Ngày hội Stem 2016: Ươm mầm tình yêu khoa học cho giới trẻ

Trong 2 ngày 14, 15/5 tại Hà Nội Cục, thông tin Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Quốc gia phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức ngày hội Stem 2016. Đây cũng là sự kiện chào mừng ngày KH&CN Việt Nam 18/5. Nhân sự kiện này, phóng viên Chất lượng Việt Nam đã có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Khánh Vân – Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN Quốc gia ( Bộ KH&CN). 

Trên thế giới đã có rất nhiều sân chơi khoa học cho trẻ em như: bảo tàng khoa học, công viên khoa học, Trung tâm phổ biến tri thức KH&CN. Còn ở Việt Nam mô hình này dường như còn rất mới mẻ, ý kiến của bà về vấn đề này như thế nào?

Đúng là ở Việt nam, thực sự trẻ em chưa có sân chơi khoa học như Bảo tàng khoa học, công viên khoa học, Trung tâm phổ biến tri thức KH&CN… Rất nhiều công trình trên đã được các nước trên thế giới rất chú trọng đầu tư xây dựng với các hình thức góp vốn khác nhau từ Ngân sách Nhà nước (Trung ương và địa phương) và khu vực tư nhân đã đi vào hoạt động rất hiệu quả. Ngoài ra, bảo tàng KH&CN đã được nhiều nước đặc biệt chú trọng xây dựng từ những năm 80-90 của Thế kỷ XX.

Đây là những công trình có ý nghĩa xã hội quan trọng không những là nơi giáo dục thanh thiếu niên, nâng cao niềm tự hào của dân tộc, kích thích sự sáng tạo của công chúng mà còn là địa điểm thu hút du khách đến tham quan những nội dung rất phong phú của bảo tàng KH&CN. Có thể kể một số công trình sau tiêu biểu sau: Bảo tàng KH&CN Thái Lan; Trung tâm Hội nghị Triển Lãm KH&CN Hàn Quốc; Bảo tàng KH&CN Trung Quốc; Trung tâm Hội nghị Triển lãm KH&CN Quốc gia, Trung Quốc; Thư viện Alexandrina của Ai Cập; Bảo tàng khoa học ở Tp. Haifa, Isael; … 

Xác định tầm quan trọng của Bảo tàng KH&CN trong việc nâng cao dân trí cho người dân, nhất là nâng cao kiến thức về khoa học cho các em học sinh, Nghị quyết số 20-NQ/T.Ư, Hội nghị Trung ương 6 khóa XI ngày 1/11/2012, trong phần nhiệm vụ và giải pháp nêu rõ: "Hình thành các bảo tàng KH&CN" và ban hành Nghị quyết số 46/NQ-CP ngày 29/3/2013 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/T.Ư, trong đó cũng nêu rõ: nghiên cứu, xây dựng Ðề án hình thành Bảo tàng KH&CN Việt Nam.

Ngày hội Stem 2016 ươm mầm tình yêu khoa học cho giới trẻ

Năm 2013, Sở KH&CN Đồng Nai đã đề xuất xây dựng Bảo tàng KH& tại xã Xuân Đường, huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai trên khuôn viên khoảng 250.000 m² với 5 khu vực trưng bày triển lãm. Bảo tàng sẽ được xây dựng hiện đại, có tính tương tác cao, phục vụ thiết thực cho công tác giáo dục, đào tạo. Nội dung trưng bày của Bảo tàng gồm 3 phần chính là trưng bày cố định, trưng bày chuyên đề, trưng bày ngoài trời, trong đó, phần trưng bày cố định gồm 7 chủ đề: lịch sử khoa học, khoa học cơ bản và môi trường, khoa học tự nhiên, khoa học tương lai, khoa học và cuộc sống, khoa học thiên nhiên, khoa học Việt Nam và Đồng Nai. Dự kiến, Bảo tàng sẽ được khởi công vào năm 2015 và cơ bản hoàn thành vào năm 2018.

Hiện nay, Bộ KH&CN đang nghiên cứu  xây dựng Bảo tàng KH&CN Việt Nam tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Hy vọng tương lai không xa, khi có bảo tàng KH&CN ở Việt Nam, trẻ em Việt Nam sẽ được "đắm mình" trong thế giới khoa học đầy hấp dẫn và đó là nguồn động lực để kích thích các em say mê nghiên cứu khoa học.

Được biết, đây là năm thứ 3 ngày hội Stem được tổ chức, bà có thể cho biết ý nghĩa quan trọng của sự kiện này?

Trước đây, chúng ta dạy con em mình học chỉ để giải bài tập trên giấy, mà không hướng các em vào trực tiếp giải quyết những vấn đề cụ thể, thiết thực, và sinh động trong đời sống hằng ngày. Dẫn tới nhiều em học các môn khoa học kỹ thuật chỉ để đối phó, hay để có thành tích cao trong nhất thời mà không có niềm đam mê thực sự. 

Với đa số người Việt Nam hiện nay, STEM vẫn còn khá mới mẻ. STEM là viết tắt của Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics), là một mô hình giáo dục hiện đại đã được triển khai tại các nước Âu, Mỹ, trong đó giảng dạy tích hợp bốn lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, và toán học, theo nguyên tắc giảng dạy thông qua thực hành, trên những thí nghiệm thiết thực và sinh động có thể ứng dụng ngay trong thực tiễn đời sống thường ngày.

