Chương trình 1322 thúc đẩy quá trình đổi mới công nghệ, chuẩn hóa sản xuất và gia tăng giá trị sản phẩm

Từ chủ trương quốc gia đến hành động địa phương

Theo TS Hà Minh Hiệp - Quyền Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là cơ hội để Việt Nam rút ngắn khoảng cách năng suất với các quốc gia phát triển. Thực tế, giai đoạn trước, chương trình nâng cao năng suất, chất lượng do Chính phủ triển khai đã góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GDP lên 35% vào năm 2020. Tiếp nối thành công đó, Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 1322/QĐ-TTg ngày 31/8/2020 phê duyệt Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1322). 

Chương trình đặt mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh. Các địa phương đã chủ động cụ thể hóa thành các kế hoạch hành động phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và cơ cấu doanh nghiệp trên địa bàn.

Áp dụng công cụ cải tiến năng suất cho doanh nghiệp bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. Ảnh minh họa

Nhằm nâng cao năng suất cũng như chất lượng sản phẩm, tỉnh Tây Ninh đã tích cực triển khai chương trình với trọng tâm là hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và các công cụ sản xuất thông minh. Năm 2025, tỉnh dự kiến ưu tiên doanh nghiệp áp dụng các mô hình quản lý hiện đại như 5S, Kaizen, Lean, chuẩn hóa quy trình và đào tạo nhân lực cho sản xuất thông minh.

Nhiều doanh nghiệp ở Tây Ninh đã có bước chuyển tích cực. Công ty TNHH Tân Nhiên tiên phong áp dụng 5S và Kaizen giúp tối ưu hóa mặt bằng sản xuất, giảm lãng phí và nâng cao hiệu suất lao động. Công ty TNHH Huỳnh Anh chuẩn hóa hệ thống quản lý chất lượng, qua đó nâng cao độ đồng đều của sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu trong và ngoài nước. Công ty CP Cao su Tây Ninh đã áp dụng đồng bộ ISO 9001 và công cụ cải tiến, giúp giảm lỗi sản xuất, gia tăng giá trị sản phẩm chế biến.

Tại Bình Thuận, Sở Khoa học và Công nghệ đã triển khai 12 mô hình hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, công cụ sản xuất thông minh và hệ thống quản lý như ISO 9001, ISO 22000, HACCP, 5S, KPI… Một phần kinh phí được hỗ trợ từ ngân sách tỉnh, phần còn lại là vốn đối ứng của doanh nghiệp. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng hàng hóa mà còn tăng khả năng tiếp cận thị trường cho doanh nghiệp địa phương.

Đổi mới công nghệ, số hóa quản trị

Như ở Yên Bái, Chương trình quốc gia được triển khai song song với chiến lược chuyển đổi số toàn diện. Giai đoạn 2021-2024, tỉnh đã hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hệ thống quản trị và vận hành sản xuất. Từ lắp đặt camera điều hành, áp dụng tự động hóa, đến triển khai các phần mềm quản lý như PMIS, GIS, điều khiển xa, số hóa toàn bộ hợp đồng điện và hóa đơn điện tử... đều là những bước tiến giúp tăng hiệu quả sản xuất - kinh doanh.

Tỉnh cũng triển khai chương trình khuyến công hỗ trợ 15 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn đổi mới thiết bị công nghệ, với tổng kinh phí khoảng 4 tỷ đồng. Riêng năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã hướng dẫn 10 đơn vị công bố tiêu chuẩn chất lượng, tiếp nhận 6 hồ sơ công bố hợp chuẩn và 3 hồ sơ xác nhận công bố tiêu chuẩn áp dụng. Các doanh nghiệp được khuyến khích ứng dụng hệ thống quản lý tiên tiến như ISO-9000, ISO-14000, từ đó chuẩn hóa sản phẩm và quy trình sản xuất.

Chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ trong sản xuất là xu hướng tất yếu để phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại. Ảnh minh họa

Không chỉ tập trung vào doanh nghiệp, tỉnh Yên Bái còn thúc đẩy nâng cao chất lượng hoạt động hành chính khi triển khai hệ thống quản lý chất lượng theo TCVN ISO 9001:2015 tại 213 cơ quan hành chính cấp tỉnh, cấp xã. Hoạt động này vừa nâng cao năng lực điều hành nhà nước, vừa tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển.

Ngoài ra, tỉnh còn chú trọng chuyển giao công nghệ, hỗ trợ xác lập quyền sở hữu trí tuệ, phát triển thương hiệu sản phẩm chủ lực. Đối với các đập thủy điện, tỉnh đã yêu cầu cung cấp dữ liệu quan trắc khí tượng thủy văn, mực nước, lưu lượng xả… nhằm bảo đảm an toàn, minh bạch và quản lý tài nguyên bền vững.

Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng đang phát huy hiệu quả rõ nét ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, để chương trình lan tỏa sâu rộng và thực chất, cần có thêm cơ chế khuyến khích doanh nghiệp chủ động tham gia, đầu tư đổi mới công nghệ, quản trị và sẵn sàng bước vào chuỗi giá trị toàn cầu với một nền tảng sản xuất hiện đại, minh bạch và bền vững.

 Duy Trinh - Thành Long