Nâng tầm phát triển ngành chè bền vững với các tiêu chuẩn và công cụ nâng cao năng suất

Trong những năm gần đây, ngành sản xuất và chế biến chè Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc. Từ chỗ chủ yếu dựa vào kinh nghiệm từ lâu, công cụ thủ công, thì nay nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu xây dựng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế và áp dụng các công cụ cải tiến năng suất cũng như các dây chuyền máy móc hiện đại vào trong quá trình sản xuất. Sự thay đổi này không chỉ giúp họ kiểm soát chất lượng ổn định mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như xuất khẩu.

Ngày nay, trong quy trình sản xuất trà nói riêng và các ngành công nghiệp sản xuất khác nói chung, nhiều doanh nghiệp không chỉ chú trọng đến vấn đề gia tăng sản lượng hay số lượng sản phẩm, mà còn tập trung sử dụng hiệu quả máy móc và con người. Do đặc thù quy trình chế biến gồm nhiều công đoạn liên hoàn, việc kiểm soát và tối ưu từng khâu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vì vậy, các doanh nghiệp trong ngành ngày càng chú trọng áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như ISO 9001, ISO 22000 và HACCP, xem đó là nền tảng để triển khai những công cụ cải tiến năng suất như Lean, Six Sigma, 5S hay chỉ số hiệu quả thiết bị tổng thể (OEE).

Ngày càng nhiều doanh nghiệp sản xuất chè chú trọng áp dụng chuẩn hóa để tăng sản lượng

Khi doanh nghiệp xây dựng được hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ, quy trình sản xuất được chuẩn hóa, các công đoạn được giám sát chặt chẽ, giúp giảm thiểu sai lỗi và lãng phí. Điển hình, tại Thái Nguyên, nới tập trung nhiều vùng chè nổi tiếng nhất Việt Nam, Công ty Tân Cương Xanh đã xây dựng nhà máy sản xuất theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018 và HACCP. Quy trình được giám sát từ khâu chọn nguyên liệu đến đóng gói, giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt an toàn thực phẩm và ổn định năng suất. Việc quản lý bằng dữ liệu định lượng cho phép phát hiện sớm những sai lệch trong sản xuất, giảm thời gian dừng máy, đồng thời cải thiện hiệu suất thiết bị.

Hay tại hợp tác xã Tâm Trà Việt, với sản phẩm thương hiệu Thuận Trà, cũng là một ví dụ tiêu biểu khi áp dụng mô hình sản xuất trà sạch theo chuẩn VietGAP và ISO. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tiêu chuẩn giúp kiểm soát đồng đều chất lượng nguyên liệu và giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn từng bước áp dụng phương pháp 5S và Kaizen trong nhà xưởng để nâng cao năng suất lao động và cải thiện môi trường làm việc. Các hoạt động cải tiến được duy trì thường xuyên, gắn liền với đánh giá nội bộ, giúp quá trình sản xuất ngày càng tinh gọn và hiệu quả hơn. 

Một doanh nghiệp khác là Tân Cương – Hoàng Bình, đã triển khai quản lý sản xuất theo hệ thống ISO 9001, kết hợp mã hóa và truy xuất nguồn gốc toàn bộ sản phẩm. Quy trình này không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng ở từng khâu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng các công cụ đo lường năng suất như OEE. Nhờ đó, công ty có thể đánh giá chính xác hiệu quả thiết bị, nhận diện nguyên nhân gây tổn thất năng suất và đưa ra biện pháp khắc phục phù hợp.

Các doanh nghiệp là minh chứng cụ thể cho thấy quy trình sản xuất được thiết lập trên nền tảng tiêu chuẩn, việc áp dụng các công cụ cải tiến trở nên hiệu quả hơn, vì doanh nghiệp có dữ liệu rõ ràng để đo lường, so sánh và điều chỉnh. Ngược lại, nếu chỉ có chứng nhận tiêu chuẩn mà thiếu cơ chế theo dõi, phân tích và cải tiến, năng suất sẽ khó được cải thiện đáng kể. Do đó, năng suất bền vững không đến từ các dự án ngắn hạn, mà phải được xây dựng thành văn hóa doanh nghiệp, trong đó mọi thành viên đều ý thức và chủ động tham gia vào quá trình cải tiến.

Không chỉ dừng ở nhà máy, tư duy năng suất cần được mở rộng ra toàn bộ chuỗi giá trị ngành trà từ vùng nguyên liệu đến chế biến, đóng gói và phân phối. Khi từng khâu đều được tối ưu, giá trị tổng thể của sản phẩm sẽ tăng lên, vừa giảm chi phí, vừa đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của người tiêu dùng. Việc đầu tư cho năng suất không chỉ mang lại lợi ích nội tại mà còn là điều kiện để ngành trà Việt Nam nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.

Có thể nói, năng suất trong ngành trà không đơn thuần là chỉ số kỹ thuật, mà là kết quả của sự kết hợp giữa tư duy quản lý hiện đại, tiêu chuẩn hóa quy trình và văn hóa cải tiến liên tục. Những doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng tiêu chuẩn và công cụ cải tiến đang chứng minh rằng, nâng cao năng suất cũng chính là con đường để đạt tới chất lượng, hiệu quả và phát triển bền vững.

Bảo Linh