Kiểm soát chặt chẽ, tăng cường biện pháp hậu kiểm thị trường mỹ phẩm
07:53 27/12/2025(VietQ.vn) - Thị trường mỹ phẩm tăng trưởng nhanh cần kiểm soát chặt chẽ, tăng cường biện pháp hậu kiểm, lấy mẫu kiểm nghiệm và xử lý nghiêm các vi phạm.
Thu hồi nhiều lô mỹ phẩm không đạt chất lượng của Công ty Tạ Minh Quang
Công ty Thẩm mỹ Zacy bị đình chỉ lưu hành và thu hồi 4 mỹ phẩm vi phạm
Thu hồi ba sản phẩm mỹ phẩm vi phạm của Công ty Cổ phần mỹ phẩm Vimac
Thị trường mỹ phẩm Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng cả về số lượng sản phẩm lẫn cơ sở tham gia sản xuất, kinh doanh. Theo số liệu từ Bộ Y tế, hiện cả nước có khoảng 200.000 sản phẩm mỹ phẩm, bao gồm mỹ phẩm nhập khẩu và sản xuất trong nước, đã được tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm của khoảng 2.500 cơ sở.
Trong đó, Bộ Y tế (Cục Quản lý Dược) tiếp nhận công bố đối với khoảng 150.000 sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu, còn các Sở Y tế địa phương tiếp nhận công bố khoảng 50.000 sản phẩm mỹ phẩm sản xuất trong nước. Việc tiếp nhận công bố được thực hiện theo Hiệp định Mỹ phẩm ASEAN mà Việt Nam là thành viên và Thông tư số 06/2011/TT-BYT của Bộ Y tế về quản lý mỹ phẩm.
Theo quy định hiện hành, cơ quan quản lý nhà nước không cấp phép lưu hành trước đối với mỹ phẩm mà chỉ tiếp nhận hồ sơ công bố do doanh nghiệp nộp trực tuyến. Điều đáng lưu ý là tổ chức, cá nhân đứng tên công bố phải tự chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính an toàn, chất lượng và hiệu quả của sản phẩm khi đưa ra thị trường cũng như trong suốt quá trình lưu thông. Cơ chế quản lý theo hướng “tiền kiểm đơn giản – hậu kiểm tăng cường” giúp tạo điều kiện cho thị trường phát triển, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức trong bối cảnh số lượng sản phẩm lưu hành ngày càng lớn.
Theo TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), hằng năm các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương đều triển khai thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm mỹ phẩm theo nguyên tắc quản lý rủi ro. Giai đoạn từ năm 2020 đến 2024, mỗi năm có từ 2.400 – 3.400 mẫu mỹ phẩm được lấy để kiểm tra chất lượng.
Kết quả cho thấy, tỷ lệ mẫu không đạt yêu cầu dao động từ 1,5 – 2,13%. Riêng năm 2024, có 3.469 mẫu mỹ phẩm được lấy kiểm tra, trong đó phát hiện 52 mẫu không đạt, chiếm 1,50%. Mặc dù tỷ lệ vi phạm không cao, song với quy mô thị trường hơn 200.000 sản phẩm, số lượng mỹ phẩm không bảo đảm chất lượng vẫn là vấn đề đáng lo ngại đối với sức khỏe người tiêu dùng.
Đáng chú ý, số lượng sản phẩm bị đình chỉ lưu hành và thu hồi có xu hướng gia tăng mạnh trong những năm gần đây. Năm 2024, cả nước có 305 sản phẩm mỹ phẩm bị đình chỉ lưu hành, tăng gấp hơn ba lần so với năm 2023. Tính đến hết tháng 11/2025, con số này tiếp tục ghi nhận 199 sản phẩm.
Bên cạnh đó, số phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm bị thu hồi cũng tăng nhanh. Riêng năm 2024, các Sở Y tế địa phương đã thu hồi 3.788 phiếu công bố. Sang năm 2025, tính đến hết tháng 11, số phiếu công bố bị thu hồi đã lên tới 7.946 phiếu. Ngoài ra, số trường hợp doanh nghiệp chủ động thu hồi sản phẩm, thu hồi phiếu công bố cũng gia tăng, phản ánh phần nào áp lực siết chặt quản lý cũng như yêu cầu nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật.
