Gia tăng nguy cơ Mỹ - Trung đối đầu ở Biển Đông

Theo những tin tức mới nhất trên báo chí, Quốc hội Mỹ vừa thông qua một điều khoản yêu cầu Bộ Quốc phòng báo cáo thường xuyên về động thái của Trung Quốc tại Biển Đông và biển Hoa Đông. Điều khoản này nằm trong dự luật chi tiêu ngân sách quốc phòng 2015 được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 13/12.

Theo điều khoản mới được bổ sung, trong vòng 180 ngày kể từ thời điểm dự luật có hiệu lực, Bộ Quốc phòng Mỹ phải đệ trình một báo cáo lên UB Đối ngoại Thượng viện và UB Đối ngoại Hạ viện Mỹ về các hành động nhằm thay đổi hiện trạng của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoa Đông, cũng như tác động đối với lợi ích an ninh của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương.

Hạ viện Mỹ cũng vừa thông qua một nghị quyết kêu gọi hòa bình ở Biển Đông. Ảnh minh họa

Báo cáo phải đưa ra những đánh giá về ảnh hưởng của các chiến lược, năng lực hải quân và biển, vũ khí và công nghệ của Trung Quốc đối với chiến lược của Mỹ trong khu vực. Bộ Quốc phòng Mỹ cũng phải trình bày cụ thể những sáng kiến song phương hoặc khu vực về xây dựng năng lực biển hoặc hải quân tại châu Á-Thái Bình Dương.

Quốc hội Mỹ cũng yêu cầu Bộ Quốc phòng báo cáo thường niên về tác động của các hoạt động giao lưu quân sự Mỹ-Trung trong việc làm giảm nguy cơ tính toán sai lầm và căng thẳng tại Biển Đông và Hoa Đông, đặc biệt là trong các vụ việc liên quan đến Trung Quốc.

Nhận định về điều này, một trong những nghị sỹ đồng bảo trợ cho nghị quyết về Biển Đông và Hoa Đông, ông Eliot Engel nhấn mạnh tự do hàng hải và hàng không là những quyền phổ quát trên khắp thế giới chứ không phải do bất kỳ quốc gia nào ban phát, không phải quyền mà Trung Quốc nghĩ rằng họ có thể chi phối và “hung hăng” trong các yêu sách chủ quyền đối với những vùng biển nằm cách Trung Hoa đại lục tới hàng nghìn km.

Tiến trình xây dựng bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông chưa đạt được hiệu quả như mong đợi. Ảnh minh họa

Theo Hạ Nghị sỹ Engel, căng thẳng liên tục gia tăng tại Biển Đông và Hoa Đông trong những năm qua, những hành động khiêu khích ngày một mạnh mẽ và thường xuyên hơn, trong khi không có nhiều tiến bộ về quá trình xây dựng bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông.

Ông Engel nhấn mạnh nghị quyết của Hạ viện Mỹ về Biển Đông và Hoa Đông hối thúc các bên liên quan tiếp tục làm việc với nhau để tìm kiếm giải pháp hòa bình cho tranh chấp biển tại các khu vực tối quan trọng đối với phát triển kinh tế, hòa bình và an ninh tại châu Á-Thái Bình Dương.

Bình luận về nguyên nhân dẫn tới động thái này của Mỹ, Linda Jakobson, một nhà nghiên cứu độc lập và nghiên cứu tại Viện Lawy cho biết có thể là do trong thời gian qua, hành động của Trung Quốc ở Biển Đông đã chuyển từ “kiềm chế” sang “giải quyết”. Nước này có thể gửi một số lượng lớn các tàu thực thi pháp luật của mình để chống lại các lực lượng khác ở Biển Đông.

Từ đó, các động thái hung hăng hơn có thể dẫn đến sự can thiệp quân sự hơn nữa từ Mỹ. Nhiều khả năng, Mỹ sẽ thành lập thêm các căn cứ quân sự trên đất liền ở các nước đồng minh trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Từ các căn cứ đó, Mỹ sẽ triển khai các tên lửa chống tàu di động ở vùng biển lân cận.

Trung Quốc ngày càng hung hăng sẽ buộc Mỹ tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông. Ảnh minh họa

Các nhà nghiên cứu cho biết chính sách Biển Đông của Chính phủ Trung Quốc đã trở nên “không thể lường được” kể từ khi chính quyền, các cơ quan thực thi pháp luật và quân sự Trung Quốc, công ty tài nguyên và ngư dân đã sử dụng nó để có được nguồn vốn và sự cho phép của Bắc Kinh đối với việc phát triển các cơ sở đánh cá, du lịch và thăm dò tài nguyên.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không thể lên án những hành động này kể từ khi chúng được mang danh nghĩa thực hiện lợi ích Trung Quốc. Nói cách khác, Bộ Ngoại giao Trung Quốc không phải người làm chính sách ngoại giao duy nhất của nước này.

Minh Thùy (tổng hợp từ Người Đưa Tin, VOV)