Chatbot AI giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành nhưng tiềm ẩn nguy cơ 'đầu độc', sai lệch thông tin

Trong thời đại công nghệ số phát triển mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở thành yếu tố thiết yếu trong đời sống và kinh doanh. Một trong những ứng dụng nổi bật và được sử dụng rộng rãi nhất của AI chính là Chatbot — công cụ giao tiếp tự động giúp doanh nghiệp tương tác với khách hàng liên tục 24/7, nâng cao trải nghiệm người dùng và tối ưu hóa hoạt động vận hành.

Chatbot AI cho phép tự động hóa các cuộc trò chuyện, hỗ trợ hiệu quả trong nhiều lĩnh vực như dịch vụ khách hàng, tư vấn bán hàng, hay xử lý các nhiệm vụ đơn giản lẫn phức tạp. Nhờ khả năng này, doanh nghiệp có thể giảm thiểu đáng kể chi phí nhân sự bằng cách thay thế các công việc lặp đi lặp lại, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc vào đội ngũ nhân viên.

Một điểm mạnh nổi bật khác của chatbot là khả năng phản hồi nhanh chóng và chính xác, giúp khách hàng nhận được câu trả lời ngay lập tức mà không cần chờ đợi sự hỗ trợ từ con người. Điều này góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng, tạo sự tiện lợi và hài lòng tối đa cho người dùng.

Không những thế, chatbot còn có thể hoạt động liên tục mọi lúc mọi nơi, kể cả vào ban đêm hay trong những ngày lễ tết, đồng thời có khả năng xử lý nhiều yêu cầu cùng lúc mà không bị giới hạn về số lượng. Tính năng này giúp doanh nghiệp xử lý hiệu quả khối lượng lớn tương tác, tăng cường khả năng tiếp thị sản phẩm, tư vấn và thúc đẩy doanh số bán hàng.

Hơn nữa, nhờ được lập trình dựa trên dữ liệu chính xác và nhất quán, chatbot AI cung cấp các phản hồi đồng bộ, giảm thiểu sai sót so với khi do con người thực hiện. Điều này góp phần nâng cao độ tin cậy trong giao tiếp và cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng.

Tuy nhiên, theo ông Đào Việt Hùng, Giám đốc quốc gia Akamai Technologies Việt Nam, cho biết nhiều doanh nghiệp Việt hiện đẩy mạnh ứng dụng các nền tảng mã nguồn mở và tích hợp chatbot AI nhằm nâng cao hiệu suất làm việc và cải thiện trải nghiệm người dùng xong bên cạnh lợi ích, mô hình AI cũng đang trở thành mục tiêu của nhiều hình thức tấn công tinh vi, trong đó đáng chú ý là phương thức “đầu độc nội dung”.

“Đầu độc” AI là kỹ thuật mà kẻ tấn công liên tục gửi vào hệ thống các câu hỏi kèm thông tin sai lệch, nhằm dần dần “dạy lại” mô hình bằng dữ liệu bị nhiễm độc. Khi dữ liệu sai chưa được phát hiện, hệ thống sẽ tiếp tục vận hành dựa trên thông tin không chính xác, dễ gây rò rỉ dữ liệu hoặc tạo ra các lỗ hổng để hacker khai thác, truy cập trái phép cơ sở dữ liệu.

Ông Hùng dẫn chứng một vụ việc thực tế: chatbot bán hàng trực tuyến của một hãng ôtô đã bị một khách hàng khai thác lỗ hổng bằng cách thuyết phục chatbot bán xe mới với giá chỉ một USD. Trong một sự cố khác, hacker chỉ với việc gửi chuỗi câu hỏi thích hợp đến chatbot AI đã chiếm được tài liệu mật và sơ đồ tổ chức nội bộ công ty.

Phần mềm mã nguồn mở được xem là nền tảng cốt lõi cho các chatbot AI hiện nay nhờ tính tùy biến cao, giúp doanh nghiệp dễ dàng thiết kế giải pháp phù hợp. Tuy nhiên, cũng chính đặc điểm mở này khiến các nền tảng dễ bị tấn công nếu không có biện pháp bảo mật nghiêm ngặt.

Theo ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam, hạ tầng mở vẫn là nhân tố quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. “Hơn 90% doanh nghiệp hiện nay sử dụng các nền tảng hoặc phần mềm mở dưới nhiều hình thức khác nhau,” ông Bình chia sẻ.

Khảo sát của Red Hat năm 2024 cũng cho thấy 82% lãnh đạo công nghệ đánh giá nền tảng mở là yếu tố then chốt để thúc đẩy chuyển đổi số và tăng tốc đổi mới sáng tạo. Các nền tảng như Kubernetes, OpenStack, Linux, Ceph hay OpenTelemetry ngày càng đóng vai trò quan trọng trong vận hành các hệ thống AI, IoT, mạng 5G/6G và cloud native.

Để ứng phó với những nguy cơ này, ông Đào Việt Hùng đề xuất giải pháp “AI bảo vệ AI” – hệ thống bảo mật dựa trên trí tuệ nhân tạo tích hợp nhiều lớp bảo vệ cho dữ liệu. Giải pháp này có khả năng tự động phân loại dữ liệu an toàn, phát hiện sớm các dấu hiệu nguy cơ và xử lý kịp thời nhằm ngăn chặn tấn công.

Với sự phát triển nhanh chóng của AI và nền tảng mở, việc tăng cường bảo mật và giám sát chặt chẽ là điều thiết yếu để đảm bảo an toàn thông tin cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

 An Dương (T/h)