Lạm dụng những loại thuốc này nguy cơ gan, thận bị tàn phá nghiêm trọng

Thận là một trong những cơ quan quan trọng của con người. Chức năng của 2 quả thận là đào thải các chất độc mà cơ thể sản sinh ra và duy trì lượng dịch cơ bản trong cơ thể. Bên cạnh đó, thận còn có các nhiệm vụ khác như bài tiết một số loại hormone tham gia điều huyết áp cơ thể, tiết ra chất kích thích tủy xương sản sinh hồng cầu (erythropoietin) và tham gia tổng hợp vitamin D giúp hệ xương khớp chắc khỏe.

Trong đó gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và một số chức năng khác trong cơ thể như dự trữ glycogen, tổng hợp protein huyết tương, thải độc. Khi các chức năng của gan và thận không làm việc hiệu quả đồng nghĩa với tình trạng sức khỏe bị suy yếu nghiêm trọng. Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến gan, thận bị tổn thương. Một trong những nguyên nhân này chính là do lạm dụng các loại thuốc.

 Nhiều loại thuốc gây hại gan, thận cần tránh lạm dụng. Ảnh minh họa

Thuốc giảm cân

Xu hướng giảm cân cấp tốc ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở chị em phụ nữ. Việc sử dụng bừa bãi hay lạm dụng sẽ gây ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe, đặc biệt là 2 cơ quan gan và thận. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng việc sử dụng thuốc giảm cân khiến hại thận, gây suy giảm chức năng gan hay không còn tùy thuộc vào loại thuốc giảm cân sử dụng đó là thuốc gì.

Theo các nghiên cứu y khoa, trường hợp suy thận mạn tính xảy ra do cơ thể sử dụng các loại thuốc chứa chất axit aristolochic có độc tính rất cao, làm hủy hoại các tổ chức bên trong thận và gây tình trạng suy thận mạn tính. Dùng thuốc trong thời gian dài, cơ thể người sử dụng sẽ rơi vào tình trạng mệt mỏi, suy thận cấp và bị sưng phù toàn thân.

Cơ chế hoạt động của thuốc giảm cân thường là làm lợi tiểu, người sử dụng sẽ đi tiểu tiện nhiều hơn mức bình thường. Việc thận phải thường xuyên hoạt động liên tục kèm theo các thành phần hóa học có trong thuốc sẽ gây ra tình trạng phá hủy chức năng, dẫn đến thận bị tổn thương nghiêm trọng.

Không chỉ thế, số lượng tế bào gan chỉ có hạn cũng như các bộ phận chuyển hóa thuốc trong gan chỉ có thể làm việc ở một giới hạn nhất định. Nếu phải sử dụng thường xuyên một loại thuốc nào đó cũng khiến gan bị quá tải và đương nhiên nhiễm độc gan xảy ra. Do đó, nếu thuốc giảm cân không có chức năng bảo vệ gan, lại dùng trong thời gian dài chắc chắn sẽ khiến lá gan bị thương tổn.

Hơn nữa, lá gan không chỉ cần dinh dưỡng để tái tạo tế bào mà còn cần dinh dưỡng để tham gia vào quá trình thải độc trong cơ thể. Những người sử dụng muốn giảm cân, giảm béo sẽ giảm phần thức ăn khiến cơ thể không đủ dinh dưỡng để chuyển hóa thuốc sẽ tích lũy thuốc, gây độc. Lời khuyên được đưa ra là mọi người chỉ nên dùng loại thuốc này khi thật sự cần thiết và có sự tư vấn của bác sĩ về cách dùng, liều lượng, tính năng, tác dụng phụ có hại của thuốc. Chỉ như vậy mới có thể giảm thiểu được những nguy cơ cho sức khỏe của bản thân.

Thuốc cảm

Nhiều loại thuốc cảm hiện nay là chế phẩm hợp chất, thường có hai thành phần là thuốc hạ sốt và thuốc giảm đau paracetamol Phenol, còn được gọi là paracetamol và một thành phần khác là chlorpheniramine chống dị ứng. Thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol có thể gây hại cho gan và thận nếu dùng quá liều hoặc lạm dụng thời gian dài. Đặc biệt, dùng paracetamol khi uống rượu lại càng nguy hiểm vì bản thân rượu đã có tác động xấu cho gan.

Các thuốc giảm đau và hạ sốt như Aspirin, Ibuprofen đơn chất hoặc kết hợp với cafein, codein... nếu lạm dụng và dùng trong một thời gian dài có thể sẽ mắc các bệnh về thận, thậm chí dẫn đến suy thận. Không chỉ gây hại cho thận, những loại thuốc này có thể làm tăng men gan, nếu nặng có thể gây viêm gan cấp. Các loại thuốc cảm thường có các thành phần giống nhau nên dễ làm cho liều lượng của loại thuốc nào đó vượt quá tiêu chuẩn, có thể dẫn đến tổn thương thận. Vì vậy, bạn cần phải chú ý đến liều lượng và tần suất dùng các loại thuốc này.

Thuốc kháng sinh

Kháng sinh là loại thuốc được sử dụng nhiều trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, dù có tác dụng hiệu quả nhưng không nên nhầm tưởng kháng sinh là vô hại mà lạm dụng chúng.

Một số kháng sinh là clindamycin và metronidazol nếu dùng quá liều hoặc kéo dài cũng có thể gây viêm gan cấp tính. Kháng sinh erythromycin, ciprofloxacin có thể gây viêm đường mật, từ đó ảnh hưởng đến gan hoặc thuốc ức chế virut retrovirus nhưng vẫn có thể gây viêm gan nếu dùng sai chỉ định.

Trong cuộc sống hàng ngày, thuốc kháng viêm corticoid là thuốc rất hiệu nghiệm trong điều trị viêm, dị ứng, nhưng nếu lạm dụng có thể làm cho gan bị nhiễm mỡ, nhất là khi sử dụng kéo dài, quá liều. Ngoài ra, khi vào cơ thể, kháng sinh được thải trừ qua thận và có thể gây hại thận ở các mức độ khác nhau. Một số loại thuốc kháng sinh như aminoglycoside penicillin, streptomycin, vancomycin,… cũng có thể gây hại cho thận nên khi sử dụng cần lưu ý.

Để an toàn dùng thuốc, mọi người không nên tự ý sử dụng thuốc mà cần dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nên thông báo cho bác sĩ loại thuốc mình đang dùng để tránh các tương tác thuốc có thể gây hại thận và gan khi dùng đồng thời với kháng sinh.

An Dương (T/h)