Hiệu quả của các loại vaccine Covid-19 trên thế giới hiện nay

Mới đây thế giới đón loạt tin vui về vaccine Covid-19 khi hai công ty Mỹ Johnson & Johnson và Novavax liên tiếp công bố dữ liệu về hiệu quả của các cuộc thử nghiệm vaccine giai đoạn cuối của mình.

Vaccine JNJ-78436735 của Johnson & Johnson đang được phát triển bởi công ty con Janssen Pharmaceuticals tại Bỉ. Liều tiêm đầu tiên của vaccine này cho thấy hiệu quả ngừa 66% trong các cuộc thử nghiệm trên toàn cầu. Trong khi đó, thử nghiệm tại Mỹ cho hiệu quả lên tới 72%. Hiện tại, Mỹ đã đặt 100 triệu liều vaccine JNJ-78436735, còn Johnson & Johnson cho biết công ty này có kế hoạch sản xuất tới 1 tỷ liều trong năm nay.

Trong khi đó, vaccine NVX-CoV2373 của công ty Novavax cũng cho thấy hiệu quả phòng ngừa Covid-19 lên tới 89% trong các cuộc thử nghiệm tại Anh và cũng có hiệu quả cao với biến thể Covid-19 phát hiện tại nước này. Cả hai vaccine đều cần được nhà chức trách các nước xem xét và phê duyệt trước khi đưa vào tiêm chủng.

Cùng với đó vaccine do Đại học Oxford và hãng dược phẩm khổng lồ Anh AstraZeneca đồng phát triển đã được Liên minh châu Âu (EU) phê duyệt trong bối cảnh nảy sinh nhiều tranh cãi về việc thiếu vaccine cũng như các nghĩa vụ hợp đồng chưa được thực hiện.

Khi AstraZeneca công bố dữ liệu sơ bộ của các cuộc thử nghiệm vaccine vào cuối tháng 11, ChAdOx1 nCoV-2019 cho thấy hiệu quả phòng ngừa khoảng 70,4% dù có thể đạt hiệu quả tới 90% nếu ban đầu tiêm nửa liều và sau đó tiêm một liều đầy đủ.

Kết quả khả quan này được đưa ra sau khi các công ty Pfizer-BioNTech và Moderna của Mỹ công bố vaccine của họ mang lại hiệu quả ngừa Covid-1 tới 95% và 94%. Cả hai vaccine này đều được phát triển dựa trên công nghệ vật liệu di truyền (mRNA), được tiêm vào kích thích cơ thể tạo ra các protein gai, từ đó ngăn chặn virus xâm nhập tế bào cơ thể.

Trong khi đó, vaccine của Đại học Oxford/AstraZeneca được phát triển dựa trên nền tảng virus Adeno bị làm suy yếu. Đây là loại virus gây cảm cúm thông thường.

So về giá cả, vaccine của Đại học Oxford/AstraZeneca có giá rẻ hơn nhiều so với các loại vaccine Covid-19 khác và cũng dễ bảo quản và phân phối hơn nhiều. Điều này đồng nghĩa đây là lựa chọn khả quan hơn cho các khu vực kinh tế kém phát triển trên thế giới. Không chỉ vaccine của Đại học Oxford/AstraZeneca, vaccine của Johnson & Johnson cũng dễ bảo quản khi có thể lưu trữ nhiều tháng trong điều kiện tủ lạnh thông thường.

Với 2 loại vaccine của Mỹ, loại của Moderna có thể lưu trữ ở nhiệt độ 2-8 độ C trong 30 ngày, còn của Pfizer/BioNTech phải được bảo quản ở nhiệt độ -70 độ C, đặt ra hàng loạt thách thức trong khâu hậu cần.

Một loại vaccine gây chú ý khác là Gam-COVID-Vac jab, còn được gọi là Sputnik V, của Nga, do Viện Nghiên cứu Dịch tễ học và Vi sinh vật học phát triển. Bộ Y tế Nga cho biết Sputnik V có hiệu quả ngừa Covid-19 là 92%. Mặc dù kêu gọi thận trọng, các chuyên gia vẫn đồng tình rằng đây là kết quả đáng khích lệ.

Mới đây, Công ty dược phẩm Ấn Độ Bharat Biotech thông báo dữ liệu sơ bộ thử nghiệm giai đoạn cuối cho thấy vaccine Covaxin của họ hiệu quả 81%.

Tuyên bố được chủ tịch Bharat Biotech Krishna Ella đưa ra. Ấn Độ đã cấp phép sử dụng khẩn cấp vaccine này hồi tháng 1, trước khi sản phẩm được thử nghiệm giai đoạn ba.

"Covaxin không chỉ có hiệu quả lâm sàng cao đối với Covid-19 mà còn có khả năng sinh miễn dịch đáng kể chống lại các biến thể mới", Krishna Ella cho biết. Hãng này có kế hoạch sản xuất 700 triệu liều mỗi năm. Các dữ liệu sơ bộ thử nghiệm lâm sàng được đưa ra sau khi phân tích 43 ca nhiễm trong số 25.800 người tham gia thử nghiệm Covaxin. Trong 43 ca Covid-19 có 36 ca thuộc nhóm dùng giả dược, 7 ca thuộc nhóm dùng Covaxin, tương đương hiệu quả là 80,6%.

Theo Bharat Biotech, 40 quốc gia quan tâm tới sản phẩm của hãng. Trong đó, Zimbabwe là nước đầu tiên phê duyệt vaccine của Ấn Độ vào ngày 4/3, theo Đại sứ quán Ấn Độ tại Zimbabwe.

"Giờ đây, khi đã có dữ liệu của lần thử nghiệm thứ 3, tôi có thể an tâm đưa bố mình, người đã hơn 60 tuổi mắc bệnh tiểu đường, đi tiêm phòng", Nirmalya Mohapatra, người đứng đầu hiệp hội các bác sĩ tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia ở New Delhi, cho biết. Bác sĩ Mohapatra từng công khai từ chối Covaxin.

Rajib Dasgupta, Chủ tịch Trung tâm Y học xã hội và Sức khỏe cộng đồng tại Đại học Jawaharlal Nehru, New Delhi cho biết, kết quả tạm thời rất đáng khích lệ nhưng cần nhiều phân tích hơn để ra được bức tranh toàn cảnh. Chính trị gia đối lập Shashi Tharoor hoan nghênh tuyên bố của Bharat Biotech: "Đối với những người như tôi từng lo ngại về Covaxin, đây thực sự là một tin tốt".  Bên cạnh Covaxin, Ấn Độ đã cấp phép cho vaccine Covishield được phát triển bởi Oxford-AstraZeneca và do Viện Huyết thanh Ấn Độ sản xuất. Vaccine này có hiệu quả 70,42% theo số liệu từ thử nghiệm ở nước ngoài.

Trung Quốc, nước đông dân nhất thế giới, cũng không đứng ngoài cuộc đua vaccine. Tuy nhiên, vaccine Coronavac do Sinovac Biotech của nước này phát triển chỉ cho hiệu quả phòng ngừa khoảng 50% trong các cuộc thử nghiệm ở Brazil. Thông thường, một loại vaccine như vaccine Covid-19 phải mất một thập kỷ để phát triển, tuy nhiên, quy trình này đã được rút ngắn xuống chỉ còn 10 tháng do tính cấp bách và tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 trên toàn cầu.

An Dương (T/h)