Quảng cáo 'lố' thực phẩm chức năng gây nhiều hệ lụy: Cần siết chặt và xử nghiêm

Trước tình trạng nhiều người nổi tiếng quảng cáo thực phẩm chức năng, thực phẩm hỗ trợ điều trị với nội dung sai lệch, thổi phồng công dụng khiến người tiêu dùng hiểu nhầm sản phẩm có thể thay thế thuốc chữa bệnh, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vừa có văn bản yêu cầu siết chặt giám sát và xử lý vi phạm trong lĩnh vực này.

Cục An toàn thực phẩm đã gửi văn bản đến Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đề nghị phối hợp kiểm tra, xử lý những quảng cáo vi phạm pháp luật, đặc biệt trên các trang mạng xã hội, nhằm kịp thời ngăn chặn tình trạng quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng.

Cơ quan này cho biết đã tiếp nhận nhiều phản ánh từ báo chí và người tiêu dùng về việc người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội vi phạm quy định quảng cáo. Trong đó, không ít trường hợp quảng bá sản phẩm một cách phóng đại, gây nhầm lẫn rằng thực phẩm chức năng có khả năng thay thế thuốc chữa bệnh.

Việc tăng cường giám sát được đưa ra trong bối cảnh Bộ Công an vừa triệt phá một đường dây sản xuất và buôn bán sữa bột giả với gần 600 loại sản phẩm, thu lợi bất chính khoảng 500 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhiều nghệ sĩ như BTV Quang Minh, Vân Hugo và NSND Hồng Vân đã bị khán giả chỉ trích, đòi tẩy chay do từng xuất hiện trong các video quảng cáo những sản phẩm sữa từng bị xử phạt.

Quảng cáo sai sự thật về các sản phẩm thực phẩm chức năng gây ra không ít hệ lụy. Ảnh minh họa

Trước đó, vào tháng 3/2024, dòng sữa do BTV Quang Minh và Vân Hugo quảng cáo đã bị cơ quan chức năng xử phạt vì vi phạm quy định quảng cáo. Ngoài ra, BTV Quang Minh còn từng xuất hiện trong quảng cáo nhiều sản phẩm sữa bột khác, bao gồm sữa hỗ trợ phát triển trí não cho trẻ em và sữa dành cho người tiểu đường.

Trong các clip quảng cáo, những sản phẩm này thường được người nổi tiếng giới thiệu bằng những lời lẽ như "siêu phẩm sữa non tăng chiều cao số một hiện nay", khiến không ít khán giả bức xúc và đặt câu hỏi về tính xác thực của các thông tin được đưa ra.

Việc người nổi tiếng, có sức ảnh hưởng tiếp tay cho những sản phẩm quảng cáo sai sự thật đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về trách nhiệm xã hội và sự minh bạch trong hoạt động truyền thông quảng bá.

Đề cập tới hành vi quảng cáo sai sự thật các sản phẩm thực phẩm, hàng hóa, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết, hành vi quảng cáo sai sự thật của những người nổi tiếng sẽ gây ra nhiều thiệt hại cho xã hội, cho người tiêu dùng. Vì vậy trách nhiệm pháp lý cần được đặt ra nghiêm khắc hơn so với các trường hợp vi phạm khác.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cũng đánh giá, tình trạng nghệ sĩ, người nổi tiếng và KOLs (Người có tiếng nói trong xã hội - PV) quảng cáo thiếu chọn lọc, không chính xác đối với các sản phẩm trên không gian mạng đang diễn ra theo chiều hướng phức tạp hóa, tác động tới nhiều người và tiềm ẩn những hệ lụy tiêu cực tới xã hội. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm tới nay vẫn chưa đủ triệt để, chưa đủ tính răn đe, cảnh tỉnh. Thậm chí, tình trạng quảng cáo quá đà, sai sự thật hiện còn gia tăng khiến việc xử lý gặp khó khăn, dù pháp luật đã có quy định đầy đủ chế tài đối với hành vi này.

Luật Quảng cáo năm 2012 (sửa đổi bổ sung 2018) đã có những quy định khá đầy đủ, chi tiết về các hành vi bị cấm trong quảng cáo, trong đó có cấm quảng cáo sai sự thật. Những hành vi nói quá về giá trị, tác dụng, công dụng của sản phẩm được xác định là quảng cáo sai sự thật. Người thực hiện hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo khoản 1, Điều 10 Luật Bảo vệ người tiêu dùng 2023, tổ chức, cá nhân kinh doanh không được phép lừa dối hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng thông qua việc cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, không chính xác về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà tổ chức, cá nhân kinh doanh bán, cung cấp.

Như vậy, đối chiếu các quy định của pháp luật, việc các nghệ sĩ, người nổi tiếng hay KOLs quảng cáo "quá lố", sai sự thật về các sản phẩm là hành vi vi phạm pháp luật về quảng cáo, bảo vệ người tiêu dùng và có thể bị áp dụng các chế tài xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại khoản 9, điều 8 Luật Quảng cáo, quảng cáo sai sự thật là quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố. Đây là một trong những hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo.

Theo quy định tại khoản 3, điều 5 và khoản 5 điều 34 nghị định 38/2021/NĐ-CP đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.

Về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố (trừ trường hợp quy định tại khoản 4 điều 51, điểm b khoản 4 điều 52, khoản 1 điều 60, điểm c khoản 1 điều 61 nghị định 38/2021/NĐ-CP) thì người thực hiện hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính đến 80 triệu đồng đối với cá nhân, và có thể bị phạt đến 160 triệu đồng đối với tổ chức.

An Dương (T/h)