Nga nghiên cứu và thu được các chất sinh học mới có khả năng chống ung thư

Một nhóm nhà khoa học thuộc Đại học Tổng hợp liên bang Bắc Kavkaz (NCFU, Nga) với tư cách là thành viên của nhóm nghiên cứu quốc tế, đã thu được các chất sinh học khả dụng hơn và ít độc hại hơn với hoạt tính chống ung thư cao.

Các hợp chất thu được đã được thử nghiệm về hoạt tính chống lại các loại ung thư nguy hiểm nhất mà hầu hết các loại thuốc đã biết đến đều không thể điều trị được. 

Trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Sputnik, các chuyên gia của NCFU giải thích rằng, ngày nay trong thực hành lâm sàng, để điều trị bệnh ung thư nguy hiểm đang tiến triển, các bác sĩ đã sử dụng hợp chất rất độc hại để lại trong sản phẩm phân hủy tế bào cơ thể. Nhưng phương pháp này không thể sử dụng được để điều trị các khối u não. Vì vậy, điều quan trọng là phải tìm kiếm các loại thuốc mới không tiêu diệt mà làm bất hoạt các tế bào ung thư.

Theo các chuyên gia, hóa chất duy nhất có hoạt tính như vậy được sử dụng rộng rãi trong trong thực hành lâm sàng là axit retinoic (dùng để điều trị khối u não), nhưng khả năng kháng lại nó nhanh chóng phát triển, dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Một nhóm các nhà khoa học của NCFU, cùng với các đồng nghiệp từ Đại học bang Texas (Mỹ), đã giới thiệu 3 loại hợp chất, axit hydroxamic 2-aryl-2-(3-indolyl), mà theo các nhà nghiên cứu, có “khả năng đặc biệt biến đổi tế bào ung thư thành mô khỏe mạnh của con người”. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học gặp phải vấn đề về khả dụng sinh học kém của các hợp chất này như chúng bị “rửa trôi” khỏi máu quá nhanh.

“Bằng cách sử dụng biến đổi hóa học, chúng tôi đã điều chỉnh phân tử để nó không có mảnh nào dễ bị tổn thương trước tác động của các thành phần máu.”, ông Alexander Aksenov, đồng tác giả của nghiên cứu khoa học, Trưởng khoa Hóa học- NCFU, cho biết.

Theo ông Aksenov, hai loại chất axit hydroxamic tương tự đã được tổng hợp, gồm acetamide và oxazolines, không làm mất tác dụng của hợp chất “được bảo vệ”. 

Ngoài ra, các tác giả của nghiên cứu đã chứng minh rằng, các hợp chất thu được ít độc hại hơn 700 - 1.500 lần đối với các tế bào khỏe mạnh. Các hợp chất thu được có thể biến tế bào ung thư thành tế bào khỏe mạnh, gây ra sự tái biệt hóa, về cơ bản khác với các loại thuốc hiện đang được sử dụng trong thực hành lâm sàng.

Ông Aksenov giải thích, nhấn mạnh, việc phát triển công nghệ này cho phép chữa trị hiệu quả cả hai dạng ung thư nguy hiểm nhất nằm trong não, cũng như các loại khối u khác.

Cũng theo Trưởng khoa Hóa học NCFU Aksenov, trong tương lai, việc điều trị bệnh nhân ung thư có thể sẽ gây ra ít hậu quả hơn cho cơ thể và sự phát triển của các tác nhân biệt hóa sẽ giúp thực hiện liệu pháp điều trị mà không cần phẫu thuật, tương tự như các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn.

“Trong tương lai, nhóm nghiên cứu của chúng tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm các cấu trúc phân tử mới, hiệu quả hơn, vì tính đặc hiệu của các bệnh ung thư đòi hỏi phải lựa chọn loại cocktail kháng thể riêng cho từng bệnh nhân.”, ông Aksenov nói.

Theo Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có khoảng 20 triệu ca ung thư được chẩn đoán trên toàn thế giới vào năm 2022. WHO cảnh báo, tỉ lệ ung thư toàn cầu sẽ tăng đến 77% vào năm 2050, sẽ có 35 triệu ca ung thư mỗi năm.

Mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 115.000 người chết vì ung thư, tương ứng 315 người/ngày. WHO xếp Việt Nam nằm trong 50 nước thuộc top 2 trên bản đồ ung thư (50 nước cao nhất thuộc top 1).

Việt Nam ở vị trí 78/172 quốc gia, vùng lãnh thổ khảo sát với tỉ lệ tử vong 110/100.000 dân, ngang với tỉ lệ tại Phần Lan, Somalia, Turkmenistan. Ở nam giới, ung thư phổi có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu, tiếp theo là dạ dày, gan, đại trực tràng. Ở nữ giới mắc chủ yếu là ung thư vú, dạ dày, phổi. Các ca phổi ở đàn ông Việt tương đương Trung Quốc, Hàn Quốc. Tuy nhiên, ung thư phổi ở nữ đang tăng lên do hút thuốc lá thụ động (do khói thuốc lá).

Chia sẻ với báo chí, PGS.TS Phạm Văn Bình - Phó Giám đốc Bệnh viện K cho hay, theo thống kê có khoảng hơn 200 bệnh ung thư. Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác đâu là nguyên nhân dẫn đến bệnh ung thư mà mới chỉ xác định được các yếu tố nguy cơ của bệnh. Trước đây, ở Việt Nam, tử vong do ung thư đứng thứ ba sau tim mạch và bệnh nhiễm trùng, nay vượt lên thứ hai cho thấy gánh nặng của căn bệnh này vô cùng lớn.

Về lý do ca mắc ung thư tại Việt Nam gia tăng, chuyên gia Bệnh viện K lý giải, số mắc ung thư mới gia tăng là do dân số tăng, tuổi thọ tăng lên. Ung thư là bệnh mà càng nhiều tuổi thì nguy cơ mắc càng cao. Bên cạnh đó là yếu tố môi trường, xã hội như ô nhiễm môi trường, nước, không khí, thực phẩm…, lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, lười vận động… Cùng đó những tiến bộ trong vấn đề chẩn đoán cũng giúp chúng ta tìm ra nhiều bệnh nhân ung thư hơn.

Vì thế, theo Phó Giám đốc Bệnh viện K, công cuộc phòng chống ung thư là công việc vất vả, khó khăn. Hiện nay, trong việc điều trị, chúng ta vẫn còn thiếu sót đó là chưa chăm sóc đến tâm lý của bệnh nhân. Chăm sóc bệnh nhân ung thư liên quan tới các yếu tố như phẫu thuật, xạ trị, hóa chất, dinh dưỡng, tâm thần học, kinh tế, văn hóa vùng miền… Bệnh nhân ung thư chịu nhiều tác động từ tác dụng phụ của quá trình điều trị tới kinh tế.

"Khi nhận được chẩn đoán mắc ung thư, người bệnh thường đi từ cảm xúc này sang cảm xúc khác, chán nản, buồn bã, thậm chí là trầm cảm, không muốn điều trị"- PGS.TS Phạm Văn Bình nói.

GS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K cũng cho biết, công tác phòng chống ung thư hiện nay vẫn là một thách thức lớn đối với nền y học trên thế giới.

Ngọc Nga (T/h)