Tiêu chuẩn kiểm nghiệm mỹ phẩm chính là “lá chắn” giúp đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng vượt trội, an toàn tuyệt đối cho làn da người dùng và tuân thủ các quy định khắt khe nhất. Trong đó ISO 22716 và GMP là hai tiêu chuẩn cốt lõi, mang đến một khung chuẩn cho quy trình sản xuất mỹ phẩm.
ISO 22716 đưa ra những quy tắc sản xuất tỉ mỉ, từ việc quản lý chất lượng từng thành phần, đến vệ sinh gắt gao và huấn luyện đội ngũ, tất cả nhằm giữ cho sản phẩm luôn sạch sẽ, tinh khiết và an toàn. GMP thiết lập các tiêu chuẩn chặt chẽ, như không gian nhà máy sạch thoáng, kiểm soát nghiêm ngặt từ nguyên liệu đến sản phẩm hoàn thiện – từng công đoạn đều được đảm bảo tối đa.
Với hệ thống tiêu chuẩn kiểm nghiệm mỹ phẩm này, doanh nghiệp không chỉ mang đến sản phẩm chất lượng mà còn chiếm trọn lòng tin nơi người tiêu dùng, từ đó xây dựng thương hiệu uy tín, bền vững trong tâm trí khách hàng.
Về công tác kiểm tra, Cục Quản lý Dược cho biết mỗi năm đơn vị này tiến hành hậu kiểm từ 20 – 30 cơ sở, trong khi các Sở Y tế kiểm tra khoảng 300 cơ sở sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm trên toàn quốc. Riêng năm 2024, Cục đã kiểm tra 23 cơ sở, xử phạt trực tiếp 2 cơ sở với tổng số tiền 255 triệu đồng, đồng thời chuyển Thanh tra Bộ Y tế xử phạt thêm 4 cơ sở với số tiền 350 triệu đồng. Tính đến hết tháng 11/2025, Cục Quản lý Dược đã kiểm tra 35 cơ sở, xử phạt 11 cơ sở với tổng số tiền hơn 1,058 tỉ đồng.
Theo TS Tạ Mạnh Hùng, mỹ phẩm giả, mỹ phẩm kém chất lượng không chỉ là vấn đề riêng của Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu. Số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mỹ phẩm giả đặc biệt là mỹ phẩm kinh doanh qua mạng đang gây khó khăn lớn cho công tác quản lý tại nhiều quốc gia. Bên cạnh lợi nhuận cao khiến mỹ phẩm trở thành mục tiêu làm giả, sự nở rộ của mỹ phẩm tự chế, handmade, homemade cùng tâm lý ham rẻ của một bộ phận người tiêu dùng cũng tiếp tay cho việc lưu hành sản phẩm không rõ nguồn gốc.
Trước thực trạng này, thời gian qua Cục Quản lý Dược đã ban hành và tham mưu Bộ Y tế ban hành nhiều văn bản chỉ đạo gửi UBND các tỉnh, thành phố; các Sở Y tế; các viện, trung tâm kiểm nghiệm và các cơ sở sản xuất, nhập khẩu mỹ phẩm, yêu cầu tăng cường hậu kiểm, lấy mẫu kiểm nghiệm và xử lý nghiêm các vi phạm.
Đồng thời, Cục Quản lý Dược cũng đề nghị các địa phương tăng cường kiểm tra hoạt động kinh doanh mỹ phẩm trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội; kịp thời xử lý và chuyển cơ quan điều tra khi phát hiện dấu hiệu tội phạm. Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý, việc tăng cường phối hợp liên ngành, minh bạch truy xuất nguồn gốc và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng được xem là giải pháp then chốt nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và lập lại trật tự thị trường mỹ phẩm.
An Dương (T/h)
