Thí điểm truy xuất nguồn gốc sầu riêng hướng tới minh bạch chuỗi cung ứng

Theo đó, giai đoạn thí điểm sẽ được triển khai từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026, tập trung xây dựng và vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc sầu riêng thống nhất, kết nối từ khâu sản xuất, thu mua, sơ chế, đóng gói đến vận chuyển và phân phối. Hệ thống cho phép ghi nhận dữ liệu theo thời gian thực, truy xuất thông tin sản phẩm thông qua mã QR hoặc các công nghệ xác thực điện tử khác, gắn trực tiếp trên từng quả sầu riêng hoặc lô hàng.

Đối với người tiêu dùng, hệ thống giúp dễ dàng kiểm tra xuất xứ, chất lượng và mức độ an toàn của sầu riêng lưu thông trên thị trường. Với nông hộ, hợp tác xã và doanh nghiệp, đây là công cụ quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả hơn, góp phần nâng cao giá trị thương mại và uy tín sản phẩm. Còn với cơ quan quản lý nhà nước, hệ thống truy xuất nguồn gốc tạo nền tảng dữ liệu để giám sát chất lượng, phát hiện sớm rủi ro và xử lý vi phạm trong toàn chuỗi.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu tối thiểu 5 doanh nghiệp tham gia thí điểm, đồng thời tổ chức cấp và gắn tem xác thực điện tử cho các lô sầu riêng đủ điều kiện. Tem xác thực do cơ quan chức năng phát hành, tích hợp công nghệ QR, NFC hoặc RFID.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng xác định việc hoàn thiện hành lang pháp lý và quy trình nghiệp vụ là nhiệm vụ trọng tâm. Các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật và tài liệu hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc sẽ được rà soát, cập nhật, bảo đảm phù hợp với yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Rà soát, chuẩn hóa và nâng cấp, mở rộng hệ thống truy xuất nguồn gốc tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhằm đáp ứng với các yêu cầu thực tế tại Bộ cũng như phù hợp với các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan; đảm bảo kết nối, chia sẻ và đồng bộ dữ liệu với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia, cổng thông tin truy xuất nguồn gốc các địa phương và với các hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia khác.

Kiểm soát, theo dõi các sản phẩm sầu riêng đang đăng ký trên hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản tại Bộ, phục vụ thống kê, dự báo thị trường, theo dõi luồng di chuyển để kiểm soát chất lượng, tình trạng hoạt động của các cơ sở sản xuất kinh doanh đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Cung cấp hạ tầng công nghệ thông tin (máy chủ, đường truyền, an ninh mạng, v.v.) để hệ thống tuy xuất nguồn gốc hoạt động ổn định, thông suốt, an toàn. Đáp ứng các yêu cầu kết nối, chia sẻ dữ liệu với cổng thông tin  truy xuất nguồn gốc quốc gia và các hệ thống liên quan theo định hướng chung. Bên cạnh đó Bộ cũng nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ mới. Các giải pháp như blockchain, dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) sẽ từng bước được nghiên cứu, tích hợp.

Hợp tác với các đối tác nước ngoài, tổ chức cấp mã số mã vạch quốc tế để tiếp nhận, chuyển giao công nghệ, công nhận hệ thống và thừa nhận kết quả truy xuất nguồn gốc lẫn nhau. Tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế về truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam với sự tham gia của các bộ, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, hộ nông dân và các cá nhân.

Xây dựng chính sách nhằm ưu tiên, thu hút các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế cùng đầu tư xây dựng và phát triển trong các hoạt động liên quan đến truy xuất nguồn gốc. Song song với triển khai kỹ thuật, công tác tuyên truyền, đào tạo và tập huấn được đặt ra nhằm nâng cao nhận thức cho nông dân và doanh nghiệp về lợi ích của truy xuất nguồn gốc.

Kết thúc giai đoạn thí điểm, các cơ quan chức năng sẽ tổ chức đánh giá toàn diện hiệu quả hệ thống, từ độ chính xác dữ liệu, tính thuận tiện cho người sử dụng đến chi phí, lợi ích mang lại. Trên cơ sở đó, Bộ sẽ xem xét điều chỉnh, hoàn thiện và tiến tới nhân rộng mô hình truy xuất nguồn gốc cho các mặt hàng nông sản chủ lực khác, hướng tới triển khai chính thức trên phạm vi toàn quốc vào cuối năm 2026.

 An Dương