Thuốc lá thế hệ mới nào gây ra nhiều nguy cơ nhất cho sức khỏe người dùng?

author 06:15 23/03/2023

(VietQ.vn) - Hiện nay trên thị trường thuốc lá thế hệ mới phổ biến nhất là hai dòng sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử. Tuy nhiên chúng đều có những tác hại khác nhau.

Dòng sản phẩm thuốc lá điện tử nào có nhiều tác hại nhất

Đều là các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, hoạt động bằng thiết bị điện tử, nhưng hai dòng sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử khác biệt nhau từ nguyên liệu, cơ chế vận hành, kiểu dáng, cũng như tính phổ biến và mức độ ảnh hưởng đến cộng đồng trong thời gian gần đây.

Đặc điểm chung dễ thấy rõ của các dòng thuốc lá thế hệ mới này chính hoạt động bằng thiết bị điện tử, nên cả thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử thường bị gom chung và gọi nhầm là “thuốc lá điện tử”. Trên thực tế, hai dòng sản phẩm hiện đang được lưu hành trên thị trường “chợ đen” này có những khác biệt đáng kể.

Theo đó, thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá hoạt động theo cơ chế làm nóng - không đốt cháy, tạo ra nicotine từ nguyên liệu thuốc lá tự nhiên để cung cấp cho người hút thuốc. Do vậy, thuốc lá làm nóng khá quen thuộc và phổ biến đối với những người đã từng hút thuốc.

Thuốc lá điện tử nguy hại cho sức khỏe. Ảnh minh họa

Trong khi đó, thuốc lá điện tử có cơ chế làm bay hơi dung dịch có chứa hoặc không chứa nicotine. Đặc biệt, thuốc lá điện tử có hai loại, một loại là “hệ thống đóng” (closed system) chỉ sử dụng dung dịch đóng gói sẵn từ nhà sản xuất. Tuy nhiên, loại này ít phổ biến trên thị trường vì người dùng không thể pha chế và sử dụng hỗn hợp dung dịch theo sở thích.

Loại còn lại là “hệ thống mở” (open system), cho phép người dùng pha trộn dung dịch theo nhu cầu, tăng giảm liều lượng nicotine, tạo nhiều mùi hương khác nhau, thậm chí có chất tạo màu cho khói.

Do đó, thuốc lá điện tử hệ thống mở không chỉ là sản phẩm phổ biến hiện nay đối với cả người đã từng hoặc chưa từng hút thuốc, đặc biệt là giới trẻ, mà còn tạo ra nhiều kẽ hở để những kể xấu trục lợi bằng cách thêm các chất cấm, cần sa, ma túy.

Thực tế, các trường hợp này đều đến từ việc sử dụng thuốc lá điện tử hệ thống mở từ nguồn buôn lậu, trong đó đối tượng sử dụng đã bị dẫn dụ bởi người bán, hoặc tự có chủ đích tìm kiếm chất cấm chứa trong vỏ bọc thuốc lá điện tử trá hình.

Hiện nay, do chưa có khung pháp luật kiểm soát phù hợp, nên việc tiếp cận thông tin chính thống, minh bạch về sản phẩm còn nhiều hạn chế. Đây cũng chính là điều kiện để nhiều kẻ gian thổi phồng sản phẩm, lôi kéo thanh thiếu nhiêu bằng nhiều chiêu trò câu dẫn tinh vi.

Theo nghiên cứu về hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông năm 2020, tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam là 12,39%), riêng ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%. Tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá điện tử cũng tăng cao hơn so với hút thuốc lá điếu thông thường. Trong khi đó, với thuốc lá làm nóng, hiện ở Việt Nam chưa có bất cứ dẫn chứng nào về sự quan tâm của giới trẻ với sản phẩm này.

Tại nhiều nước phát triển, như Nhật Bản, việc thương mại hóa thuốc lá làm nóng được cho là giải pháp hữu hiệu trong việc ngăn chặn giới trẻ hút thuốc lá điếu.

Sau 5 năm thực thi, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điếu đã giảm đến 44%. Hay tại Hàn Quốc, Nga, Anh, Mỹ, New Zealand, Israel và một số quốc gia khác cũng cho phép thuốc lá thế hệ mới đã qua kiểm nghiệm khoa học được lưu hành chính thức như một công cụ bổ trợ cho chiến lược kiểm soát thuốc lá toàn diện.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có 79/111 quốc gia đặt thuốc lá điện tử và 184/193 quốc gia đặt thuốc lá làm nóng dưới sự kiểm soát của luật kiểm soát thuốc lá quốc gia.

Điểm chung của các quốc gia nói trên là xác định rất rõ thuốc lá thế hệ mới là sản phẩm thay thế chỉ dành cho người hút thuốc lá điếu trưởng thành chuyển đổi sử dụng để giảm tác hại cho bản thân và cộng đồng, đồng thời thông tin rõ sản phẩm hoàn toàn không phù hợp cho thanh thiếu niên (dưới 18 hoặc 21 tuổi).

Dưới 18 tuổi không được phép sử dụng, mua bán các sản phẩm thuốc lá

Tại Việt Nam, việc xây dựng khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới cũng đã được chỉ đạo triển khai từ sớm, được xác định là việc cấp bách đối với nhu cầu thực tiễn, vừa góp phần phòng chống buôn lậu thuốc lá, vừa bảo vệ giới trẻ khỏi những hệ lụy từ vấn nạn này.

Nhiều chuyên gia cho rằng nếu là sản phẩm cung cấp nicotine đều có thể dùng luật Phòng, chống tác hại thuốc lá hiện hành để kiểm soát. Vì xét cho cùng, đây đều là những sản phẩm gây nghiện và chỉ được phép cung cấp cho những người đủ tuổi đã và đang sử dụng các sản phẩm có nicotine.

Điều 9 Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định rất rõ về việc xử phạt hành vi mua, bán, sử dụng thuốc lá ở người dưới 18 tuổi.

Như vậy, nếu thuốc lá điện tử chịu sự kiểm soát của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá như thuốc lá điếu thì các cơ quan ban ngành chức năng đã có thể xử phạt các hành vi vi phạm.

Hiện mức phạt đối với người mua là từ 100.000 đến 300.000 đồng theo Điều 24 của Nghị định 176/2013/NĐ-CP. Đối với người bán thì có thể phạt 4 triệu đồng và đình chỉ hoạt động kinh doanh từ 1 đến 3 tháng.

Đến nay việc cần thiết phải ban hành chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới bao gồm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử và nhận được sự đồng thuận từ nhiều bộ ngành quản lý và hiệp hội doanh nghiệp.

An Dương (T/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang