Mô hình 'Hệ sinh thái doanh nghiệp cuộc sống mới': Đòn bẩy kinh tế xanh bền vững

Mới đây, chương trình Company Tour do Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC), Trung tâm BSA và BSAS tổ chức, với sự đồng hành của Duy Tân Recycling đã đến xã Tân Xuân, Vĩnh Long (trước đây thuộc Ba Tri, Bến Tre) để khảo sát mô hình “Hệ sinh thái Doanh nghiệp cuộc sống mới”.

Chương trình có sự tham gia của lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp HVNCLC; đại diện trung tâm BSA và BSAS; các doanh nghiệp thành viên Hiệp hội HNVNCLC; doanh nghiệp khởi nghiệp xanh; sinh viên, các trường đại học; báo đài truyền thông và chuyên gia nghiên cứu mô hình bền vững, các đơn vị đang triển khai mô hình kinh doanh xanh; các HTX trên địa bàn; đại diện chính quyền sở tại tại xã Tân Xuân, tỉnh Vĩnh Long.

Mô hình “Hệ sinh thái Doanh nghiệp cuộc sống mới” là cấu trúc độc đáo được xây dựng dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa sản xuất, giáo dục, du lịch, nông nghiệp và sáng tạo văn hóa trong một hệ giá trị thống nhất. Hệ sinh thái này được kiến tạo từ năm 2004 và đang phát triển dựa trên triết lý văn hóa – cộng đồng – môi trường là nền móng của mọi hoạt động.

Bốn đơn vị cốt lõi đã và đang chung tay tạo dựng một cấu trúc độc đáo cho “Hệ sinh thái Doanh nghiệp cuộc sống mới” đó là: Công ty cổ phần Rượu Phú Lễ đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn làng nghề hơn 190 năm tuổi bằng cách duy trì phương pháp ủ men, chưng cất truyền thống kết hợp công nghệ hiện đại. Hãng sở hữu nhiều dòng sản phẩm như Phú Lễ, Vị Dân, Cô Gái Xứ Dừa, Mỹ Tửu…

Quan trọng hơn là khả năng giữ gìn, tái tạo văn hoá di sản, bản địa: Hát Sắc bùa Phú Lễ – di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam – được doanh nghiệp phối hợp duy trì trong các hoạt động cộng đồng. Kinh doanh rượu trở thành một phần của việc giữ gìn bản sắc vùng đất.

Lãnh đạo Công ty cổ phần Rượu Phú Lễ giới thiệu cho khách tham quan quy trình chưng cất rượu Phú Lễ. 

HTX Nông nghiệp bền vững Lạc Địa, xã Tân Xuân, tỉnh Vĩnh Long được xây dựng như một mô hình HTX thế hệ mới, đóng vai trò là “nền đất” của hệ sinh thái, chuyên phát triển nông nghiệp tuần hoàn, các mô hình lúa phát thải thấp, vườn dừa đa lợi ích và mô hình canh tác thích ứng khí hậu.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Đầu tư du lịch và giáo dục VinaEcolife triển khai mô hình du lịch học tập, thuận tự nhiên với VinaEcolife Lodge, Restaurant, Shop để kết nối văn hóa – lịch sử – sinh thái, thúc đẩy tiêu dùng xanh và tạo nguồn thu ổn định cho cư dân địa phương.

Cuối cùng, Công ty cổ phần Doanh nghiệp xã hội Biz Educo tập trung vào phát triển con người, bồi dưỡng năng lực cho cộng đồng thông qua các hoạt động như chương trình hướng nghiệp vùng sâu, Quỹ học bổng Chắp Cánh và chuỗi dự án gieo hạt nhân sinh, bao gồm giáo dục cảm xúc – xã hội (SEL) cho giáo viên nông thôn.

Phát biểu tại sự kiện, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội DN HVNCLC, Giám đốc Trung tâm BSA nhận định đây là hình thức hoạt động doanh nghiệp tổng hợp, sáng tạo trên nền tảng xanh. Bà gợi ý một tên gọi mới cho mô hình là “Hệ sinh thái doanh nghiệp phát triển cộng đồng”.

