Bột ngọt giả được 'phù phép' thành thương hiệu lớn gây hoang mang người dùng

Thận trọng với loại bột ngọt mua ngoài chợ

Chia sẻ trên báo Thừa Thiên Huế, bà Trần Thúy Hằng (đường Xuân Diệu – TP. Huế) phản ánh, mọi khi gia đình vẫn sử dụng bột ngọt Ajinomoto hạt to nêm nếm thức ăn. Mấy hôm trước, nghe người bán ở chợ Bến Ngự giới thiệu loại bột ngọt hạt mịn, chất lượng tương đương nhưng ăn ngon hơn nên mua dùng thử.

“Sau khi dùng, vài người trong gia đình phát sinh triệu chứng chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn, dù lượng nêm nếm vẫn như lúc dùng loại cũ. Không biết có phải mua trúng hàng giả hay không”, bà Hằng nói.

“Loại bột ngọt này có lúc thấy nằm trong bao bì in các thương hiệu lớn, cũng có lúc thấy hàng quán múc ra từ bao to, không nhãn mác, hoặc nhãn mác in tiếng Thái, Lào, Trung Quốc… nên tôi cũng không chắc là bột ngọt giả, kém chất lượng hay do người bán nêm quá tay”, chị Trần Thị Nhung (TX. Hương Thủy) cho hay.

Không chỉ xảy ra với một số người hay ăn hàng quán vỉa hè. Ngay một số nhà hàng lớn, không ít người sau khi ăn cũng gặp tình trạng tương tự. Nhưng do các nhà hàng có khu bếp riêng nên khách không thể quan sát được đầu bếp nêm nếm bằng loại bột ngọt nào.

Theo tiết lộ của một đầu bếp của một nhà hàng tại TP.Huế: “Bột ngọt ở chợ bị giả rất nhiều, rất khó phát hiện. Trước đây từng mua trúng loại bột ngọt Vedan giả nên sau này, nhà hàng luôn vào siêu thị để mua cho yên tâm”.

Qua tìm hiểu, ngoài loại hạt to, các hãng Vedan, Miwon,… cũng có sản phẩm bột ngọt hạt nhỏ. Tuy nhiên, giá thành 2 loại này chênh lệch không nhiều.

Ghé một ki ốt gia vị tại chợ Đông Ba, khi nói mới mở quán nhậu bình dân, cần mua bột ngọt giá rẻ, người bán cho biết, các chợ chủ yếu bán 3 loại: Vedan hạt to giá 57 ngàn đồng/kg, hạt nhỏ 55 ngàn đồng/kg. Ngoài ra, có một loại bột ngọt của Lào hạt to giá 72 ngàn đồng/1kg...

Tại một ki ốt bán gia vị khác, hỏi có loại nào rẻ hơn để mua số lượng lớn, người bán cho biết là có… nghe nói, mua số lượng nhiều giá thấp hơn so với các loại chính hãng từ 30 – 50%, các quán ăn mua rất nhiều, tuy nhiên phải mối quen mới bán. Khi hỏi có biết ở đâu bán loại này để mua vì cần gấp, người bán chỉ nói chung chung khách vãng lai không mua được, đừng đi hỏi mất công…

Tìm hiểu tại chợ dân sinh ở một số địa phương trên địa bàn TX. Hương Thủy, Phong Điền, Phú Lộc…, bên cạnh các loại bột ngọt hạt to, hạt nhỏ của các thương hiệu lớn vẫn xuất hiện loại bột ngọt giá rẻ hơn từ 10-25 ngàn đồng/kg. Đáng chú ý, ngoài một số loại in chữ Thái, Lào, Trung Quốc, có một số bao bì in các thương hiệu Vedan, Miwon, …

Khi thắc mắc cùng nhãn hiệu nhưng sao giá 2 loại lại chênh nhiều như vậy thì người bán nói "tui cũng chỉ mua về bán lại nên không rõ". “Loại này vừa rẻ vừa ngon, bà con đây nhiều người mua. Nếu nấu bình thường thì dùng loại hạt to, còn làm các món trộn, bóp, gỏi… thì mua loại hạt nhỏ cho dễ thấm”, một người bán ở chợ dân sinh trên địa bàn huyện Phú Lộc tư vấn.

Nhập lậu bột ngọt từ Lào, Trung Quốc sau đó đóng gói vào bao bì giả

Ông Phan Hùng Sơn – Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, có tình trạng bột ngọt giả, kém chất lượng và nhập lậu vẫn đang lưu hành trên thị trường, chủ yếu ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Các đối tượng xấu nhập lậu bột ngọt giả, kém chất lượng từng bao lớn – chủ yếu từ Lào và Trung Quốc – sau đó tiến hành chia nhỏ, đóng gói vào bao bì giả được đặt in và ép bằng máy ép tay. Cũng có trường hợp, các đối tượng này dùng bột ngọt thật (loại đóng bao khối lượng lớn) trộn lẫn với các loại giả, kém chất lượng, sau đó chiết vào bao bì giả đánh lừa người tiêu dùng.

Ông Sơn thông tin, trong quý 1/2022, Đội QLTT số 2 (Cục QLTT tỉnh) đã phát hiện, tịch thu và tiêu hủy 100 bao bột ngọt nhập lậu loại 500mg/bao, đồng thời, tiến hành tuyên truyền, ký cam kết hơn 200 cơ sở kinh doanh có liên quan đến bột ngọt.

