Người cao tuổi là mục tiêu của đối tượng lừa đảo qua mạng

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm an ninh mạng Athena, nhận định, trong năm vừa qua, tình trạng lừa đảo gia tăng trên toàn cầu chứ không chỉ riêng tại Việt Nam vì tình hình thế giới có nhiều biến động, bao gồm các cuộc xung đột quân sự. Hơn nữa, kinh tế đi xuống cũng làm xuất hiện nhiều tổ chức, cá nhân tham gia các hình thức lừa đảo trên không gian mạng.

Qua tìm hiểu, quan sát, ông Thắng nhận thấy tại Việt Nam, nhóm đối tượng người 55 tuổi trở lên là đối tượng bị các nhóm lừa đảo nhắm đến nhiều nhất. Nhóm người lớn tuổi này dễ bị thao túng tâm lý, dễ bị rơi vào các kịch bản lừa đảo giả mạo cơ quan công quyền, các tổ chức uy tín. Hơn nữa, người lớn tuổi cũng là đối tượng có nhiều tiền để dành hơn.

Mặt khác, ông Ngô Minh Hiếu, người sáng lập dự án Chongluadao.vn cảnh báo đang nổi lên một số hình thức lừa đảo mới: lừa đảo về tình cảm, bao gồm chuyện tình cảm lứa đôi và đánh vào lòng trắc ẩn. Nạn nhân bị lừa theo hình thức này thường mất số tiền rất lớn, từ vài trăm triệu đồng đến tiền tỉ. Bên cạnh đó, một hình thức mới xuất hiện khác là dịch vụ lấy lại tiền lừa đảo. Một số cá nhân giả danh là văn phòng luật sư, cơ quan chức năng, an ninh mạng… để đứng ra nhận thông tin từ người đã bị lừa đảo. Nếu không cẩn thận thì nạn nhân lại tiếp tục rơi vào một bẫy lừa khác. Hay kịch bản lừa đảo cho vay tín dụng đen thông qua các app trên điện thoại di động với thủ tục đơn giản, có tiền nhanh chóng vẫn tiếp tục diễn ra.

Tiếp nữa lừa đảo giả mạo các cơ quan chức năng như cơ quan thuế, bảo hiểm, xã hội… hay các sàn thương mại điện tử, các công ty có uy tín. Trong kịch bản liên quan đến sàn thương mại điện tử lớn, công ty uy tín thì thủ phạm sẽ dẫn dụ nạn nhân tham gia chốt đơn, đầu tư chứng khoán, tiền ảo để có lợi nhuận cao.

Thực tế theo báo cáo mới nhất từ Liên minh Chống lừa đảo toàn cầu (GASA), tình trạng lừa đảo qua mạng tại Việt Nam trong năm 2023 đã đạt con số kinh ngạc là hơn 16 tỉ USD, tương đương với hơn 390.000 tỉ đồng trong khi đó số tiền bị lừa đảo trên toàn thế giới là 53 tỉ USD. Điều đáng chú ý là các cuộc gọi điện thoại và tin nhắn SMS vẫn đang là kênh phổ biến nhất mà bọn lừa đảo sử dụng. Ngoài ra, các nền tảng mạng xã hội như Facebook, WhatsApp, Messenger và Telegram cũng được chỉ ra là các nền tảng có liên quan đến mối đe dọa lừa đảo.

Theo ông Ngô Tuấn Anh, Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS, dữ liệu cá nhân bị thu thập và bán trái phép đã tăng lên gần 1.300 GB trong vòng 2 năm. Trong số này, có nhiều dữ liệu nội bộ và nhạy cảm. Tuy nhiên, theo ông Ngô Tuấn Anh, đó chỉ là "bề nổi của tảng băng" do vẫn còn nhiều vụ việc chưa được phát hiện. Ông cũng chỉ ra rằng nguyên nhân chính là thiếu chính sách về quyền riêng tư từ các đơn vị liên quan.

Đối diện với tình hình đó, ông Ngô Minh Hiếu nhấn mạnh, người dùng cá nhân cần thận trọng, nâng cao cảnh giác và bảo mật thông tin cá nhân khi tham gia các diễn đàn, mạng xã hội. Như các cơ quan quản lý cũng đã thông báo, khi tiếp nhận bất kỳ thông tin nào từ người lạ thì bản thân người nhận phải dừng lại để kiểm chứng, không nên thực hiện theo yêu cầu ngay lập tức. Có thể thực hiện kiểm chứng về thông tin hay một địa chỉ trang web bất kỳ. Sau đó khi thấy thông tin không tin cậy có thể báo về cơ quan an ninh mạng để lực lượng chức năng ngăn chặn và cảnh báo cho người dùng.

Về phía tổ chức, doanh nghiệp Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Giám đốc Trung tâm huấn luyện Cục A05 cho biết, sau khi luật An ninh mạng được thông qua thì các Nghị định, hướng dẫn thi hành, trong đó có Nghị định 13 đã được xây dựng và thông qua. Nghị định 13 không chỉ giúp cho các doanh nghiệp bảo vệ khách hàng và chính mình mà còn giúp cho các doanh nghiệp có thể hoạt động tương thích với các quy định, nguyên tắc, tiêu chuẩn khi ra thị trường quốc tế.

Do đó, chương trình đào tạo nhận thức, tuân thủ Nghị định 13 được tổ chức sẽ giúp cho các cá nhân, doanh nghiệp có thể nâng cao nhận thức và quá trình chấp hành pháp luật tốt hơn thông qua bài giảng từ các chuyên gia. Các chuyên gia có thể cung cấp các thông tin, cách thức, quy trình để đạt sự tuân thủ theo các quy định và được cơ quan có thẩm quyền chấp nhận.

"Việc tuân thủ các quy định bảo đảm tốt nhất quyền của khách hàng và bảo đảm uy tín của doanh nghiệp khi ra thị trường quốc tế", ông Quân nói.

Duy Trinh (t/h)