Doanh nghiệp tăng tốc năng suất nhờ đón đầu xu hướng toàn cầu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu thay đổi nhanh chóng, năng suất trở thành thước đo sống còn của mọi doanh nghiệp. Nếu như trước đây lợi thế của Việt Nam nằm ở nguồn nhân công giá rẻ và thị trường đang phát triển, thì ngày nay, yếu tố đó không còn đủ sức cạnh tranh. Để tồn tại và bứt phá, doanh nghiệp Việt buộc phải chuyển mình, bắt kịp nhịp đổi mới từ thế giới - nơi mà dữ liệu, tự động hóa, công nghệ xanh đang định hình lại mọi ngành nghề.

Theo Báo cáo của OECD, các doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi xuất nhập khẩu có năng suất cao hơn tới 45% so với doanh nghiệp chỉ hoạt động trong nước. Tuy nhiên, năng suất lao động quốc gia vẫn còn cách xa các nền kinh tế phát triển trong khu vực. Đây là lời cảnh tỉnh nhưng cũng là động lực để Việt Nam bước vào giai đoạn “tăng trưởng nhờ đổi mới”, thay vì “tăng trưởng nhờ mở rộng”.

Cập nhật xu hướng toàn cầu không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành chiến lược trọng tâm. Nhiều doanh nghiệp đang áp dụng chuyển đổi số, khai thác dữ liệu lớn, đầu tư công nghệ 4.0 và mô hình kinh tế tuần hoàn nhằm tối ưu quy trình sản xuất – kinh doanh. Những cải tiến này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn mở ra cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đổi mới sáng tạo sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiến nhanh hơn trên con đường phát triển bền vững.

Chuyển đổi số là xu hướng đầu tiên tạo nên đột phá năng suất. Các hệ thống ERP, CRM, phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) giúp doanh nghiệp nắm bắt thông tin theo thời gian thực, dự báo nhu cầu thị trường và tối ưu chuỗi cung ứng. Ở những nhà máy hiện đại, mô hình “Digital Twin” - mô phỏng quy trình sản xuất bằng bản sao kỹ thuật số giúp phát hiện lỗi, giảm thử nghiệm và tiết kiệm hàng trăm giờ vận hành mỗi năm.

Cùng với đó, tự động hóa và Internet vạn vật (IoT) đang làm thay đổi diện mạo ngành sản xuất. Hệ thống cảm biến thông minh cho phép giám sát máy móc từ xa, bảo trì chủ động thay vì chờ hỏng hóc. Robot thay thế công việc lặp lại, giúp người lao động tập trung vào các khâu sáng tạo hơn. Việc đầu tư dây chuyền linh hoạt, có thể điều chỉnh theo đơn hàng, giúp nhiều doanh nghiệp Việt nâng năng suất lên gấp đôi chỉ sau vài năm.

Một xu hướng không thể bỏ qua là công nghệ xanh và kinh tế tuần hoàn. Trong bối cảnh thế giới hướng tới phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt bắt đầu quan tâm đến hiệu suất năng lượng, giảm phát thải và tái sử dụng nguyên liệu. Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vận hành mà còn nâng cao uy tín thương hiệu, mở đường tiếp cận các thị trường khó tính như châu Âu. Nhiều doanh nghiệp năng lượng và vật liệu xây dựng trong nước đã đầu tư vào công nghệ lưu trữ, tái chế và năng lượng sạch – những bước đi mang tính chiến lược cho tương lai.

Song hành cùng công nghệ, quản trị nhân lực và văn hoá doanh nghiệp cũng cần được đổi mới. Nhiều đơn vị chuyển sang mô hình làm việc linh hoạt hoặc kết hợp (hybrid), ứng dụng phần mềm quản lý công việc tự động (RPA, workflow automation). Điều này không chỉ giảm thao tác thủ công mà còn nâng cao tinh thần sáng tạo và hiệu quả nhóm.

Việc đón đầu xu hướng toàn cầu cũng mở ra cơ hội hợp tác sâu hơn trong chuỗi giá trị quốc tế. Khi tham gia các khâu R&D, thiết kế, marketing thay vì chỉ sản xuất thuê, doanh nghiệp Việt có thể nâng tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa. Để làm được điều đó, họ cần đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu về quản lý, môi trường và dữ liệu - một yêu cầu khắt khe nhưng xứng đáng với lợi ích dài hạn.

Tất nhiên, con đường nâng năng suất không bằng phẳng. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó vì chi phí đầu tư công nghệ cao, thiếu nhân lực am hiểu kỹ thuật, rủi ro bảo mật dữ liệu.

Bên cạnh đó, văn hoá “an toàn, ngại đổi mới” vẫn tồn tại ở nhiều nơi, làm chậm tiến độ chuyển đổi. Để khắc phục, doanh nghiệp cần bắt đầu từ những bước nhỏ như số hoá quy trình một phòng ban, đào tạo kỹ năng số cho nhân viên, hoặc hợp tác với đối tác công nghệ uy tín để triển khai thử nghiệm.

Nhà nước cũng đóng vai trò then chốt trong việc tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới năng suất. Các chính sách tín dụng xanh, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ cao, chương trình đào tạo nhân lực số cần được mở rộng hơn nữa. Khi doanh nghiệp và Chính phủ cùng hành động, Việt Nam sẽ có thể hình thành một hệ sinh thái năng suất dựa trên công nghệ và sáng tạo.

Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp sớm cập nhật xu hướng thế giới đã đạt được bước tiến rõ rệt. Từ ngành dệt may đến sản xuất linh kiện, từ năng lượng đến nông nghiệp công nghệ cao - năng suất, chất lượng và doanh thu đều tăng trưởng vượt bậc. Họ chứng minh rằng đổi mới không chỉ là câu chuyện của những tập đoàn lớn, mà là cơ hội chung của mọi doanh nghiệp biết nắm bắt thời thế.

Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, năng suất không còn chỉ là thước đo nội bộ mà là “ngôn ngữ chung” của sự cạnh tranh quốc tế. Mỗi bước cải tiến, mỗi công nghệ mới được áp dụng đều là nền tảng cho một Việt Nam năng suất cao hơn, bền vững hơn. Khi doanh nghiệp Việt dám thay đổi để bắt nhịp cùng thế giới, họ không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn góp phần khẳng định vị thế của nền kinh tế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Vân Đình