“Nhưng rõ ràng, điều này vẫn chưa đủ để ngăn chặn tình trạng bột ngọt giả, kém chất lượng và nhập lậu lưu hành trên thị trường, một phần do không đủ nhân lực, một phần loại hàng này phân phối chủ yếu ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, các chợ truyền thống và các cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ nên rất khó để ngăn chặn triệt để”, ông Phan Hùng Sơn nói.

Trước phản ánh của người tiêu dùng về dấu hiệu bột ngọt giả, kém chất lượng, ông Phan Hùng Sơn khẳng định, Cục QLTT tỉnh sẽ nhanh chóng phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm soát trên các tuyến giao thông, ga tàu, bến xe, chợ dân sinh, chợ đầu mối..., nhất là ở vùng sâu, vùng xa nhằm ngăn chặn triệt để việc vận chuyển, tập kết hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, trong đó có bột ngọt.

Cách phân biệt bột ngọt thật giả trên thị trường

Với công nghệ sản xuất hàng giả ngày càng tinh vi, nếu không để ý quan sát và tìm hiểu kỹ, nhiều người tiêu dùng sẽ rất khó nhận biết sản phẩm bột ngọt giả đang bày bán tràn lan trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của nhà sản xuất, hàng giả dù có tinh vi đến đâu cũng đều để lộ những dấu hiệu nhận biết do đó, để tránh mua phải bột ngọt giả, người mua chú ý những chi tiết dưới đây để có thể phân biệt hàng giả, hàng thật.

Bao bì: Các nhãn hàng bột ngọt chính hãng thường có hình biểu tượng của sản phẩm rõ ràng; màu chữ đỏ tươi; bao bì dày, mềm mại, không nhăn. Hàng giả hình biểu tượng của sản phẩm có màu vàng sậm, nhòe, không đọc được dòng chữ bên trong hoặc rất mờ; màu chữ đỏ sẫm; bao bì giòn, cứng và dễ nhăn nheo. Các mẫu mã bột ngọt làm giả các thương hiệu lớn như Vedan, Miwon...

Quy cách đóng gói: Người tiêu dùng nên xem kỹ cách đóng gói của sản phẩm để từ đó phân biệt bột ngọt thật hay giả. Hàng thật thì các đường hàn ở túi đựng các cạnh phẳng, đều nhau và không có nổi bọt; mặt sau dưới đáy bao có in nổi ngày tháng sản xuất, rất rõ nét (6 số). Mì chính thật thì các đường hàn ở túi đựng các cạnh phẳng, đều nhau. Hàng giả có đường hàn ở 4 cạnh không đều nhau, đục và có nổi bọt; không in hoặc có in ngày tháng sản xuất nhưng không rõ nét, khó đọc. Cánh bột ngọt to, sóng đều, không gãy là hàng thật. Cánh không đều, gãy, có nhiều bụi trắng là hàng giả.

Trọng lượng: Hàng thật có trọng lượng tịnh luôn đúng với trọng lượng ghi trên bao bì. Mì chính thật có trọng lượng giối với trên bao bì. Nếu trọng lượng tịnh ít hơn hoặc gần tương đương với trọng lượng ghi trên bao bì là bột ngọt giả.

Quan sát hạt bột ngọt: Bột ngọt thật thường các hạt đều nhau, to và không bị gãy. Bột ngọt giả thường đóng bụi trắng, thường vỡ vụn nhiều. Tuy nhiên bột ngọt cũng có loại hạt to hạt nhỏ, nhưng hạt vẫn đều nhau và không bị nát vụn.

Nhận biết bằng cách hơ trên ngọn lửa: Cho một vài hạt bột ngọt lên 1 cái muỗng rồi hơ trên ngọt lửa nếu thấy có mùi giống như mùi tóc, lông bị cháy thì là bột ngọt thật, còn không thấy mùi gì hết hoặc có mùi khác lạ thì là bột ngọt giả. Bột ngọt giả sẽ không tan hết trong nước. Cho 1 muỗng cà phê bột ngọt vào 1 ly nước khuấy đều, quan sát thấy bột ngọt tan hết trong nước thì đây là bột ngọt thật, còn bột ngọt giả sẽ không tan hết trong nước hoặc rất lâu mới tan.

Nhận biết bằng cách nếm: Cho khoảng nữa muỗng cà phê bột ngọt vào 1 ly nước khuấy cho tan ra rồi nếm thử, nếu cảm nhận được vị ngọt dịu là bột ngọt thật. Còn khi nếm thấy có vị lạ hoặc không có vị hoặc có vị làm the the đầu lưỡi thì đây là bột ngọt giả.

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1459:2008 mì chính Tiêu chuẩn này áp dụng cho mì chính được sử dụng làm chất điều vị trong chế biến thực phẩm. Khối lượng phân tử: 187,13 Hàm lượng chất chính: Không nhỏ hơn 99,0 % tính theo hàm lượng chất khô. Trạng thái: Tinh thể hoặc bột kết tinh màu trắng, hầu như không mùi. Tính tan: Tan nhiều trong nước, tan ít trong etanol và hầu như không tan trong ete. Độ tinh khiết: Hao hụt khối lượng khi sấy ở 98oC trong 5 h (xem tập 4): Không lớn hơn 0,5 %. Độ pH: Từ 6,7 đến 7,2 (dung dịch 1/50). Muối clorua: Không lớn hơn 0,2%. Phép thử được tiến hành thử trên 0,07 g mẫu theo hướng dẫn trong Limit test (Phép thử giới hạn, dùng 0,4 ml axit clohydric 0,01 N để kiểm tra. Chì: Không lớn hơn 1 mg/kg.

 An Dương (T/h)