Thách thức và cơ hội cho xuất khẩu da giày trong cuộc đua tiêu chuẩn xanh

(VietQ.vn) - Doanh nghiệp da giày Việt Nam đang đối mặt với áp lực chuyển đổi sang sản xuất bền vững để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh trên thị trường quốc tế từ việc kiểm kê khí nhà kính đến ứng dụng công nghệ hiện đại.
Nhật Bản công bố tiêu chuẩn xanh mới về phát triển đô thị
Nâng cao năng suất, chất lượng ngành cà phê theo tiêu chuẩn xanh bền vững
Doanh nghiệp Việt Nam đối mặt hàng loạt quy định khắt khe về tiêu chuẩn xanh của EU
Tiêu chuẩn xanh đẩy mạnh xuất khẩu bền vững
Ngành dệt may cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xanh đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường
Xu hướng sản xuất xanh
Theo Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 13/8/2024, gần 100 doanh nghiệp dệt may và da giày phải kiểm kê khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, nhưng cũng đặt ra áp lực lớn đối với ngành da giày – vốn được coi là một trong những ngành gây ô nhiễm cao.
Để không bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, các doanh nghiệp da giày buộc phải thích ứng với Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, áp dụng sản xuất tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), và phát triển xanh. Ông Gerwin Leppink - chuyên gia từ Tổ chức WRAP (Worldwide Responsible Accredited Production), khẳng định rằng tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, trách nhiệm xã hội là điều kiện tiên quyết để xuất khẩu thành công sang các thị trường lớn như Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU).
Đảm bảo tiêu chuẩn xanh để ngành da giày chinh phục thị trường khó tính. Ảnh minh họa
Theo Hiệp hội Da giày, Túi xách Việt Nam (Lefaso), sản xuất xanh đang trở thành xu hướng tất yếu để duy trì kim ngạch xuất khẩu. Thách thức lớn nhất hiện nay là đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững mà các thị trường nhập khẩu như EU yêu cầu, bao gồm thiết kế sinh thái, truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng. Những thay đổi chính sách từ các quốc gia nhập khẩu có thể tác động mạnh mẽ đến ngành da giày Việt Nam.
Hiện tại, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về sản xuất giày dép với 1,3 tỷ đôi mỗi năm, chiếm 5,4% thị phần toàn cầu, và đứng thứ 2 về xuất khẩu với 1,276 tỷ đôi/năm, chiếm 7,3% thị phần. Ngành da giày tạo việc làm cho khoảng 1,5 triệu lao động và đóng góp 8% GDP quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 10% vào năm 2025, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 29 tỷ USD, các doanh nghiệp cần nỗ lực nhiều hơn trong việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành đã chủ động chuyển đổi sản xuất để đáp ứng yêu cầu xanh. Điển hình là Công ty TNHH MTV Catlongs, chuyên xuất khẩu giày dép sang Mỹ và Nhật. Công ty đã sử dụng nguyên liệu tái chế như vỏ trấu, vỏ đậu phộng để sản xuất đế giày, đáp ứng tiêu chuẩn cao của thị trường châu Âu.
Công ty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam cũng đang áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất xanh để gia công đế, khuôn mẫu giày. Bà Nguyễn Thị Ngọc - Phó Tổng giám đốc công ty chia sẻ: “Thời gian qua, dù khó khăn, Công ty cũng tham gia dự án giảm thiểu năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính của các nhãn hàng như Adidas, Nike…”.
Thách thức và giải pháp
Theo ông Nguyễn Thanh Tuấn - Giám đốc Công ty Giày VASA, phát triển bền vững là xu hướng không thể đảo ngược. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần sự hỗ trợ từ nhà nước trong việc phát triển nguồn nguyên liệu sạch, vốn và đào tạo đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Nhiều chuyên gia nhận định rằng sự chủ động của doanh nghiệp là yếu tố quyết định. Trong khi các quốc gia phát triển như EU đã thiết lập quy trình sản xuất bài bản và chi tiết, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa quen với tư duy sản xuất tuần hoàn và thường bỏ qua một số công đoạn để tiết giảm chi phí. Khoảng cách về trình độ công nghệ cũng là một rào cản lớn mà doanh nghiệp cần vượt qua.
Ngành da giày đặt mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu 38-40 tỷ USD vào năm 2030 và phát triển hiệu quả theo mô hình kinh tế tuần hoàn vào năm 2035. Để đạt được điều này, Lefaso khuyến nghị các doanh nghiệp nhanh chóng minh bạch chuỗi cung ứng, tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu và bảo đảm trách nhiệm xã hội, môi trường trong sản xuất.
Trong bối cảnh các yêu cầu từ thị trường nhập khẩu ngày càng cao, sản xuất xanh không chỉ là cơ hội mà còn là yêu cầu bắt buộc để ngành da giày Việt Nam duy trì vị thế trên thị trường quốc tế.
Duy Trinh (t/h)