Đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm ngành cơ khí hướng tới chuyển đổi xanh

Thách thức môi trường và yêu cầu cấp bách của chuyển đổi xanh

Việt Nam đang đối mặt với những tác động nặng nề của biến đổi khí hậu. Mực nước biển dâng cao, tình trạng ngập lụt và sạt lở đất gia tăng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế và cuộc sống người dân. Song song đó, ô nhiễm không khí, nước và đất đang đe dọa sức khỏe cộng đồng và sự đa dạng sinh học.

Trong bối cảnh này, chuyển đổi sang nền kinh tế xanh không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là đòi hỏi cấp thiết để giảm thiểu các tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường. Chuyển đổi xanh không chỉ bảo vệ môi trường mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững, tạo việc làm mới và cải thiện chất lượng sống cho người dân.

Chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu. Ảnh minh họa

Những năm qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam đã đặt ưu tiên chuyển đổi xanh lên hàng đầu trong chiến lược phát triển quốc gia. Các chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo, giao thông công cộng, quản lý rác thải và bảo vệ tài nguyên nước đã được triển khai mạnh mẽ. Việt Nam cũng tích cực tham gia các hiệp định quốc tế, như Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, nhằm khẳng định cam kết và trách nhiệm đối với cộng đồng toàn cầu.

Sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Quỹ Khí hậu Xanh đã mang lại nguồn tài chính và kỹ thuật quan trọng. Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cũng đóng vai trò lớn trong việc đầu tư vào năng lượng tái tạo, sản xuất sạch, và sống xanh.

Chìa khóa trong chuyển đổi năng lượng tái tạo ngành cơ khí

Trong xu thế phát triển kinh tế xanh, ngành cơ khí đóng vai trò nền tảng, đặc biệt trong việc hỗ trợ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo. Khi các nguồn nhiên liệu hóa thạch đang cạn kiệt và Việt Nam cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, năng lượng tái tạo đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu.

Ngành cơ khí không chỉ tạo ra cơ hội việc làm mới mà còn đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và hỗ trợ phát triển bền vững. Các doanh nghiệp cơ khí tại Việt Nam đã nhận ra tầm quan trọng của việc thích ứng và đổi mới để gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông Vương Phúc Hà - Đại diện Intech Group chia sẻ rằng công ty đã đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến quy trình sản xuất và đa dạng hóa tệp khách hàng. Với 70% doanh thu đến từ khách hàng trong nước và 30% từ xuất khẩu (chủ yếu là Nhật Bản), chiến lược này giúp doanh nghiệp duy trì sự ổn định và phát triển bền vững.

Theo ông Hà, việc đầu tư vào hệ thống kiểm tra chất lượng và đổi mới công nghệ đã giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn cao của khách hàng quốc tế. Công ty cũng hướng tới mục tiêu tự động hóa và phát triển các giải pháp tiết kiệm năng lượng, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường quốc tế trong tương lai.

Để ngành cơ khí Việt Nam có thể phát triển toàn diện và tham gia sâu hơn vào các lĩnh vực mới, ông Đỗ Hoài Nam - Chủ tịch Công ty Cơ khí Hà Nội, cho rằng cần có cơ chế đặc thù để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước tham gia vào các dự án lớn của ngành năng lượng tái tạo. Ông nhấn mạnh, nhu cầu phát triển năng lượng tái tạo tại các khu vực ven biển và hải đảo Việt Nam rất lớn, đòi hỏi ngành cơ khí phải chế tạo các thiết bị phù hợp và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển ngành cơ khí Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035, nhưng vẫn còn những hạn chế trong việc nội địa hóa thiết bị ngành năng lượng tái tạo. Hiện nay, các thiết bị quan trọng như tuabin, máy phát điện, hay cánh quạt vẫn phải nhập khẩu 100%. Chỉ một số thiết bị đơn giản như phần kết cấu, xây dựng, và lắp đặt mới đạt được tỷ lệ nội địa hóa hoàn toàn.

Theo PGS.TS Nguyễn Chỉ Sáng - Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam cho rằng để thực hiện các mục tiêu của Quy hoạch điện VIII và các cam kết tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp quốc năm 2021 (COP26), việc xây dựng cơ chế đặc thù nhằm thiết kế và chế tạo trong nước các thiết bị nhà máy điện gió là rất cần thiết. Điều này không chỉ hỗ trợ ngành cơ khí chế tạo mà còn tạo cơ sở khoa học cho các chính sách phát triển đồng bộ.

Chuyển đổi xanh không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để ngành cơ khí Việt Nam khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Với sự đầu tư đúng đắn từ chính phủ, sự đổi mới từ doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, ngành cơ khí Việt Nam có tiềm năng trở thành lực lượng chủ chốt trong việc phát triển năng lượng tái tạo, góp phần xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và hội nhập quốc tế.

 Duy Trinh (t/h)