Tàu ngầm lớp Lyra Project 705- 'sát thủ diệt ngầm' nhanh nhất thế giới

Tin tức trên báo Kiến Thức, tàu ngầm lớp Lyra Project 705 được Cục Thiết kế Malakhit Liên Xô bắt đầu chương trình phát triển tàu vào những năm 1960. Tàu ngầm thế hệ mới đáp ứng nhiều yêu cầu như lượng giãn nước nhỏ; tốc độ cao đủ khả năng đuổi theo bất kỳ con tàu nào; khả năng cơ động tốt đối phó vũ khí chống ngầm; khả năng “tàng hình” tránh bị đối phương phát hiện (bằng khí tài trinh sát trên không, dưới biển) và thủy thủ đoàn rất ít.

Năm 1977, Liên Xô đã chính thức đưa vào hoạt động tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Lyra Project 705 (NATO định danh là Alfa). Con tàu trang bị lò phản ứng chì-bismuth hóa lỏng độc đáo để giảm kích thước lò phản ứng, từ đó giảm kích thước tổng thể con tàu. Tàu ngầm Lyra có thể đạt tốc độ tối đa tới 76km/h (tức 41 hải lý/h) dưới mặt nước. Đây là tốc độ mà chưa có bất kỳ tàu ngầm nào trên thế giới đạt được tính tới ngày nay.

Kiểu lò phản ứng này cũng an toàn hơn, nếu có sự cố xảy ra thì hỗn hợp chì-bimuth sẽ đông cứng lại và không thể phát nổ. Đặc biệt, tàu được thiết kế với tính tự động hóa cao giúp làm giảm số lượng thủy thủ đoàn vận hành tàu xuống khoảng 30 người.

Tàu được trang bị 6 máy phóng ngư lôi cỡ 533mm cho phép bắn nhiều loại vũ khí gồm ngư lôi chống ngầm SET-65/53-65K, ngư lôi chống ngầm/chống tàu mặt nước nhanh nhất thế giới VA-111, tên lửa hành trình chống ngầm tầm xa và thủy lôi. Với lượng vũ khí này, kết hợp tốc độ cao hơn bất kỳ loại tàu nào, tàu ngầm lớp Lyra Project 705 có thể coi là “sát thủ diệt ngầm” nguy hiểm nhất của Liên Xô.

Tin tức trên báo VnExpress, trong các bản báo cáo chính thức của Lầu Năm Góc thì tàu ngầm lớp Lyra Project 705 có thể lặn sâu 800 m, đạt tốc độ khi lặn 79,6 - 83,3 km/h, nhanh hơn bất cứ loại ngư lôi nào thời đó, khiến nó trở nên bất khả xâm phạm trước tàu ngầm cũng như các loại tầu nổi của Mỹ và phương Tây.

Khi nhận được các thông tin tình báo về tàu ngầm lớp Lyra, hải quân Mỹ và các nước đồng minh đã lập tức báo động và gấp rút khởi động chương trình phát triển ngư lôi tấn công Mark 48, ngư lôi cao tốc Spearfish (có tốc độ lên đến 150 km/h) và tên lửa UUM-125 Sea Lance để đối phó với mối đe dọa thực sự này. Do tốc độ nghiên cứu chậm, những loại vũ khí này chỉ được đưa vào sử dụng vào những năm 1990, khi Lyra đã chính thức "về hưu".

Tuy nhiên, trái ngược với những lo lắng của Mỹ và phương Tây, tàu ngầm Lyra đã gặp rất nhiều vấn đề về kỹ thuật, điển hình là những khó khăn trong việc duy trì động cơ hoạt động ổn định.

Bên cạnh đó, do được làm bằng vật liệu titanium nên giá thành Lyra rất đắt đỏ khiến nó trở thành gánh nặng trong ngân sách quốc phòng đang có chiều hướng đi xuống của Liên Xô giai đoạn cuối Chiến tranh Lạnh. Sau năm 1989, hải quân Nga ngưng hoạt động và tháo dỡ toàn bộ các tàu ngầm này.

An Dương (T/h)