Hiện nay, toàn tỉnh Hưng Yên có 107 chợ dân sinh phân bố tại các huyện, thị xã, thành phố bảo đảm nhu cầu tiêu dùng, mua sắm hàng hóa dân cư địa phương. Tại các chợ dân sinh, đa số người kinh doanh sử dụng phương tiện đo (PTĐ) là cân đồng hồ lò xo, cân bàn điện tử để định lượng hàng hóa trong mua bán, thanh toán hàng hóa.

Tuy nhiên, đa số người kinh doanh tại các chợ dân sinh chưa quan tâm tìm hiểu và thực hiện các quy định của pháp luật về đo lường, kiểm định định kỳ PTĐ nên có nhận thức chưa đúng và chưa đầy đủ về hoạt động đo lường. Người mua hàng chủ yếu dựa vào sự tin tưởng, kinh nghiệm lựa chọn người bán uy tín về chất lượng hàng hóa và giao đủ khối lượng hàng hóa đã mua. 

Trạm cân đối chứng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Để đảm bảo yêu cầu cân khối lượng hàng hóa trong giao dịch thương mại bán lẻ phục vụ nhu cầu cân đối chứng, đấu tranh chống gian lận đo lường trong quá trình trao đổi, mua bán hàng hóa của người tiêu dùng và hỗ trợ công tác quản lý đo lường của cơ quan nhà nước, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã tham mưu Sở Khoa học và Công nghệ trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 24/2015/QĐ-UBND ngày 14/12/2015 về việc “Ban hành Quy định xây dựng và tổ chức hoạt động trạm cân đối chứng trên địa bàn tỉnh Hưng Yên”. 

Thực hiện Quyết định số 24/2015/QĐ-UBND trong 2 năm 2016 - 2017, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Chi cục TĐC) đã thực hiện lắp đặt thí điểm 20 trạm cân đối chứng tại 20 chợ dân sinh nhằm giúp người tiêu dùng tự kiểm tra lại ngay hàng hóa của mình mua khi thấy nghi ngờ. Sự có mặt của các trạm cân đối chứng tại các chợ đã nâng cao tính văn minh trong thương mại bán lẻ, đồng thời đẩy lùi biểu hiện gian lận thương mại giúp người tiêu dùng an tâm khi mua hàng hóa.

Bên cạnh đó, góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Qua 5 – 6 năm hoạt động, các trạm cân đối chứng đã tạo an tâm cho người tiêu dùng mỗi khi đi chợ mua hàng hóa. Những năm đầu mới lắp đặt, số người mang hàng đến kiểm tra, đối chứng nhiều khiến người kinh doanh phải chủ động thể hiện trách nhiệm trong trao đổi, mua bán hàng hóa thông qua việc cân đúng, cân đủ. Từ đó từng bước hình thành cơ chế tự quản lý về đo lường và bảo đảm công bằng trong kinh doanh bán lẻ.

Để duy trì hoạt động của các trạm cân đối chứng, hàng năm, Chi cục TĐC đều tiến hành kiểm tra, kiểm định cân đối chứng theo quy định, đồng thời tuyên truyền, hướng dẫn để ban quản lý chợ, người dân biết cách sử dụng cân đối chứng khi cần thiết nhằm phát huy vai trò, ý nghĩa của các trạm cân đối chứng.

Kiểm định cân thông dụng đảm bảo đo lường trong hoạt động thương mại bán lẻ tại chợ dân sinh 

Để nâng cao hiệu quả PTĐ thông dụng tại các chợ trên địa bàn tỉnh, góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với các ban quản lý chợ, thường xuyên nhắc nhở các hộ kinh doanh chấp hành đầy đủ quy định của pháp luật về đo lường.

Năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ đã ban hành Kế hoạch số 29/KH-SKHCN ngày 06/8/2021 về việc xây dựng mô hình về đảm bảo đo lường trong hoạt động thương mại bán lẻ trên địa bàn tỉnh Hưng Yên năm 2021. Mô hình sẽ giúp tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về đo lường đến Ban quản lý chợ và các hộ tiểu thương đang kinh doanh trong chợ trên địa bàn tỉnh hiểu rõ và chấp hành quy định của pháp luật về đo lường; tạo bước chuyển biến tích cực về nhận thức đối với các hộ tiểu thương đang kinh doanh trong chợ trên địa bàn tỉnh sử dụng phương tiện đo thông dụng, chủ động phòng, chống mọi hành vi vi phạm pháp luật về đo lường nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho các tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng do dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện Kế hoạch số 29/KH-SKHCN ngày 6/8/2021, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã thành lập tổ kiểm định lưu động hỗ trợ kiểm định cân đối chứng và PTĐ thông dụng của các hộ tiểu thương đang kinh doanh tại 24 chợ trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian từ tháng 8/2021 đến tháng 10/2021, Tổ kiểm định đã phối hợp với phòng Kinh tế và hạ tầng các huyện, phòng Kinh tế thành phố, thị xã và Ban quản lý các chợ hỗ trợ kiểm định và dán tem đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường cho 10 bộ quả cân chuẩn M1; hỗ trợ kiểm định 20 cân đối chứng và dán tem đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường cho 19/20 cân trong 20 chợ đã lắp đặt trạm cân đối chứng, 01 cân tại chợ Xuôi (xã Thụy Lôi, huyện Tiên Lữ) không đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường; hỗ trợ kiểm định 1.573 PTĐ thông dụng các loại của các hộ tiểu thương đang sử dụng tại 24 chợ. Kết quả cho thấy có khoảng hơn 80% số PTĐ đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường, số còn lại đã được kiểm định viên hỗ trợ điều chỉnh, sửa chữa. Sau khi điều chỉnh, sửa chữa còn khoảng 5% PTĐ không đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường.

Đây không chỉ là hoạt động hỗ trợ kiểm định cân mà còn là dịp để tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức đối với các thành viên Ban quản lý chợ, người dân trong toàn tỉnh về quy định đo lường. Mô hình giúp nâng cao nhận thức về đo lường cho người tiêu dùng để tự bảo vệ quyền lợi của mình khi thực hiện giao nhận, mua bán, thanh toán hàng hóa, dịch vụ góp phần tạo môi trường kinh doanh văn minh, lành mạnh trong hoạt động thương mại bán lẻ trên địa bàn tỉnh.

Đặng Thái Hưng