Bắc Ninh siết chặt chống khai thác khoáng sản trái phép, không rõ nguồn gốc

UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Công văn số 2596/UBND-KTN yêu cầu các sở, ngành, UBND các xã, phường trong tỉnh tăng cường quản lý trong lĩnh vực khoáng sản, hoạt động tập kết và bến bãi. Yêu cầu đặt ra rõ ràng đó là thường xuyên kiểm tra, xử lý triệt để các trường hợp khai thác khoáng sản trái phép; mua bán, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp; và hoạt động tập kết, kinh doanh khoáng sản ven sông khi chưa đủ thủ tục.

Cụ thể, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì phối hợp với cấp xã rà soát toàn bộ các bến, bãi tập kết, kinh doanh khoáng sản, kiểm tra quy hoạch, sử dụng đất, giấy phép hoạt động bến thủy nội địa, giấy phép sử dụng trong phạm vi bãi sông. Những bến bãi ngoài quy hoạch, không đảm bảo thủ tục pháp lý hoặc vi phạm hành lang đê điều, nhà lán trái phép sẽ bị giải tỏa, chấm dứt ngay hoạt động. UBND các xã, phường phải rà soát, kiểm tra, hoặc đề xuất xử lý toàn diện các bến bãi không trong quy hoạch, chưa được cấp phép hay hết hạn giấy phép.

Công an tỉnh, các lực lượng chức năng được chỉ đạo phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân khai thác, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép; đặc biệt là những vụ vi phạm gây ô nhiễm môi trường hoặc lợi dụng thi công các công trình để khai thác.

Tình trạng khai thác cát sỏi tại Bắc Ninh diễn biến phức tạp. Ảnh minh họa

Văn bản chỉ đạo mới nhất nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu: Chủ tịch UBND xã, phường và Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra khai thác khoáng sản, bến bãi tập kết trái phép kéo dài hoặc phức tạp mà không kịp thời xử lý. Ngoài ra, tỉnh yêu cầu các thủ tục pháp lý về đất đai, đầu tư, môi trường, phòng cháy, chữa cháy, giao thông, thuế trong cấp phép hoạt động bến bãi được tháo gỡ khó khăn, đồng thời hướng dẫn, hỗ trợ tổ chức, cá nhân hoàn thiện giấy tờ nếu đáp ứng điều kiện.

Bên cạnh xử lý vi phạm, Bắc Ninh cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật về khai thác khoáng sản, quảng bá đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh, tố giác vi phạm. Ngoài ra, tỉnh đang xem xét rà soát lại quy hoạch các mỏ, bến bãi khoáng sản, khu vực khai thác, đặc biệt đất san lấp, cát, sỏi lòng sông, để đảm bảo hoạt động khai thác có phép, đúng quy định và bảo vệ chức năng môi trường, phòng tránh tác động xấu đến hệ sinh thái và hạ tầng đê điều.

Dự kiến, các sở, ngành và địa phương phải báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 15/10/2025. Việc này không chỉ là nhiệm vụ hành chính mà là thước đo cho hiệu quả quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, trật tự xã hội và uy tín chính quyền địa phương trong thực thi pháp luật.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, những năm qua, cùng với tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh, nhu cầu khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ các dự án tại Bắc Ninh tăng cao, đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý.

Trước thời điểm sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh (cũ) đã ban hành công văn yêu cầu các sở, ngành và địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực địa chất, khoáng sản. Mặc dù lực lượng chức năng thường xuyên tuần tra, giám sát, song vẫn phát sinh một số vi phạm nhỏ lẻ như vận chuyển vượt tải, khai thác ngoài phạm vi, chưa hoàn thiện thủ tục môi trường.

Nguyên nhân xuất phát từ nhiều phía như: Công tác giám sát ở cơ sở còn chưa đồng đều, năng lực quản lý hạn chế; ý thức chấp hành pháp luật của một số doanh nghiệp, cá nhân chưa cao; lợi nhuận lớn từ khai thác khoáng sản... khiến nhiều đối tượng cố tình vi phạm; trong khi đó chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Kiên quyết không để “khoảng trống” trong công tác quản lý, UBND các xã, phường đã nhanh chóng kiện toàn tổ kiểm tra liên ngành; tăng cường tuần tra, kiểm tra và đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, qua đó kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm.

Cụ thể, kể từ năm 2021 đến nay, công an hai cấp (Công an tỉnh Bắc Giang cũ) đã phát hiện, điều tra, khởi tố 15 vụ án hình sự với 30 bị can liên quan đến khai thác, cấp phép sai quy định; đồng thời xử phạt hơn 550 vụ vi phạm hành chính, nộp ngân sách nhà nước hơn 10 tỷ đồng. Một số bến bãi không phép hoặc hoạt động khi giấy phép hết hạn đã được xử lý, song vẫn còn nhiều địa phương chưa quyết liệt nên vi phạm vẫn xảy ra.

Một số vụ điển hình cho thấy mức độ vi phạm và xử lý của Bắc Ninh: Công ty Thống Nhất (thành phố Bắc Ninh) bị xử phạt 120 triệu đồng do khai thác khoáng sản không phép, không đăng ký đúng khu vực, công suất, thiết bị khai thác. Công ty Trường Đại Phát cũng bị phát hiện khai thác vượt khối lượng được phép hơn 61.000 mét khối đất; độ sâu vượt mức cho phép được quy định.

An Dương