Nâng cao chất lượng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia thông qua Báo cáo đánh giá tác động (RIA)

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) là công cụ quan trọng trong hệ thống pháp luật về tiêu chuẩn đo lường chất lượng, đóng vai trò bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe con người, môi trường và quyền lợi của người tiêu dùng, đồng thời tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc xây dựng và ban hành QCVN ngày càng đòi hỏi tuân thủ các nguyên tắc Thực hành Quy định tốt (GRP), trong đó Báo cáo đánh giá tác động QCVN (RIA) là khâu then chốt giúp bảo đảm các quy chuẩn được ban hành thực sự cần thiết, hợp lý và hiệu quả. Thông qua RIA, cơ quan soạn thảo có thể xác định rõ vấn đề cần quản lý, lựa chọn công cụ can thiệp phù hợp, cũng như đánh giá chi phí - lợi ích của các phương án, từ đó góp phần nâng cao chất lượng và tính minh bạch của hệ thống QCVN.

Ông Nguyễn Văn Khôi - Trưởng ban Ban Tiêu chuẩn, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia.

Tại Việt Nam, theo ông Nguyễn Văn Khôi - Trưởng ban Ban Tiêu chuẩn, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, cơ quan ban hành quy chuẩn kỹ thuật có trách nhiệm thực hiện đánh giá tác động của quy chuẩn với sự tham gia của các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan.

Đồng thời, cơ quan này phải tổ chức tham vấn, lấy ý kiến công khai, rộng rãi về hồ sơ dự thảo QCVN trên Cổng thông tin điện tử và Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng. Dự thảo QCVN cũng cần được gửi lấy ý kiến các nước thành viên WTO theo nghĩa vụ minh bạch hóa, thời gian lấy ý kiến về dự thảo ít nhất là 60 ngày.

Mặt khác, việc lập báo cáo đánh giá tác động dự thảo QCVN được thực hiện bằng phương pháp định lượng, phương pháp định tính. Trong trường hợp không thể áp dụng phương pháp định lượng thì trong báo cáo đánh giá tác động dự thảo quy chuẩn kỹ thuật phải nêu rõ lý do; Thông tin được sử dụng khi xây dựng báo cáo đánh giá tác động của chính sách phải chính xác, trung thực và ghi rõ nguồn thông tin.

Trong đó, nội dung cơ bản của Báo cáo đánh giá tác động QCVN bao gồm: Khái quát chung về nội dung dự thảo quy chuẩn kỹ thuật; Xác định vấn đề (thu thập, phân tích, đánh giá mức độ rủi ro, bất cập trên thực tiễn, diễn giải cụ thể các nội dung của dự thảo QCVN có khả năng tác động và lý do quy định); Đưa ra các phương án/giải pháp giải quyết vấn đề; phân tích, đánh giá tác động tích cực và tác động tiêu cực của từng giải pháp đối với Nhà nước, người dân, doanh nghiệp;

Tính khả thi, sẵn sàng của hạ tầng kỹ thuật, năng lực hoạt động đánh giá sự phù hợp sau khi quy chuẩn kỹ thuật được ban hành (phòng thử nghiệm, tổ chức chứng nhận, giám định trong nước đủ năng lực, phân bổ 3 miền…); Thời điểm quy chuẩn có hiệu lực; Thời hạn chuyển tiếp; Quá trình tham vấn các vấn đề có khả năng tác động và giải trình ý kiến liên quan; Kiến nghị giải pháp tối ưu trên cơ sở phân tích, kết quả của quá trình tham vấn.

Thanh Tùng