽ được quy định cụ thể và tăng dần mỗi ba năm một lần. Quy cách tái chế cũng được điều chỉnh linh hoạt hơn. Thay vì yêu cầu tối thiểu về lượng vật liệu được thu hồi, doanh nghiệp chỉ cần lựa chọn giải pháp tái chế phù hợp cho từng sản phẩm, bao bì. Tuy nhiên, phế liệu nhập khẩu hoặc sản phẩm lỗi trong sản xuất không được tính vào tỷ lệ tái chế bắt buộc.

Nghị định số 05/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy trách nhiệm bảo vệ môi trường của nhà sản xuất và nhập khẩu. Những điều chỉnh trong quy định không chỉ phù hợp với thực tế mà còn góp phần xây dựng một hệ thống quản lý tái chế hiệu quả hơn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Khánh Mai (t/h)