Facebook vẫn theo dõi người dùng qua nhiều ứng dụng dù tài khoản từ lâu không hoạt động

Không phải ai cũng biết ngay cả khi không hề dùng mạng xã hội Facebook, các dữ liệu về hoạt động online của một người nào đó vẫn bị công ty mạng xã hội này thu thập qua nhiều công cụ khác.

Cụ thể, bà Megan Borovicka, một luật sư 42 tuổi người ở Oakland, bang California (Mỹ) cho biết, dù bà không còn dùng Facebook từ năm 2013 nhưng Facebook thì chưa bao giờ quên bà.

Bà Megan Borovicka cũng chưa bao giờ chọn kết bạn với ai trên Facebook, hay đăng bất cứ "tút" nào. Bà cũng không hề "like" và thậm chí không mở app Facebook trên điện thoại.

Ấy vậy mà trong suốt hơn một thập kỷ qua, Facebook đã vẫn có thể thu thập được những thông tin rất cụ thể về cuộc sống của bà, từ nhãn hiệu đồ lót bà đang dùng cho tới nơi bà nhận tiền...

Trên thực tế, Công ty Facebook không chỉ thu thập thông tin người dùng qua app Facebook của họ. Công ty này có quy mô lớn tới mức có thể thuyết phục hàng triệu doanh nghiệp khác, các ứng dụng và trang web khác thay họ theo dõi và thu thập dữ liệu về hoạt động trên mạng của mọi người, sau đó sử dụng chúng cho các mục đích quảng cáo. Do đó, ngay cả khi bạn có tài khoản Facebook nhưng không dùng, bạn không hề online, thậm chí bạn không có tài khoản Facebook, mạng xã hội này vẫn có thể theo dõi bạn.

Cách làm của Facebook là họ sẽ cung cấp cho các đối tác làm ăn của họ phần mềm theo dõi để những đối tác ấy có thể "nhúng" vào các ứng dụng, các trang web hay chương trình dành cho các thành viên của doanh nghiệp.

Bất cứ doanh nghiệp hay tổ chức nào có nhu cầu quảng cáo số đều không có nhiều lựa chọn ngoài việc phải cung cấp cho Facebook các dữ liệu của các khách hàng tương tác online với doanh nghiệp ấy.

Do đó, khi nhận được dữ liệu người dùng từ các đối tác này, Facebook sẽ khai thác nó để giúp cho các quảng cáo của họ ngày càng phù hợp hơn với nhu cầu mua sắm của người dùng.

Theo nhà phát triển phần mềm bảo mật Ghostery, trong số 100 ứng dụng phổ biến nhất trên smartphone, phần mềm theo dõi của Facebook có mặt trên 61 ứng dụng.

Cùng với đó, Hãng nghiên cứu ứng dụng Sensor Tower cho biết Facebook đã "cài" được công cụ theo dõi người dùng trên khoảng 25% số trang web hiện có.

Dù luôn bị Facebook theo dõi nhưng người dùng mạng xã hội này lại không có cách gì xem và biết được Facebook đã thu thập được những thông tin gì về mình. Mãi cho đến gần đây, sau khi chịu nhiều công kích về vấn đề rò rỉ thông tin người dùng, Facebook mới chịu phát triển một chức năng gọi là ‘Các hoạt động ngoài Facebook’ (‘Off-Facebook Activity’).

Trước đó, sau khi Facebook hứng chịu nhiều phê phán của công luận về những vụ rò rỉ thông tin người dùng, CEO Mark Zuckerberg đã hứa hẹn là sẽ cung cấp một chức năng mới gọi là “Xóa lịch sử duyệt web” (Clear History) để người dùng xóa bỏ bản ghi về quá trình duyệt những trang web ngoài Facebook. Nay thì chức năng mới này mang tên là ‘Off-Facebook Ativity’ (với ‘Clear History’ là một phần của nó), nó sẽ liệt kê những trang web của bên thứ ba nào đã chia sẻ dữ liệu về người dùng với Facebook. Chức năng này cho phép người dùng cắt đứt mối liên kết giữa lịch sử duyệt các trang web bên ngoài với tài khoản Facebook của họ.

Người dùng cũng có thể thiết lập để chấm dứt sự theo dõi của Facebook về quá trình duyệt web của họ, hoặc chỉ ngăn chặn một số trang web nhất định nào đó chia sẻ lịch sử truy cập các website của họ với Facebook. Hiện nay khoảng 1/3 trong tổng số các trang web trên thế giới đều nhúng đoạn mã theo dõi do Facebook này lập trình và cung cấp.

Tính năng này sẽ được Facebook triển khai trước tiên ở Ireland, Tây Ban Nha và Hàn Quốc, sau đó sẽ dần mở rộng sang các nước khác. Khi mở Facebook, tính năng này nằm ở menu ‘Các Thiết lập’ (Settings) > ‘Các hoạt động ngoài Facebook’ (‘Off-Facebook Activity’), với tùy chọn cho phép người dùng ‘làm sạch’ (clear) lịch sử lướt web.

Tuy vậy, thực tế là Facebook đã lập lờ ‘chơi chữ’ rất khéo vì trong thông báo của họ không hề có từ nào đề cập đến việc ‘xóa’ thực sự (delete) các thông tin về lịch sử lướt web của người dùng, trong trường hợp này rõ ràng là ‘clear’ không có nghĩa là ‘delete’. Bởi vì, theo người phát ngôn của Facebook thì các thông tin này vẫn được Facebook lưu giữ, nhưng sẽ được tách biệt để không còn có sự gắn kết với tài khoản người dùng như trước đây. Các nhà phát triển ứng dụng cho Facebook vẫn có thể sử dụng các thông tin này thông qua công cụ phân tích do mạng xã hội cung cấp.

Trả lời phỏng vấn của CNN, Giám đốc điều hành Sheryl Sandberg của Facebook cho biết, việc đưa ra chức năng mới nhằm mục đích phục vụ người dùng tốt hơn, đó là cách thức đúng đắn để mạng xã hội này càng phát triển bền vững về lâu dài. Dù rằng, theo bà Sandberg, nó sẽ làm ảnh hưởng đến doanh thu quảng cáo hướng đối tượng của Facebook trong thời gian tới.

An Dương (T/h)