Vô tư ăn món đặc sản ‘độc, lạ’ coi chừng bỏ mạng

So biển

Theo ghi nhận từ báo Thanh Niên, cuối năm 2016, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy (TP.HCM) tiếp nhận một vụ ngộ độc “sơn hào hải vị” tập thể. 4 nạn nhân Đ.Q.Q (30 tuổi), H.V.H (29 tuổi), N.V.T (29 tuổi) và H.T.P (59 tuổi, đều ngụ H.Cần Đước, Long An)… nhập viện trong tình trạng tê tay chân, tê lưỡi, được bác sĩ xác định bị ngộ độc do ăn so biển có độc tố.

Bệnh nhân Đ.Q.Q kể, ông được người bạn cho 10 con so, nhưng cứ tưởng là con sam nên đem cho ông P. 2 con, 8 con còn lại thì thả đi. Ông P. mang về luộc, nướng rồi quay lại nhà ông Q. “chiến” cùng 3 bạn nhậu. Sau khi ăn khoảng 30 phút, cả 4 bắt đầu tê lưỡi, tay chân, không đi lại được nên gia đình đưa đi cấp cứu.

Tương tự, trước đó, khi 6 người ở H.Cần Giờ (TP.HCM) tụ tập nhậu thì một người trong bàn “góp vui” bằng 2 con so biển. Nhầm tưởng là sam nên 4 người “sành ăn” trong bàn quyết định làm thịt. Chỉ một lát sau, có 3 người phải nhập viện vào BV Nhân dân 115 cấp cứu. Một bệnh nhân thật thà: “Tôi chỉ ăn mấy cái que (chân) và trứng thôi nhưng không biết sao lại ngộ độc nặng nhất?”. Lúc nghe bác sĩ giải thích là độc tố tập trung trong trứng so biển thì bệnh nhân mới té ngửa vì mình ăn trúng phần thuộc diện khó chữa nhất.

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trong so biển có độc tố tetrodotoxin tan trong nước, không bị nhiệt phá hủy (nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại), là một độc tố thần kinh mạnh, có khả năng gây liệt cơ hô hấp, ngưng thở, gây tử vong nhanh với liều độc rất thấp. Hiện nay chưa có thuốc giải độc.

Tetrodotoxin là chất độc thần kinh, rất độc, gây tử vong cao, chất này cũng được phân lập từ một số loại vi khuẩn như: Epiphytic bacterium, Vibrio species, Pseudomonas species; có ở da và nội tạng con sa giông, kỳ nhông, bạch tuộc vòng xanh, cóc, cá nóc… “Người dân cần có kiến thức phân biệt sam biển và so biển trong lựa chọn thực phẩm. Tuyệt đối không được dùng so biển làm nguyên liệu thực phẩm dưới bất kỳ hình thức nào”, Cục ATTP khuyến cáo.

Cá nóc

Theo báo Dân Trí, không chỉ ngộ độc so biển, rất nhiều ca ngộ độc cá nóc từ các tỉnh chuyển lên, mà đa số bệnh nhân là dân biển, rất sành ăn cá. Theo các bác sĩ, chất độc của cá tập trung ở da, ruột, gan, cơ bụng, túi tinh và nhiều nhất ở trứng cá, vì vậy con cái độc hơn con đực và đặc biệt mùa sinh sản, chất độc đó gọi là tetrodotoxin. Đây là một loại độc tố thần kinh cực độc, gấp hơn 1.200 lần so với cyanua. Độc tố của một con cá đủ giết chết 30 người.

Côn trùng

Theo báo Người Lao Động, tại Việt Nam, từ lâu, nhiều người đã “vinh danh” một số loại côn trùng thành “đặc sản”. Nói những món ăn chế biến từ côn trùng đang lên ngôi cũng chẳng ngoa. Giờ đây, dân nhậu vẫn lùng sục những nơi có bán các món “độc và lạ” như sâu, bọ cạp, bọ xít, dế, nhộng, bướm, trứng kiến… để thưởng thức.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, những loài côn trùng chứa độc chất nhất định, có thể gây hại cho con người. Chẳng hạn, bọ cạp có nọc độc, nếu không biết cách chế biến để ăn (hoặc ngâm rượu uống) sẽ rất nguy hiểm. Với bọ xít, hầu hết rất hôi. Rất nhiều ký sinh trùng bám vào cơ thể bọ xít nên tốt nhất là không ăn loại côn trùng này, trong khi đó con người vốn nhạy cảm với các loại virus. Vì vậy, tùy vào cơ địa, người này ăn không sao nhưng người khác dùng sẽ bị ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Ngoài ra, nhiều loài côn trùng là tác nhân truyền các bệnh nguy hiểm cho con người. Vì vậy, nếu muốn sử dụng côn trùng làm thức ăn, chúng ta cần hết sức thận trọng trong khâu nuôi, đánh bắt, cho sinh sản, nhất là khâu chế biến để tránh bị ngộ độc do không loại bỏ được hết độc chất.

An Dương (T/h)