Doanh nghiệp Việt hướng tới năng suất xanh: Từ khẩu hiệu đến hành động

ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn như một tuyên ngôn phát triển bền vững. Song, thực tế cho thấy không ít đơn vị mới dừng lại ở việc “khoác áo xanh” cho hình ảnh thương hiệu, chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp tạo dựng niềm tin với khách hàng và nâng cao vị thế trên thị trường.

TS Lê Thái Hà, Giám đốc Điều hành Quỹ VinFuture ví von, ESG đang trở thành "ngôn ngữ chung" của tăng trưởng. Nhưng ngôn ngữ chỉ có giá trị khi nó truyền tải sự thật. Thị trường hiện nay đang chuyển dịch từ giai đoạn "nhận thức" sang giai đoạn "soi xét". Người tiêu dùng thông thái hơn, nhà đầu tư khó tính hơn. "Họ không nghe doanh nghiệp nói, họ nhìn vào dữ liệu và hành động", bà Lê Thái Hà nhấn mạnh.

Chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, công nghệ số và dữ liệu được xem là nền tảng giúp doanh nghiệp chuyển ESG từ khẩu hiệu sang thực tiễn. Việc số hóa quy trình, đo lường phát thải, quản lý chuỗi cung ứng và minh bạch dữ liệu buộc doanh nghiệp phải “làm cho đúng”, thay vì chỉ “nói cho hay”.

Đây cũng là điều kiện quan trọng để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn xanh quốc tế, khi các quỹ đầu tư ngày càng ưu tiên những đơn vị có hệ thống dữ liệu rõ ràng, minh bạch và có thể kiểm chứng. Khi dữ liệu trở thành “ngôn ngữ chung”, năng suất không còn được đánh giá cảm tính, mà được đo bằng hiệu quả vận hành và khả năng đáp ứng chuẩn mực toàn cầu.

Với lĩnh vực nông sản – ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, việc áp dụng tiêu chuẩn bền vững tự nguyện (VSS) đang được nhìn nhận như bước ngoặt trong nâng cao chất lượng và năng suất. Theo ThS. Bùi Khánh Tùng – Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển Nông nghiệp hữu cơ (Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam), việc áp dụng các tiêu chuẩn VSS không chỉ là “hình thức chứng nhận”, mà là quá trình thay đổi sâu sắc trong tư duy, quy trình quản lý và văn hóa doanh nghiệp.

Việc tuân thủ tiêu chuẩn bền vững giúp doanh nghiệp giảm rủi ro về chất lượng, kiểm soát cấu trúc sản xuất và tăng khả năng truy xuất nguồn gốc. Đây là điều kiện quan trọng để hàng hóa Việt Nam tiếp cận các “luồng xanh” ưu tiên tại cửa khẩu, rút ngắn thời gian thông quan và tiết kiệm chi phí logistics. Ngược lại, chỉ một lần vi phạm tiêu chuẩn cũng có thể khiến lô hàng bị trả về, gây thiệt hại lớn về tài chính và uy tín.

Chuyên gia Bùi Khánh Tùng trong chuyến khảo sát thực địa ở Gaia Coffee.

Theo ThS. Bùi Khánh Tùng, tiêu chuẩn bền vững không nên bị xem là gánh nặng chi phí mang tính thời vụ, mà cần được coi là đòn bẩy chiến lược dài hạn. Khi tiêu chuẩn trở thành khuôn khổ vận hành, năng suất và chất lượng sẽ được cải thiện bền vững, thay vì phụ thuộc vào biến động thị trường.

Không chỉ đến từ thị trường, chuyển đổi xanh còn được thúc đẩy mạnh mẽ từ định hướng chính sách quốc gia. Nghị quyết 01/NQ-CP năm 2025 của Chính phủ xác định rõ nhiệm vụ thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và các mô hình kinh doanh mới; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, giảm phát thải carbon thấp và xúc tiến xuất khẩu sản phẩm xanh, bền vững.

Điều này cho thấy môi trường kinh doanh đang được tái cấu trúc theo hướng ưu tiên doanh nghiệp có năng lực quản trị tốt, sản xuất sạch và sản phẩm đạt chuẩn bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới phát triển bền vững, chuyển đổi xanh không còn là trách nhiệm xã hội mang tính tự nguyện, mà đã trở thành chiến lược cạnh tranh cốt lõi.

Từ ESG, tiêu chuẩn bền vững đến chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, doanh nghiệp Việt đang đứng trước bước ngoặt lớn. Năng suất trong giai đoạn mới không chỉ là làm nhiều hơn, mà là làm tốt hơn, minh bạch hơn và bền vững hơn. Những doanh nghiệp tiếp cận ESG hình thức, tiêu chuẩn nửa vời sẽ sớm bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngược lại, các doanh nghiệp đầu tư nghiêm túc vào quản trị, dữ liệu và tiêu chuẩn sẽ biến chuyển đổi xanh thành lợi thế cạnh tranh thực chất, từng bước nâng cao năng suất và khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Thanh Hiền