Tranh dân gian Quý Mão 2023 – Sáng bừng nét văn hóa dân tộc

Trong những năm gần đây, bên cạnh những mặt hàng đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng… phong phú trên thị trường, nhiều người tiêu dùng lại muốn tìm mua những mặt hàng tranh dân gian Việt Nam như: Đông Hồ, Kim Hoàng, làng Sình… để trưng bày mỗi dịp Tết đến xuân về. Năm 2023 cũng không ngoại lệ, thời điểm Tết Nguyên Đán đang cận kề, cũng là lúc những nghệ nhân tại các làng tranh dân gian hối hả chuẩn bị những sản phẩm tranh con mèo để cung ứng cho thị trường.

Tranh dân gian Đông Hồ

Nhắc tới tranh dân gian Đông Hồ, nhà thơ Hoàng Cầm từng viết: "Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong / Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp". Mỗi bức tranh dân gian Đông Hồ đã đi sâu vào tiềm thức của người dân Việt Nam đều là sự kết tinh những nét văn hóa dân tộc độc đáo qua bàn tay tài hoa của người dân Kinh Bắc. Nhiều người từng nói, tranh Đông Hồ là tranh treo ngày Tết, bởi nó hay được bày bán mỗi dịp xuân về và hình ảnh xuất hiện nhiều nhất trên tranh, chính là con giáp chủ quản năm đó.

Không chỉ là những sản phẩm mang tính thường thức, tranh dân gian Đông Hồ còn chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc. Tác nổi tiếng “Đám cưới chuột” thể hiện dòng chảy thời gian, ngược về thời kì xã hội phân hóa gay gắt giữa hai tầng lớp thống trị và bị trị. Nhân vật mèo đứng chặn đầu đám rước, tượng trưng cho bọn quan lại cường hào, ác bá, chuyên ức hiếp dân lành, còn đàn chuột là hình ảnh tả thực mô tả những người dân thấp cổ bé họng, trong lễ cưới xin, cũng phải cống nạp lễ vật một cách vô lý mới có thể được diễn ra suôn sẻ. Ngoài những giá trị về văn hóa, lịch sử, tác phẩm trên cũng là lời nhắn nhủ sâu sắc của tiền nhân tới hậu thế về việc nhún nhường, biết cách linh hoạt xoay chuyển hoàn cảnh trước những tình thế khó khăn. Vì vậy, nhân dịp Tết Nguyên đán 2023, với linh vật chủ quản là chú mèo, nhiều người tiêu dùng đã tìm mua sản phẩm này để trưng bày trong nhà và làm quà biếu tặng đầy ý nghĩa

Ngoài những bức tranh truyền thống, nhiều sản phẩm tranh lấy cảm hứng từ con mèo như “Em bé ôm mèo”, “Chú mèo”,… cũng được bày bán rộng rãi để phục vụ nhu cầu của nhiều người tiêu dùng. Những bức tranh Đông Hồ hình mèo trong dịp tết năm nay không chỉ giữ vững được bản sắc văn hóa truyền thống, mà còn thể hiện được tình cảm gần gũi, gắn bó của con mèo trong đời sống thường nhật của người dân. Và cũng là lời nhắn nhủ gửi gắm những điều tốt đẹp, chúc phúc cho một năm mới luôn được thuận hòa, ấm no và hạnh phúc.

Tranh Kim Hoàng

Tranh Kim Hoàng được tạo ra trên nền giấy đỏ, đó là điểm đặc biệt ấn tượng để phân biệt dòng tranh Kim Hoàng với các loại hình tranh dân gian khác. Ngoài ra, nhiều người tin rằng màu đỏ là màu tượng trưng cho sự may mắn, phát tài, vì vậy nhiều người tiêu dùng đã lựa chọn tranh Kim Hoàng làm tặng ý nghĩa dành cho người thân trước thềm xuân Quý Mão 2023.

Tranh dân gian làng Sình

Tranh mèo làng Sình hoàn toàn được làm thủ công. Để có một bức tranh phải trải qua đủ 7 công đoạn, từ xén giấy, quét điệp, in tranh trên mộc bản, phơi tranh, pha màu, tô màu, cuối cùng là điểm nhãn. Để tạo ra giấy in những bức tranh hình mèo, người dân làng Sình phải xuôi thuyền dọc phá Tam Giang về vùng cầu Hai, thị trấn Lăng Cô để cào điệp. Đây là loại sò có vỏ mỏng nhiều màu sắc. Sò sau khi cào về giã thành bột, rồi trộn với hồ, sau đó phết hỗn hợp này hai lần lên giấy dó. Đây cũng là nét độc đáo, riêng biệt của dòng tranh dân gian ở làng Sình. Sau đó người họa sĩ sẽ phác lên những đường nét bao quát về chú mèo, tuy đơn giản nhưng lại vô cùng tinh thế, phối hợp tô điểm cho bức tranh những gam màu dịu nhẹ, trung tính, được lấy từ thiên nhiên như: màu vàng làm từ lá đung giã với búp hoa hòe non, màu xanh dương từ hạt mồng tơi, hạt hòe làm nên màu vàng đỏ, nước lá bàng sẽ cho màu đỏ sẫm, tro rơm nếp hòa tan trong nước rồi lọc sạch, cô lại thành màu mực đen bóng. Tạo nên một tổng thể hài hòa, đầy ấn tượng giữa thiên nhiên và con người với ý nghĩa hòa thuận, bình an và hạnh phúc.

Trong thời điểm du Xuân năm mới nơi Cố đô, có dịp ghé thăm làng Sình, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những sản phẩm tranh con mèo độc đáo tại nơi đây mà còn được trải nghiệm quá trình làm ra dòng tranh nức tiếng này bằng cách tự in và tô màu lên sản phẩm. Tranh mèo làng Sình đã trở thành một sản phẩm ấn tượng góp mặt vào thị trường tranh dân gian phục vụ Tết Nguyên đán 2023.

 Khánh Mai (t/h)