Theo bà Lê Thanh Trúc, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã Nông nghiệp bền vững Lạc Địa, từ những trang đầu tiên về mô hình “Bền vững bắt đầu từ cộng đồng” do “Hệ sinh thái Doanh nghiệp cuộc sống mới” xây dựng, có thể thấy được triết lý xuyên suốt: Văn hóa – cộng đồng – môi trường là nền tảng cho mọi hoạt động.

Mô hình này được kiến tạo từ năm 2004, phát triển đến nay với ba hướng trụ: kinh tế (tạo việc làm, gia tăng giá trị nông sản, phát triển thương hiệu địa phương), xã hội (giáo dục, phát triển kỹ năng, gìn giữ sinh kế, củng cố sức sống cộng đồng), môi trường (nông nghiệp tuần hoàn, sử dụng tài nguyên thuận thiên, bảo tồn di sản thiên nhiên). Trong đó, môi trường được xem là “chân đế” của toàn bộ cấu trúc phát triển – quan điểm phù hợp với xu hướng phát triển bền vững quốc tế: “Không thể có tăng trưởng vô hạn trên một hành tinh hữu hạn”.

Những sản phẩm của Công ty cổ phần Rượu Phú Lễ được trưng bày tại sảnh Lạc Địa - VinaEcolife Lodge.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Phương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Vĩnh Long cũng cho biết địa phương đang tập trung xây dựng cộng đồng doanh nghiệp và hợp tác xã bền vững dựa trên ba trụ cột chính. Trụ cột thứ nhất là hình thành một hệ sinh thái doanh nghiệp mạnh, trong đó các tổ chức kinh tế có sự liên kết, bổ trợ lẫn nhau, tạo nền tảng cho phát triển lâu dài và nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương.

Trụ cột thứ hai là xây dựng nền tảng giáo dục và văn hóa hướng đến một “cuộc sống mới” cho người dân. Theo ông, việc duy trì các giá trị truyền thống song song với phát triển hiện đại sẽ tạo nên sự bền vững về xã hội và con người trong quá trình phát triển.

Trụ cột thứ ba là phát triển mô hình HTX nông nghiệp gắn với du lịch và cộng đồng, thông qua các điểm đến văn hóa – lịch sử như tích cây đa đôi, Đình Phú Lễ – nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên.

Mô hình này được kết nối với các thành tố kinh tế – xã hội đặc trưng của địa phương như làng nghề rượu nếp, Công ty CP rượu Phú Lễ, hồ nước sạch, các cánh đồng dừa, đồng lúa và hệ sinh thái nông nghiệp trải rộng. Ông Phương cho rằng, sự kết hợp của ba trụ cột này sẽ tạo ra nền tảng quan trọng để hình thành cộng đồng doanh nghiệp và hợp tác xã phát triển bền vững, đồng thời bảo đảm sự gắn kết giữa kinh tế, văn hóa và đời sống người dân.

Nếp được ủ lên men - một trong các bước để chế biến rượu truyền thống. 

Trong buổi Company Tour, khách tham quan đã có dịp trải nghiệm quy trình nấu rượu, ủ men, lên hương bên trong nhà máy. Đồng thời tìm hiểu mô hình canh tác, sản xuất và chế biến liên kết với HTX Lạc Địa. Bên cạnh đó, khách tham quan còn được đến làng nghề truyền thống, tham gia trải nghiệm nấu rượu, đan đất. Và tìm hiểu văn hoá nghề bản địa và vai trò trong hệ sinh thái cuộc sống mới.

Mục tiêu của Company Tour lần này là khảo sát thực tiễn mô hình doanh nghiệp bền vững, từ đó tìm kiếm bài học cho doanh nghiệp HVNCLC trong chiến lược xanh – bền vững 2026. Mô hình được xem là “điển cứu” cho phát triển bền vững Việt Nam, là hình mẫu để doanh nghiệp tham khảo trong chiến lược chuyển đổi xanh.

Company Tour lần này cũng mở ra nhiều hướng hợp tác quan trọng , bao gồm: phát triển du lịch học tập cho sinh viên, doanh nghiệp và trường học, thúc đẩy phát triển sản phẩm xanh – tuần hoàn, triển khai các chương trình giáo dục cộng đồng và xây dựng mô hình nông nghiệp thích ứng khí hậu.

Kim Thoa