Sử dụng thực phẩm có hàm lượng aflatoxin nguy cơ gây ung thư

Trước đó, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tiến hành các cuộc điều tra và nghiên cứu có liên quan về ung thư và phát hiện ra rằng loại ung thư có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở các nước châu Á là ung thư gan. Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể và đóng vai trò là "máy thải độc của con người". Chức năng chính của gan là chuyển hóa và giải độc. Vì gan có ít dây thần kinh cảm giác nên ngay cả sau khi mắc bệnh cũng không gây ra triệu chứng rõ ràng. Do đó, nó thường bị mọi người bỏ qua, làm chậm trễ thời điểm chữa bệnh tốt nhất.

Hướng dương, hạt bí, hạt dưa là món ăn vặt khoái khẩu của nhiều người, tuy nhiên, nếu vô tình ăn phải hạt bị đắng, bạn phải nhổ ra kịp thời và lập tức súc miệng bằng nước sạch. Một số hạt được lưu trữ lâu và không bảo quản đúng cách sẽ sản sinh ra một lượng lớn độc tố aflatoxin. Nếu không thể loại bỏ aflatoxin trong thời gian ngắn nhất nó có thể dễ dàng gây ra phản ứng ngộ độc trong cơ thể.

Hay Aflatoxin thường thấy trong thực phẩm có hàm lượng tinh bột cao như ngô và đậu phộng. Do vậy, các chuyên gia khuyến cáo cần kiểm tra xem thực phẩm có bị mốc không trước khi ăn. Nếu để lạc và ngô ở nơi lạnh và ẩm trong thời gian dài, bên trong sẽ xuất hiện nhiều nấm mốc, bao gồm cả aflatoxin.

Khi phát hiện thức ăn bị mốc, hãy vứt bỏ chúng càng sớm càng tốt, đừng cố gắng tận dụng lại. Hoặc đậu nành, đậu xanh, đậu đen và đậu tằm bị hỏng có thể sinh ra aflatoxin. Tiêu thụ quá nhiều đậu nành hư hỏng có thể gây ngộ độc thực phẩm cấp tính và làm tăng nguy cơ ung thư.

Aflatoxin cũng có thể được sản sinh trong các loại dầu thực vật bị hỏng như dầu đậu nành, dầu ngô, dầu ô liu, dầu hạt cải và dầu mè. Khi bạn thấy mùi vị và tính chất của dầu ăn trong nhà đã thay đổi, tốt nhất nên vứt bỏ nó càng sớm càng tốt. Aflatoxin có tác hại cực kỳ nghiêm trọng đối với mô gan của con người. Sử dụng thực phẩm nấu bằng dầu thực vật hỏng trong thời gian dài dễ dẫn đến ung thư gan.

Sử dụng thực phẩm có hàm lượng aflatoxin có thể gây ung thư. (Ảnh minh họa).

TS. BS Hoàng Minh Đức, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nhận định: Aflatoxin là một trong những độc tố nấm mốc nguy hiểm nhất đối với con người và động vật. Trong đó, aflatoxin B1 được xem là loại có độc tính cao nhất và có khả năng gây ung thư mạnh.

Aflatoxin gây ung thư chủ yếu qua đường ăn uống khi con người tiêu thụ thực phẩm nhiễm độc tố này. Khi vào cơ thể, aflatoxin được chuyển hóa tại gan bởi enzyme cytochrome P450, tạo thành aflatoxin-8,9-epoxide, một chất có khả năng gắn vào DNA và gây đột biến gen.

Mục tiêu chính của aflatoxin là gen TP53, đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát sự phát triển của tế bào và ngăn chặn khối u. Đột biến tại gen TP53 có thể làm mất khả năng kiểm soát phân chia tế bào, từ đó dẫn đến sự hình thành ung thư, đặc biệt là ung thư gan (carcinoma tế bào gan – HCC).

TS. BS Hoàng Minh Đức cho biết thêm: “Nguy cơ ung thư gan tăng cao hơn khi aflatoxin kết hợp với nhiễm virus viêm gan B (HBV). Cơ chế của sự tương tác này là virus HBV làm tăng nguy cơ đột biến DNA do aflatoxin, đẩy nhanh quá trình hình thành ung thư gan”.

Để phòng tránh nhiễm aflatoxin, TS. BS Hoàng Minh Đức khuyến cáo cần: Bảo quản thực phẩm đúng cách: Giữ thực phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc; Chọn thực phẩm an toàn: Không sử dụng các loại hạt, ngũ cốc bị mốc hoặc có màu sắc bất thường; Chế biến hợp lý: Aflatoxin không bị phá hủy hoàn toàn ở nhiệt độ nấu ăn thông thường, nhưng có thể giảm khi thực phẩm được chế biến kỹ, chẳng hạn như rang hoặc lên men; Kiểm soát chất lượng thực phẩm: Các quốc gia có quy định nghiêm ngặt về giới hạn aflatoxin trong thực phẩm. Người tiêu dùng nên ưu tiên chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín.

"Aflatoxin là độc tố nguy hiểm, liên quan mật thiết đến ung thư gan. Việc kiểm soát và giảm thiểu tiếp xúc với aflatoxin thông qua chế độ ăn uống an toàn là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Cùng với đó, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ nhiễm aflatoxin để phòng tránh các tác hại lâu dài", TS. BS Hoàng Minh Đức chia sẻ.

Thanh Hiền (t/h)