TCVN về hệ thống tưới phun mưa cho cây công nghiệp và vây rau

Việc quản lý nước tưới ngày càng trở thành vấn đề quan trọng trong nông nghiệp hiện đại, nhất là khi biến đổi khí hậu khiến lượng mưa không ổn định, dẫn đến khô hạn hoặc lũ lụt cục bộ. Tưới phun mưa là giải pháp hiệu quả, cung cấp nước đồng đều, giảm thất thoát và tăng năng suất cây trồng.

Tuy nhiên, trước đây, chưa có tiêu chuẩn quốc gia thống nhất cho các hệ thống tưới phun mưa chuyên dùng cho từng nhóm cây trồng, khiến việc thiết kế, lắp đặt và vận hành còn chưa tối ưu. Đáp ứng nhu cầu này, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã công bố TCVN 14272-1:2024 và TCVN 14272-2:2024 cho cây công nghiệp ngắn ngày và cây rau.

Về TCVN 14272-1:2024, hướng dẫn thiết kế, lắp đặt và vận hành hệ thống tưới phun mưa cho cây công nghiệp ngắn ngày như ngô, lạc, đậu, khoai lang và các loại cây trồng công nghiệp thu hoạch trong thời gian ngắn. Tiêu chuẩn đưa ra các yếu tố kỹ thuật quan trọng bao gồm áp suất hoạt động, khoảng cách giữa các vòi phun, lượng nước tưới cần thiết theo giai đoạn sinh trưởng và cấu hình hệ thống dẫn nước. Việc tuân thủ các yêu cầu này giúp đảm bảo nước tưới được phân phối đều trên diện tích trồng, hạn chế tình trạng cây ở giữa hoặc gần vòi phun bị thừa nước trong khi cây ở mép rẫy thiếu nước.

TCVN 14272-1:2024 cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo dưỡng và kiểm tra hệ thống tưới. Vòi phun phải được vệ sinh định kỳ, ống dẫn và bơm nước được kiểm tra áp suất, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và tránh thất thoát nước. Đồng thời, tiêu chuẩn hướng dẫn các biện pháp tối ưu hóa sử dụng nước như lắp đặt van điều chỉnh, đồng hồ đo lưu lượng và các cảm biến giám sát độ ẩm đất. Đây là cơ sở khoa học giúp nông dân và doanh nghiệp trồng cây công nghiệp ngắn ngày giảm chi phí, tăng hiệu quả tưới và cải thiện năng suất.

Còn TCVN 14272-2:2024, tập trung vào hệ thống tưới phun mưa cho cây rau. Rau là nhóm cây có nhu cầu nước cao, nhạy cảm với sự thay đổi độ ẩm, do đó, việc cung cấp nước cần chính xác và đồng đều. Tiêu chuẩn quy định các thông số kỹ thuật của hệ thống tưới cho rau như khoảng cách giữa các vòi phun nhỏ giọt hoặc phun sương, lượng nước tưới phù hợp từng loại rau và giai đoạn sinh trưởng, và chiều cao lắp đặt vòi phun để tránh làm hư hại cây hoặc rửa trôi phân bón trên lá.

Ngoài ra, TCVN 14272-2:2024 còn hướng dẫn thiết kế hệ thống linh hoạt, có thể điều chỉnh lượng nước theo từng ngày, từng tuần hoặc theo điều kiện thời tiết, nhờ đó nông dân có thể tiết kiệm nước mà vẫn đảm bảo cây rau phát triển tối ưu. Tiêu chuẩn cũng yêu cầu bảo trì định kỳ và kiểm tra hiệu suất tưới, bao gồm đánh giá sự đồng đều của nước tưới, kiểm tra các vòi phun bị tắc hoặc hỏng, nhằm duy trì hiệu quả lâu dài.

Việc kết hợp hai phần tiêu chuẩn giúp tạo ra một khung pháp lý và kỹ thuật toàn diện cho các hệ thống tưới phun mưa tại Việt Nam. Các tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo hiệu quả tưới và tiết kiệm nước, mà còn hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp áp dụng kỹ thuật hiện đại, giảm tổn thất nước, phân bón và năng lượng. Đồng thời, việc áp dụng tiêu chuẩn góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp và thúc đẩy nông nghiệp bền vững, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

TCVN 14272-1:2024 và TCVN 14272-2:2024 còn là cơ sở để thiết kế hệ thống tưới tích hợp công nghệ tự động hóa và cảm biến, giúp giám sát độ ẩm đất, nhiệt độ và lượng nước tiêu thụ theo thời gian thực. Điều này đặc biệt quan trọng trong điều kiện biến đổi khí hậu, giúp nông dân phản ứng kịp thời với hạn hán, mưa lớn hoặc các điều kiện thời tiết bất lợi, từ đó bảo vệ mùa màng và tối ưu hóa năng suất.

Việc áp dụng tiêu chuẩn này cũng hỗ trợ các cơ quan quản lý nông nghiệp trong việc kiểm tra và đánh giá hiệu quả sử dụng nước, từ đó hoạch định chính sách phát triển nông nghiệp bền vững, khuyến khích các kỹ thuật tưới hiện đại và giảm áp lực khai thác tài nguyên nước. Đồng thời còn giúp nông dân và doanh nghiệp tối ưu hóa sử dụng nước, giảm chi phí, nâng cao năng suất và phát triển nông nghiệp bền vững.

An Dương