Mở rộng giám sát, tăng cường ứng dụng công nghệ chống hàng giả trong lĩnh vực y tế

Hàng giả vẫn tinh vi

Trong năm 2025, hàng loạt vụ sản xuất, kinh doanh hàng giả trong lĩnh vực y tế bị phát hiện, cho thấy mức độ vô cùng phức tạp. Theo báo cáo của Bộ Y tế, từ đầu năm đến ngày 18/11/2025, cơ quan chức năng đã ban hành 14 quyết định xử phạt vi phạm liên quan đến thuốc với tổng số tiền hơn 1,4 tỷ đồng; 18 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe bị xử phạt hơn 1,39 tỷ đồng. Trên phạm vi toàn quốc, có tới 2.763 cơ sở bị kiểm tra, tổng số tiền phạt đạt 5,1 tỷ đồng.

Đáng chú ý, thủ đoạn làm giả ngày càng tinh vi. Các đối tượng chia nhỏ công đoạn, đặt xưởng in bao bì, kho chứa hoặc điểm tập kết ở nhiều địa bàn khác nhau, nhất là vùng sâu, vùng xa để tránh bị phát hiện. Kênh bán hàng online – Facebook, Zalo, TikTok, sàn thương mại điện tử cũng trở thành “đường dây” tiêu thụ của thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, giúp hàng giả dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng.

Nhiều sản phẩm được dán tem, nhãn mác giả, công bố chất lượng không đúng quy định. Một số mặt hàng mỹ phẩm, thiết bị y tế, thực phẩm chức năng thậm chí không được kiểm định nhưng vẫn quảng cáo công dụng quá mức, gây rủi ro trực tiếp đến sức khỏe người dùng.

Ảnh minh họa.

Hoạt động hậu kiểm và thanh, kiểm tra tuy được tăng cường nhưng vẫn đối mặt với hạn chế về nhân lực, thiết bị kiểm nghiệm và pháp lý. Tại một số địa phương, lực lượng kiểm tra còn mỏng dẫn đến nhiều lỗ hổng khiến hàng giả, hàng kém chất lượng lợi dụng để len lỏi thị trường.

Siết quản lý nhưng cần giải pháp mạnh hơn

Trước diễn biến phức tạp của hàng giả, hàng kém chất lượng, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Y tế và Bộ Công an đã tăng cường trao đổi dữ liệu, phối hợp thanh tra liên ngành và triển khai các đợt kiểm tra cao điểm dịp cuối năm. Các cơ sở y tế được yêu cầu chịu trách nhiệm pháp lý nếu để xảy ra tình trạng sử dụng hoặc kinh doanh sản phẩm y tế không rõ nguồn gốc.

Cơ quan quản lý cũng thúc đẩy sửa đổi quy định pháp luật liên quan quảng cáo thực phẩm chức năng, bán thuốc qua mạng và quản lý mỹ phẩm để bịt “kẽ hở” pháp lý mà các đối tượng lợi dụng. Hậu kiểm được đẩy mạnh, đi kèm yêu cầu truy xuất nguồn gốc, công bố, kiểm định chất lượng trước khi sản phẩm lưu hành.

Dù đã có nhiều nỗ lực, các chuyên gia cho rằng công tác chống hàng giả trong lĩnh vực y tế vẫn cần giải pháp quyết liệt hơn. Việc xử phạt hiện nay chưa đủ tính răn đe so với lợi nhuận khổng lồ mà các đối tượng thu được. Hệ thống kiểm nghiệm và kiểm soát online còn hạn chế, trong khi nhận thức của người tiêu dùng về rủi ro sức khỏe từ hàng giả vẫn chưa cao.

Để bảo vệ cộng đồng, cơ quan quản lý cần mở rộng giám sát trên môi trường mạng, tăng cường công nghệ truy xuất nguồn gốc và nâng mức xử phạt đủ sức ngăn chặn vi phạm. Người dân cũng phải chủ động kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, tránh mua hàng trôi nổi và báo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn.

Thanh Hiền