WB: Thúc đẩy năng suất và đổi mới sáng tạo sẽ đưa Việt Nam thành nền kinh tế thu nhập trung bình cao

Ngày 5/4/2022, Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức họp báo trực tuyến ra mắt Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế Đông Á và Thái Bình Dương kỳ tháng 4/2022 với chủ đề "Đương đầu bão tố". Báo cáo phân tích bối cảnh kinh tế đến thời điểm này và trình bày triển vọng năm 2022 đối với toàn khu vực và từng quốc gia.

Riêng đối với Việt Nam, Chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của Ngân hàng Thế giới- ông Aaditya Mattoo nhận định, Việt Nam là một trong những nền kinh tế mà WB đã phải điều chỉnh giảm mạnh các chỉ tiêu dự báo về tăng trưởng.

Theo đó, ông Aaditya Mattoo cho biết, mặc dù tháng 10/2021, WB dự báo Việt Nam sẽ tăng trưởng trong năm 2022 là 6,5% nhưng đến nay WB dự báo chỉ còn 5,3%. Mức dự báo này của WB dựa vào chính sách sống chung với Covid-19, kết quả của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và nhu cầu trong nước.

WB liên tục giảm dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam là vì những khó khăn mà nền kinh tế phải đối phó trước các ca nhiễm tăng cao và khả năng dễ bị tổn thương từ các cú sốc bên ngoài do độ mở kinh tế lớn.

Theo đó, WB dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2022 đạt 5,3%, sau đó ổn định lại quanh mức 6,5% theo kịch bản các biện pháp hạn chế đi lại được nới lỏng trong và ngoài nước.

Lĩnh vực dịch vụ được kỳ vọng phục hồi từng bước khi lòng tin người tiêu dùng khôi phục và lượng khách quốc tế dần trở lại vào giữa năm nay. Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng chế biến, chế tạo được dự báo tăng với tốc độ chậm hơn do tăng trưởng tại các thị trường chủ lực như Mỹ, Liên minh châu Âu, Trung Quốc chững lại.

Dù vậy, WB cho biết, những triển vọng trên vẫn phải đối mặt với rủi ro tiêu cực đang gia tăng. Bởi các đối tác thương mại chính của Việt Nam đang tăng trưởng chậm lại cùng với cú sốc tỷ giá thương mại, các biện pháp trừng phạt liên quan đến xung đột Nga – Ukraine. Các yếu tố này có thể bị trầm trọng hơn nếu phát sinh biến chủng Covid-19 mới.

Bên cạnh đó, phục hồi kinh tế còn phụ thuộc vào tốc độ phục hồi nhu cầu tư nhân trong nước, hiện còn tương đối chậm, thể hiện tâm lý thận trọng của người tiêu dùng và nhà đầu tư. Giai đoạn lây nhiễm mạnh hiện nay có thể dẫn đến tạm thời gián đoạn cung lao động và sản xuất.

WB đánh giá, vì nền kinh tế đã phục hồi mạnh từ đầu năm, nếu Chính phủ triển khai gói hỗ trợ quyết liệt bằng chính sách tài khóa thì tác động đến tăng trưởng kinh tế có thể được giảm nhẹ. Chính sách tiền tệ vẫn cần nới lỏng, nhưng phải tiếp tục thận trọng nhằm kiểm soát rủi ro trong khu vực tài chính.

Ở kịch bản xấu nhất nếu có thêm các cú sốc khác, WB đánh giá tăng trưởng GDP chỉ đạt 4% trong năm 2022, phục hồi lại 6% và 6,5% lần lượt vào các năm 2023 và 2024. Tỷ lệ nghèo được kỳ vọng giảm trong năm nay, với giả định tăng trưởng GDP phục hồi về mức trước đại dịch, nhưng tác động của khủng hoảng sẽ để lại ảnh hưởng lâu dài làm tăng bất bình đẳng.

Bất bình đẳng gia tăng có thể dẫn đến những hệ quả về vốn con người và kinh tế cho đất nước. Những tài sản đã bán đi sẽ không thể tạo ra thu nhập trong tương lai trong khi sự không đồng đều về chất lượng và tình trạng gián đoạn giáo dục trong suốt giai đoạn khủng hoảng Covid-19 sẽ để lại hệ quả về tích lũy vốn con người và tiềm năng thu nhập trọn đời.

WB nhận định, trong trung hạn, mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế thu nhập trung bình cao sẽ phụ thuộc vào khả năng chuyển đổi mô hình tăng trưởng hiện nay sang mô hình tăng trưởng dựa vào năng suất và đổi mới sáng tạo. Việt Nam cần tập trung xây dựng nền kinh tế chuyển đổi số, xanh hơn và có khả năng chống chịu tốt hơn.

Lê Kim Liên