Năng suất chất lượng không thể cải thiện nếu thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao

Trong quá trình phát triển kinh tế, mọi quốc gia đều hướng đến mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng – hai yếu tố cốt lõi để tăng sức cạnh tranh và phát triển bền vững. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều chính sách, chương trình cải thiện năng suất đã không đạt hiệu quả như kỳ vọng, phần lớn bởi vì bỏ qua yếu tố quan trọng nhất - nguồn nhân lực.

Nhiều người vẫn lầm tưởng chỉ cần đầu tư vào công nghệ, máy móc hiện đại hoặc áp dụng các mô hình quản lý tiên tiến là có thể nâng cao năng suất lao động. Tuy nhiên, công nghệ chỉ là công cụ. Chính con người mới là chủ thể quyết định việc sử dụng công cụ ấy ra sao, vào việc gì và đạt đến mức độ hiệu quả như thế nào.

Một dây chuyền sản xuất hiện đại sẽ trở nên vô nghĩa nếu người vận hành không có kỹ năng phù hợp, thiếu tinh thần trách nhiệm hoặc không có khả năng phối hợp làm việc nhóm.

 Nhân lực chất lượng cao giúp giải phóng sức lao động, tăng năng suất chất lượng.

Ở cấp độ doanh nghiệp, điều này càng rõ ràng hơn. Những tổ chức có đội ngũ nhân sự lành nghề, chủ động học hỏi và không ngừng cải tiến quy trình làm việc luôn đạt năng suất vượt trội hơn hẳn. Trong khi đó, các doanh nghiệp bỏ qua yếu tố con người, chỉ chăm chăm đầu tư vào máy móc hoặc cắt giảm chi phí nhân công lại thường xuyên rơi vào tình trạng trì trệ, chất lượng sản phẩm thiếu ổn định và khó cạnh tranh.

Tại Việt Nam, vấn đề chất lượng nguồn nhân lực vẫn là bài toán nan giải. Theo số liệu từ nhiều tổ chức quốc tế, năng suất lao động của Việt Nam tuy có cải thiện nhưng vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực. Một phần nguyên nhân là do lực lượng lao động chưa được đào tạo bài bản, thiếu kỹ năng thực hành và chưa theo kịp yêu cầu của thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng. Bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp còn thờ ơ với việc phát triển con người, xem việc đào tạo là chi phí thay vì đầu tư dài hạn.

Điều đáng lo ngại là nhiều doanh nghiệp chưa xây dựng được văn hóa học tập và phát triển bền vững. Người lao động làm việc trong môi trường thiếu động lực, ít cơ hội nâng cao tay nghề hoặc thăng tiến, dẫn đến sự trì trệ và thiếu sáng tạo. Một tổ chức như vậy khó có thể cải thiện năng suất dù có đầu tư vào công nghệ hay quy trình.

Nếu muốn đạt được những bước tiến thực sự về năng suất chất lượng, doanh nghiệp phải bắt đầu từ việc nhìn nhận lại vai trò của người lao động. Đào tạo liên tục, xây dựng lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng, ghi nhận đóng góp và tạo động lực làm việc là những yếu tố quan trọng giúp đội ngũ nhân sự phát huy hết năng lực. Khi con người phát triển, tổ chức sẽ tự động nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ngoài trách nhiệm của doanh nghiệp, vai trò của nhà nước và hệ thống giáo dục cũng không thể thiếu. Cần có chính sách đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn và khuyến khích liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp. Sự phối hợp này sẽ tạo ra hệ sinh thái nhân lực hiệu quả, trong đó người học có định hướng rõ ràng, được thực hành nhiều hơn và dễ dàng hòa nhập vào môi trường làm việc sau tốt nghiệp.

Thách thức lớn nhất trong cuộc đua về năng suất và chất lượng không nằm ở công nghệ hay vốn đầu tư, mà nằm ở việc mỗi quốc gia, mỗi tổ chức và cá nhân có đủ nhận thức và quyết tâm để phát triển con người hay không. Nếu không có nguồn nhân lực tốt, không có đội ngũ lao động trình độ cao thì dù có đầu tư bao nhiêu tiền của, kết quả cũng sẽ chỉ là những con số trên giấy.

Con người chính là trung tâm của mọi cải cách. Không có nhân lực tốt, mọi nỗ lực cải tiến quy trình, ứng dụng công nghệ hay nâng cao tiêu chuẩn chất lượng sẽ chỉ mang tính hình thức.

Một nền kinh tế muốn phát triển thực chất và bền vững phải bắt đầu từ gốc rễ: đầu tư vào con người – một khoản đầu tư tuy lâu dài nhưng chắc chắn mang lại giá trị bền vững.

Nam Dương