Xây dựng tiêu chuẩn bảo mật blockchain hướng đến hệ sinh thái an toàn hơn

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ blockchain đang mở rộng không gian ứng dụng sang nhiều lĩnh vực quan trọng như tài chính – ngân hàng, logistics, quản trị dữ liệu, nhận diện danh tính và dịch vụ công. Tuy nhiên, song hành với tiềm năng đó là những rủi ro an ninh ngày càng rõ nét, đặc biệt trong bối cảnh các hệ thống blockchain ngày càng phức tạp và gắn chặt với tài sản có giá trị thực. Chính vì vậy, việc thiết lập các chuẩn mực an ninh thống nhất đang trở thành yêu cầu cấp thiết đối với sự phát triển bền vững của hệ sinh thái blockchain toàn cầu.

Mới đây, Hội đồng Tiêu chuẩn An ninh Blockchain (BSSC) đã công bố bốn tiêu chuẩn an ninh blockchain đầu tiên, được xem là bước đi quan trọng nhằm giải quyết các khía cạnh quan trọng của an ninh blockchain, nâng cao niềm tin vào tài sản kỹ thuật số và sự tự tin vào mạng lưới blockchain. Cụ thể:

Tiêu chuẩn vận hành nút (Node Operation Standard - NOS): Xác định các yêu cầu để vận hành nút blockchain một cách an toàn, tập trung vào tính toàn vẹn, khả năng phục hồi và sự tham gia an toàn của các nút trong mạng blockchain.

Tiêu chuẩn tích hợp Token (TIS): Đảm bảo các tài sản kỹ thuật số, chẳng hạn như token, được tích hợp một cách an toàn và bảo mật vào hệ sinh thái blockchain. Tiêu chuẩn này bao gồm các khía cạnh quan trọng như quản trị tài sản và cấu hình kỹ thuật cần thiết để các tài sản kỹ thuật số hoạt động đáng tin cậy trong mạng lưới blockchain.

Tiêu chuẩn quản lý khóa (KMS): Cung cấp các phương pháp tốt nhất để xử lý và sử dụng an toàn các khóa mật mã trong môi trường blockchain, bao gồm đề xuất khối, xác thực và lưu trữ ví.

Tiêu chuẩn chung về an ninh và quyền riêng tư (GSP): Xác định các yêu cầu cơ bản về quản lý rủi ro, an ninh và quyền riêng tư mà tất cả các bên tham gia vào blockchain cần phải đáp ứng.

 Các tiêu chuẩn blockchain được xây dựng hướng đến một hệ sinh thái số an toàn

Điểm đáng chú ý là các tiêu chuẩn này không chỉ nhấn mạnh yếu tố kỹ thuật, mà còn đề cao trách nhiệm quản trị và quy trình vận hành. Theo ông Greg Kohn, Giám đốc điều hành của BSSC, blockchain đang bước vào giai đoạn ứng dụng rộng rãi, đồng nghĩa với việc các lỗ hổng an ninh không còn là vấn đề mang tính cục bộ. “Các tiêu chuẩn an ninh đóng vai trò như nền móng, giúp các tổ chức triển khai blockchain một cách an toàn, từ đó củng cố niềm tin của người dùng và nhà đầu tư”.

Thực tế cho thấy, những lo ngại này hoàn toàn có cơ sở, theo thống kê của Chainalysis cho biết, trong giai đoạn 2020–2025, các vụ tấn công liên quan đến blockchain và tài sản số đã gây thiệt hại hàng chục tỷ USD, phần lớn xuất phát từ lỗ hổng trong smart contract, ví điện tử và quản lý khóa riêng. Những sự cố này không chỉ gây tổn thất tài chính mà còn làm suy giảm niềm tin vào công nghệ blockchain, vốn được kỳ vọng là “hạ tầng tin cậy” cho nền kinh tế số. Trong bối cảnh đó, việc chuẩn hóa an ninh blockchain được xem là điều kiện tiên quyết để công nghệ này có thể bước ra khỏi phạm vi thử nghiệm và được áp dụng ở quy mô lớn. Các tiêu chuẩn do BSSC ban hành không mang tính áp đặt, mà được thiết kế như bộ hướng dẫn thực hành tốt (best practices), cho phép các tổ chức linh hoạt áp dụng theo mức độ rủi ro và mô hình hoạt động cụ thể. Cách tiếp cận này phù hợp với đặc thù phi tập trung của blockchain, đồng thời tạo không gian cho đổi mới sáng tạo.

Xu hướng chuẩn hóa an ninh blockchain cũng đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu. Tại Trung Quốc, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin đã hoàn thiện dự thảo hàng loạt tiêu chuẩn quốc gia liên quan đến blockchain và sổ cái phân tán, hướng tới ứng dụng trong quản lý chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc và dịch vụ công. Trong khi đó, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đang thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp lý nhằm kiểm soát rủi ro, đồng thời tạo hành lang an toàn cho đổi mới số.

Tại Việt Nam, Chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển blockchain đến năm 2025 cũng đã xác định rõ yêu cầu xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu blockchain. Điều này cho thấy chuẩn hóa không chỉ là vấn đề kỹ thuật thuần túy, mà còn gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế số, bảo vệ người dùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nhìn rộng hơn, các tiêu chuẩn an ninh blockchain mới của BSSC cũng có sự kết nối với xu thế chung của an ninh mạng toàn cầu, nơi các yêu cầu về minh bạch, kiểm soát rủi ro và trách nhiệm giải trình ngày càng được đề cao. Khi blockchain ngày càng gắn với các hệ thống tài chính, thương mại và hạ tầng thiết yếu, việc thiếu chuẩn mực an ninh sẽ trở thành rào cản lớn đối với sự chấp nhận của thị trường.

Bảo Linh