Thay đổi khái niệm 1 kilogram trên toàn thế giới

author 17:38 20/05/2019

(VietQ.vn) - Ngày 20/5 không chỉ là ngày Quốc tế đo lường (World Metrology Day) mà còn sẽ cột mốc đánh dấu sự kiện: Khái niệm 1 kilogam (kg) sẽ hoàn toàn thay đổi so với những gì mà chúng ta biết trong 130 năm qua.

Sự kiện: CHÀO MỪNG 60 NĂM THÀNH LẬP NGÀNH TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG

Trong hơn 1 thế kỷ qua, khái niệm 1kg được định nghĩa hết sức đơn giản: là một khối kim loại được làm từ platinum và iridi mang tên "Le Grand K" (hay International Prototype Kilogram - IPK). Bản gốc của IPK được đặt tại Văn phòng Cân đo Quốc tế ở Pháp từ năm 1889, nằm trong một bình chứa có độ bảo mật cực cao. Để tiếp cận IPK, chỉ có các nhà khoa học được ủy quyền mới có thể thôi.

Nhưng bản thân IPK lại không hề hoàn hảo. Dù có cất kín thế nào thì qua thời gian, nó sẽ hấp thụ thêm nguyên tử từ môi trường và trở nên nặng hơn, nên đòi hỏi phải được bảo dưỡng thường xuyên. Và sự thực là có đến hơn 40 bản sao của IPK ở khắp nơi trên thế giới, đâm ra quy chuẩn này trở nên mông lung hơn bao giờ hết.

Vào thập niên 1980, người ta đã tiến hành kiểm tra lại IPK sau khi bảo dưỡng và phát hiện ra nó đã nhẹ hơn một vài microgram so với dữ liệu trước đó. Điều này có nghĩa rằng các sản phẩm được thiết kế theo quy chuẩn kilogram IPK đều phải tính toán lại trọng lượng. Doanh nghiệp sản xuất khi đó đã rất tức giận, luật sư được mời đến, trong khi các nhà đo lường bị chỉ trích và nghi ngờ về năng lực.

Khi các nhà khoa học xử lý nguyên mẫu khối trụ này lại bị mất đi các nguyên tử và ước tính cho tới thời điểm kiểm tra cuối Le Grand K đã mất đi tổng cộng 50 micro gram.

Vì những bất cập trên, kể từ ngày 20/5/2019, 1kg sẽ được định nghĩa là tổng khối lượng của một số lượng photon cụ thể của một bước sóng cụ thể. Với sự thay đổi này, kg sẽ được xác định theo 2 đại lượng là giây và mét, vốn đều là những hằng số vật lý và do đó, sẽ đáng tin cậy hơn so với một vật thể nhân tạo như khối trụ hợp kim.

photo-1-15422583987781955525041-0926

1kg mới sẽ được định nghĩa lại theo hằng số Planck - do Max Planck tìm ra.

Terry Quinn, Giám đốc danh dự của Cục đo lường và trọng lượng quốc tế BIPM, cho biết: “Đây là quyết định quan trọng nhất mà BIPM đã đưa ra trong vòng 100 năm qua. Nghe có vẻ hơi cường điệu nhưng có lẽ là sự kiện quan trọng nhất, ít ra là từ 1960, khi người ta chấp nhận hệ thống đo lường quốc tế".

Ngoài 1 kg, vào ngày hôm nay, định nghĩa của 1 ampere, kelvin và mole cũng sẽ được định nghĩa bằng phương pháp mới. Các nhà khoa học cho biết tất cả thay đổi đều sẽ dễ dàng cập nhật do không phụ thuộc quá nhiều vào những khái niệm xưa cũ.

Sự thay đổi của các đại lượng này sẽ không gây ra bất kỳ ảnh hưởng nào tới cuộc sống thường ngày của người dân bình thường trên khắp trái đất này. Tuy nhiên đối với cộng đồng khoa học, đây sẽ là một sự kiện lịch sử. Nó sẽ cho các nhà nghiên cứu một công cụ chính xác hơn rất nhiều để tiến hành các phép đo đạc, từ đó có thể tái khẳng định các định luật vật lý.

Trương Vân (t/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang