Thuốc bổ sung được kê nhiều hơn thuốc điều trị có thể gây tác hại cho người bệnh

Thuốc bổ là một dạng thực phẩm chức năng cung cấp những dinh dưỡng mà cơ thể thiếu hụt. Các dạng thuốc bổ thường gặp đó là vitamin và nguyên tố khoáng. Ngoài ra thuốc bổ được chia làm nhiều nhóm để tiện cho việc sử dụng cũng như mục đích của mỗi cá nhân.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, hiện nay các loại thuốc bổ sung được kê nhiều hơn thuốc điều trị đã vô hình gây tác hại cho người bệnh như tốn kém, dễ nhầm lẫn, dẫn đến quên hoặc bỏ thuốc.

PGS.TS Hiếu cho biết, ông đã gặp một cụ bà gần 80 tuổi cầm trên tay đơn thuốc với chẩn đoán "Cơn sụp đổ". Đây là hội chứng "cướp" máu động mạch dưới đòn. Trong đơn có 4 loại thuốc bổ cho nhiều bộ phận của cơ thể như bổ gan, bổ thần kinh, khoáng chất...Chúng ta vẫn có thói quen thuốc bổ sung là không nguy hại nhưng thực tế có hại.

Thứ nhất, tác hại ngay trước mắt đó là "túi tiền" của những người nghèo. Bốn loại thuốc trên chắc chắn đắt hơn 2 loại thuốc tăng tuần hoàn não được kê "xen kẽ" trong đơn là Cavinton và Memoril. Thứ hai, bệnh nhân uống nhiều thuốc bổ sung làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và phản ứng chéo giữa các thành phần với nhau. Thứ ba, quá nhiều viên thuốc người bệnh có nguy cơ lẫn giữa thuốc bổ sung và thuốc điều trị thật sự dẫn đến quên thuốc, bỏ thuốc.

Việc làm dụng thuốc bổ sung sẽ đem lại nhiều tác hại cho sức khỏe. Ảnh minh họa

Chính vì vậy, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu cho hay: "Bản thân tôi nếu bệnh thực sự cần (kể cả vấn đề tâm lý) tôi thường chỉ kê tối đa 1 loại và sẽ chọn loại không đắt tiền và rất thông dụng như Vitamin 3B, Panangin, Tanakan...".

Thuốc bổ sung thường không có hàm lượng (mg, đơn vị, ...) còn thuốc chữa bệnh chắc chắn phải có hàm lượng. Ngoài ra, hộp thuốc bổ sung thường thiết kế bắt mắt, viên thuốc màu sắc xanh đỏ tím vàng... nhưng lại không có hàm lượng in trên viên thuốc.

Trên thế giới, các thuốc bổ sung không cần kê đơn có thể mua được ở siêu thị. Tại Việt Nam, loại thuốc này không giới hạn quảng cáo ở mọi phương tiện thông tin truyền thông, các nhà thuốc khuyên bệnh nhân uống không cần khám bệnh chẩn đoán và người dân truyền tai nhau uống thành những phong trào.

Việc lạm dụng thuốc bổ sung đã được nhiều cảnh báo nhưng xu hướng không giảm. Sức người có hạn nhiều lúc tôi cũng tặc lưỡi nhưng thú thật cứ nhìn những đơn như vậy lại không dằn mình được.

Trong diễn biến liên quan tới tình trạng kê đơn thuốc, trước đó Bộ Y tế đã có văn bản gửi các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và thuộc trường Đại học; Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Y tế các Bộ, ngành về việc tăng cường kiểm tra, giám sát kê đơn, chỉ định trong khám bệnh, điều trị cho người bệnh.

Văn bản nêu rõ, Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15 ngày 09/01/2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2024. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên toàn quốc cần nghiên cứu triển khai, tuân thủ đúng các nội dung quy định trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh; Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh và các thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế. Trong các văn bản này có quy định rõ việc kê đơn thuốc, chỉ định thực hiện các dịch vụ kỹ thuật, thiết bị y tế.

Nhằm mục đích bảo đảm quyền lợi cho người bệnh, lấy người bệnh làm trung tâm, bảo đảm chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, Bộ Y tế yêu cầu Thủ trưởng các đơn vị trên tổ chức phổ biến và thực hiện nghiêm túc các quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh và các văn bản liên quan.

Trong đó tại Điều 7 của Nghị định số 96/2023/NĐ-CP các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đó là kê đơn, chỉ định sử dụng thuốc chưa được cấp phép lưu hành theo quy định của pháp luật về dược trong khám bệnh, chữa bệnh; Kê đơn thuốc, chỉ định thực hiện các dịch vụ kỹ thuật, thiết bị y tế, gợi ý chuyển người bệnh tới cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác hoặc có hành vi khác nhằm trục lợi.

Tại Điều 63 sử dụng thuốc trong điều trị, chỉ định sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết, đúng mục đích, an toàn, hợp lý và hiệu quả; Việc kê đơn thuốc phải phù hợp với chẩn đoán bệnh, tình trạng bệnh của người bệnh.

Bộ Y tế đề nghị các đơn vị trên chỉ đạo, tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ đúng quy định kê đơn thuốc, chỉ định thực hiện các dịch vụ kỹ thuật, thiết bị y tế tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Đồng thời tiếp tục thực hiện theo văn bản số 1696/KCB-NV trước đó của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế về việc tăng cường sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Rà soát, phát hiện, chấn chỉnh, xử lý kịp thời các hành vi tiêu cực trong kê đơn thuốc, chỉ định các kỹ thuật, dịch vụ y tế để lấy "hoa hồng", gây phiền hà cho người bệnh nhằm trục lợi từ người bệnh cũng như Quỹ Bảo hiểm y tế.

Bộ Y tế nhấn mạnh, đây là vấn đề rất quan trọng, đề nghị Thủ trưởng các đơn vị nghiêm túc triển khai các nội dung trên, báo cáo về Bộ Y tế (Cục Quản lý Khám, chữa bệnh) và cơ quan có thẩm quyền nếu có các khó khăn vướng mắc.

An Dương (T/h)