Cách thức giáo dục STEM  khác biệt cơ bản với cách thức truyền thống lâu nay là giảng dạy chuyên biệt từng bộ môn, và tìm cách thúc đẩy học sinh nắm bắt kiến thức thông qua bài tập trên giấy.

Mục đích của chuỗi Ngày hội STEM là tiếp tục nâng cao nhận thức xã hội về giáo dục STEM và gieo niềm đam mê khoa học trong các em học sinh. Ngoài ra, trong Ngày hội STEM lần này còn có thêm một mục tiêu cụ thể quan trọng là thúc đẩy áp dụng giáo dục STEM và góp phần lan tỏa giáo dục STEM trong các trường phổ thông.

Kết quả đạt được qua 2 lần tổ chức Stem trước là gì thưa bà?

Qua hai lần tổ chức Ngày hội STEM tại Hà Nội và TP HCM vừa qua, có thể thấy mỗi sự kiện đều thu hút sự tham gia của hàng nghìn học sinh và phụ huynh, và đều nhận được sự quan tâm, ủng hộ từ Bộ KH&CN cùng nhiều cấp quản lý. 

Tại mỗi Ngày hội STEM, qua những trò chơi khoa học mang tính thực nghiệm các em đã không còn thấy khoa học là tháp ngà màu xám khô khan, mà tìm thấy vẻ đẹp, sự bí ẩn kỳ thú của khoa học qua những thí nghiệm đầy màu sắc. Khoa học không còn xa xôi trong ý niệm, mà là sự thấy, nghe, sờ - chạm một cách sinh động trực quan. Khoa học không còn là sự tiếp thu bài giảng một cách thụ động, mà là sự trực tiếp tham gia trong vai trò người sáng tạo. Khoa học cũng không còn là bài giảng trên giấy, là sự tách biệt các bộ môn, mà hướng các em tới quá trình tư duy tạo ra các sản phẩm hoàn chỉnh, trong đó gắn kết đa kỹ năng, đa lĩnh vực. Đồng thời trong quá trình tham gia vào các trò chơi, các em thấy hình ảnh nhà khoa học trong các anh chị hướng dẫn trẻ trung, cũng như ngay chính bản thân mình. Trong vai trò là nhà khoa học nhí, các em thấy mình nhận được sự yêu quý, trân trọng từ cả cộng đồng.

Đối với các bậc phụ huynh và các nhà giáo dục, khi đến với Ngày hội STEM họ được tiếp nhận các bài trình bày giới thiệu về giáo dục STEM một cách bổ ích từ các chuyên gia tâm huyết, giàu kinh nghiệm thực tiễn. Nhưng có lẽ ấn tượng trực quan nhất mà họ có thể thấy chính là niềm vui, niềm đam mê được thắp lên trong ánh mắt con trẻ. Tất cả các em đều hết sức chăm chú, say mê. Rất nhiều em còn lưu luyến chưa muốn về khi thời gian dành cho sự kiện đã hết.

Kỳ vọng lớn nhất vào ngày hội stem năm nay là gì, thưa bà?

Sự kiện dự kiến sẽ có sự tham gia của 800 học sinh trong độ tuổi 6-12, cùng các bậc phụ huynh và giáo viên, trong đó có cả những đối tượng đến từ các địa phương ngoài Hà Nội. HIện nay theo đăng ký đã có 840 học sinh  đăng ký, hệ thống tự động trên Website: ngay hoi STEM đã đóng.

Từ thành công của hai Ngày hội STEM trước, Ban Tổ chức Ngày hội STEM lần này tại Hà Nội hi vọng sự kiện sẽ tiếp tục đem niềm vui, niềm đam mê khoa học đến với nhiều em học sinh, đồng thời đem nhận thức mới đến với nhiều bậc phụ huynh và các quý thầy cô. 

Qua đó, Ban Tổ chức mong rằng sự kiện sẽ góp phần từng bước đưa giáo dục STEM vào trong từng cơ sở giáo dục, hình thành những CLB STEM trong các trường. Đồng thời, tùy từng điều kiện cụ thể của từng cơ sở, địa phương, các trường ngày hội STEM theo quy mô phù hợp. Đặc biệt, Ban Tổ chức đặt nhiều kỳ vọng ở các quý thầy, quý cô, những người sẽ cùng các em học sinh tiếp tục chinh phục, khám phá những trải nghiệm học tập mỗi ngày trên tinh thần, quan điểm giáo dục STEM, để duy trì ngọn lửa STEM trong các em và lan tỏa rộng khắp hơn nữa.

Ban Tổ chức mong rằng Ngày hội STEM lần này sẽ là một sự kiện giàu ý nghĩa chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, thu hút được sự quan tâm của đông đảo học sinh, phụ huynh, các trường học, các cơ quan quản lý giáo dục và khoa học, cùng nhiều các cơ quan, tổ chức truyền thông; kế thừa được những thành công ấn tượng của hai sự kiện trước.