Cảnh báo: Ô nhiễm không khí khiến tình trạng viêm mũi dị ứng khó kiểm soát

Theo thông tin của Liên Hợp Quốc, ước tính đến năm 2050 có khoảng 68% dân số thế giới sẽ sống ở các trung tâm đô thị. Ô nhiễm không khí ngoài trời ở đô thị là nguyên nhân gây ra 7 triệu ca tử vong trên thế giới mỗi năm - theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh về đường hô hấp bao gồm viêm mũi dị ứng không khí, hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Việt Nam luôn nằm trong top các quốc gia có chất lượng không khí ô nhiễm đáng báo động. Năm 2022, Việt Nam đứng thứ 30 trong bảng xếp hạng ô nhiễm toàn cầu năm 2022, với nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình vượt 5,4 lần so với ngưỡng khuyến cáo của WHO.

Chỉ tính riêng những ngày đầu tháng 6 đến nay, theo số đo của ứng dụng IQ Air tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, ô nhiễm không khí nhiều thời điểm trong ngày đã vượt 150 US AQI, ở mức "Không lành mạnh". Đây được coi là nguyên nhân hàng đầu khiến bệnh viêm mũi dị ứng khởi phát và có chiều hướng tăng nhanh ở nhiều bệnh nhân.

Theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khoảng 2 tháng qua, lượng bệnh nhân tới khám tăng đáng kể. Trong đó, nhiều người mắc viêm mũi dị ứng do các tác nhân từ môi trường sống, nghi do tình trạng ô nhiễm không khí.

Viêm mũi dị ứng là phản ứng của cơ thể khi mũi hít phải dị nguyên (chất gây dị ứng) như phấn hoa, lông động vật, khói bụi,... Khi tiếp xúc với chất gây dị ứng, hệ thống miễn dịch của cơ thể ngay lập tức kích hoạt để chống lại các tác nhân này. Mũi là cơ quan chính tiếp nhận phản ứng phòng vệ nên gây ra các phản ứng điển hình là ngứa mũi, nghẹt mũi, sổ mũi, hắt hơi, đau đầu, đỏ và ngứa mắt hoặc khò khè, khó thở. Do những triệu chứng của viêm mũi dị ứng gần giống như cảm lạnh nên thường bị nhầm lẫn, nhưng khác với bệnh cảm, viêm mũi dị ứng không do vi rút gây ra nên không sốt và không có khả năng lây như cảm.

Ở Việt Nam, theo điều tra của Khoa Dị ứng - Miễn dịch Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương thì viêm mũi dị ứng chiếm 32,2% trong các bệnh về tai mũi họng. Tuy lành tính nhưng viêm mũi dị ứng kéo dài gây mệt mỏi và đuối sức, làm giảm chất lượng sống, ảnh hưởng đến sinh hoạt và làm việc của người bệnh.

Còn theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, mỗi năm số người thiệt mạng do các nguyên nhân bắt đầu từ bụi mịn của Hà Nội gần 5.800 người, chiếm 32% của miền Bắc.

Theo IQ Air, chỉ số chất lượng không khí (gọi tắt là AQI) tại thủ đô Hà Nội hầu hết đều ở mức không lành mạnh. Nồng độ PM2.5 hiện cao gấp 12,2 lần so với tiêu chuẩn chất lượng không khí của WHO. Bụi mịn có hại cho sức khỏe, nhất là nhóm người viêm mũi dị ứng, mắc các bệnh đường hô hấp, người già và trẻ nhỏ

Tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội, số người mắc viêm mũi xoang dị ứng có thể tiếp tục tăng. Những người đã có bệnh viêm mũi xoang từ trước triệu chứng sẽ càng tăng nặng. Hít phải bụi mịn, các hạt khí thải động cơ diesel từ phương tiện giao thông, nấm mốc trong nhà... là tác nhân chính gây ra các phản ứng dị ứng.

Mỗi người nên bảo vệ mũi miệng bằng cách đeo khẩu trang tiêu chuẩn khi ra khỏi nhà. Tăng cường miễn dịch bằng nhiều cách, trong đó, bổ sung các loại vitamin, nhất là vitamin C rất có lợi cho người bệnh viêm mũi xoang. Uống nhiều nước, vệ sinh nhà cửa, diệt trừ nấm mốc. Rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi khi ra ngoài trở về nhà. Người già và trẻ em nên hạn chế ra ngoài trời vào các ngày được dự báo ô nhiễm không khí ở mức có hại. Phòng tránh virus gây bệnh đường hô hấp như cúm, phế cầu khiến cơ thể suy yếu và nhạy cảm hơn với các tác nhân dị ứng.

Người có các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, mắt sưng đỏ, chảy nước mắt, khó thở... kéo dài hơn một tuần không cải thiện nên khám chuyên khoa tai mũi họng để được điều trị phù hợp. Các triệu chứng kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới công việc, học tập, chất lượng sống mà còn có thể trở thành mạn tính, khó điều trị. Các biến chứng viêm mũi dị ứng từ nhẹ đến nguy hiểm có thể xảy ra nhiều hơn ở người có bệnh nền hen suyễn, người suy giảm miễn dịch, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Để ngăn chặn việc tiếp xúc với bụi mịn do ô nhiễm không khí, kiểm soát tốt cơn viêm mũi dị ứng để ngăn chặn căn bệnh trở thành mạn tính, người bệnh cần chú ý chăm sóc sức khỏe ngay tại nhà. Áp dụng 5 mẹo chăm sóc và chữa lành mũi sau đây sẽ giúp bạn kiểm soát và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu.

An Dương (T/h)